رویدادهای مهم 30 آبان در گذر تاریخ

وفات آیت ‏الله تبريزی؛ از مراجع تقلید شیعه (1385ش)
اشاره:
آیت‏الله ميرزاجواد تبريزی در سال ۱۳۰۵ش در شهر تبریز در میان خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. تحصیلات علوم جدید را تا پایان سال دوم دبیرستان در‌‌ همان شهر به پایان رساند تا این‏که عشق و علاقه فراوان به مکتب اهل بیت علیهم‏السلام و روحانیت شیعه، او را به سوی تحصیل در حوزه کشاند. این‏گونه بود که پس از گذراندن تحصیلات جدید، با شوق فراوان، در سن هجده سالگی تحصیل علوم دینی را آغاز کرد و طی چهار سال، مقدمات و مقداری از دروس سطح را در شهر تبریز به پایان رساند. آیت‏الله تبریزی برای ادامه تحصیل، شهر و دیار خویش را در سال ۱۳۲۷ش به قصد ورود به حوزه علمیه قم ترک گفت. وی در قم دوره سطح را به پایان برد و در اوج شکوفایی علمی و فقهی، وارد درس خارج استادان گران‏مایه‌ای چون مرحوم آیت‏الله العظمی سیدمحمدحجت و مرحوم آیت‏الله العظمی بروجردی شد. در طول این مدت، شاگردی نزد آیت‏الله زنوزی تبریزی و آیت‏الله العظمی بروجردی، از او در فقه و اصول، چنان طلبه ممتازی ساخته بود که مرحوم بروجردی، او را به‏عنوان مسئول امتحان‏گیری از طلاب حوزه انتخاب کرده بود. علاقه فراوان به ادامه تحصیل آن هم در کنار مرقد پاک امیرمؤمنان علی علیه‏السلام، آیت‏الله تبریزی را بر آن داشت تا به نجف اشرف برود. ماجرای این سفر مقدس شنیدنی است: آن مرحوم روزی در محضر علما و بعضی از مراجع وقت آن زمان در قم نشسته بود که بحثی علمی پیش می‌آید و تنها ایشان به‏خوبی از عهده پاسخ برمی‏آید. همین امر موجب شگفتی حاضران می‌شود. اتفاقاً در آن جمع، شخص تاجری که فردی دین‏دار و علاقه‌مند به روحانیت بوده، حضور داشته است. پس از جلسه، از آیت‏الله تبریزی می‌خواهد که قدری صبر کند و سپس از ایشان می‌خواهد اگر خواسته‌ای دارد، بفرماید. آن مرحوم نیز می‌گوید: «من خیلی علاقه دارم برای ادامه درس و بحث به نجف بروم، ولی به‏دلیل نبود امکانات نمی‌توانم.» آن شخص تاجر، مخارج سفر را فراهم می‌کند و آیت‏الله تبریزی پس از پنج سال حضور در حوزه قم، در سال ۱۳۳۲ش به نجف اشرف می‌رود. آیت‏الله میرزاجواد تبریزی را باید از شاگردان برجسته مرحوم آیت‏الله خویی دانست؛ چه آن‏که همواره مورد عنایت خاص وی و طرف مشورت آن مرد بزرگ بود. آیت‏الله خویی، آینده این شاگرد ممتاز را بسیار درخشان توصیف می‌کرد و می‌گفت: «میرزاجواد، فاضل و مجتهد مطلق است.» آیت‏الله تبریزی پس از گذشت ۲۳ سال حضور در حوزه مقدس نجف اشرف و تحقیق و تدریس و تبلیغ معارف اهل بیت علیهم‏السلام، سرانجام در سال ۱۳۵۵ش هنگام بازگشت از مرقد سیدالشهداء علیه‏السلام از سوی رژیم بعث عراق، دستگیر و به ایران فرستاده شد. معظم‏له پس از ورود به میهن نیز دوباره در حوزه علمیه قم، فعالیت‌های علمی خود را از سر گرفت. آیت‏الله تبریزی در طول سال‌ها تدریس، هزاران طلبه فاضل را به جامعه اسلامی تحویل داد و حوزه درس وی، جزو شلوغ‌ترین حوزه‌های درسی به‏شمار می‌آمد. پس از درگذشت محمدعلی اراکی، وی یکی از هفت مرجع تقلیدی بود که از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم معرفی شد. آیت‏الله ميرزاجواد تبريزی در ۳۰ آبان ۱۳۸۵ش برابر با بیست و هفتم شوال‏المکرم سال ۱۴۲۷ هجری قمری در شهر قم درگذشت و در حرم فاطمه معصومه دفن شد. تألیفات آیت‏الله تبریزی عبارت‏اند از: «ارشاد الطالب»؛ «اسس القضاء والشهادات»؛ «طبقات الرجال»؛ «تکمله منهاج الصالحین و تعلیقه بر آن»؛ «رساله توضیح المسائل»؛ «مسائل منتخبه»؛ «مناسک حج»؛ «حاشیه عروةالوثقی»؛ «حاشیه بر وسیله مرحوم اصفهانی»؛ «حدود و قصاص»؛ «فی علم الاصول»؛ «فی علم الفقه»؛ «شرح کفایةالاصول»؛ «صراط النجاة در ۶ جلد»؛ «قصاص»؛ «التهذیب در احکام حج»؛ «الأنوار الالهیة فی المسائل العقائدی»؛ «رساله احکام بانوان»؛ «رساله احکام نوجوانان و جوانان» و «استفتائات جدید»
رویدادهای مهم 5 محرم در گذر تاریخ
وفات عالم و محدث شهير شيعه «سيد رضي» گردآوردنده‏ ي نهج‏البلاغه (406 ق)
محمد بن حسين، معروف به سيدرضي در سال 359 قمري ديده به جهان گشود. پدرش ابواحمد حسين بن موسي نام دارد كه نَسَبَش با چهار واسطه به امام موسي بن جعفر(ع) مي‏رسد. سيدرضي از بزرگان شيعه و داراي مقام و منزلت در دولت بني‏عباس و دولت آل‏بويه بود و برادرش، سيد مرتضي، از بزرگان علما و فقهاي شيعه در قرن پنجم هجري قمري و صاحب تأليفات فقهي و اصولي است. سيدرضي از همان اوايل كودكي با اشتياق فراوان به محضر درسِ شيخ مفيد حاضر شد و به همراه برادر، مراتب ترقي و كمال را پيمود. وي علاوه بر جدّيت و پشتكار زياد، از نبوغي ذاتي و خدادادي برخوردار بود كه پيشرفت‏هاي علمي و ادبي او را سرعت مي‏بخشيد. سيدرضي از بزرگ‏ترين صاحبان فصاحت و بلاغت بود كه از دركي صحيح و ذوقي سليم بهره داشت. او در 9 سالگي چنان مهارتي در شعر از خود نشان داد كه باعث شگفتي همگان گرديد. وي در 30 سالگي، كل قرآن را در مدت كوتاهي حفظ نمود. سيد، همه‏ي خلفاي بني‏عباس را غاصبان خلافت و ولايت و حكومت اسلامي مي‏دانست و با اشعار خود، سعي در بيان حقايق و طرح عقايد انقلابي خود داشت. او در كنار فعاليت‏هاي سياسي، به تدريس و تاليف همت گماشت و شاگرداني فاضل و آثاري ماندگار از خود به جاي گذاشته است. شيخ طوسي، مفيد نيشابوري، مهيار ديلمي و ابوالحسن هاشمي و... از شاگردان سيدرضي هستند. معاني القرآن، تَلخيصُ البَيان عن مجازاتِ القرآن از جمله تاليفات اوست. شريف رضي در اقدامي بي‏نظير، كلمات، خطابه‏ها، نامه‏ها و مواعظ امام علي(ع) را گردآوري كرد و با نام «نهج البلاغه» به جامعه‏ي بشري اهدا نمود. سيدرضي اولين كسي است كه مكاني براي تحصيل طلاب علوم ديني تهيه كرد و آن را دارالعلم ناميد. سيدرضي از جمله علماي جامع شيعه است كه در زمينه‏هاي مختلف علمي و اسلامي، مجتهد مسلّم و صاحب نظر بود و در شعر و ادبيات عربي، هماورد نداشت. سرانجام، سيدرضي اين عالم شهير اسلامي در محرم سال 406 قمري در 47 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد. بدن پاك سيد را پس از تشييعي با شكوه در منزلش به امانت به خاك سپرده و بعدها به حرم امام حسين(ع) در كربلا منتقل كردند.