از آنجا كه معرفت و شناخت ائمّه طاهرين و اولياء مبين ، همان شناخت فضائل و كمالات نفساني و آن بزرگواران است نه فقط آشنايي اجمالي با زندگينامه آنها ، در اينجا بعد از بيان اجمالي از زندگي كريمه اهل بيت (ع) به ذكر شمّه اي از فضائل و مناقب آن حضرت مي پردازيم :
شرافت خانوادگي : يكي از عاليترين فضائل آن حضرت انتساب ايشان به بيت وحي و رسالت و امامت است. او « بنت رسول الله(ص)» و « بنت وليّ الله» و « اخت وليّ الله» و « عمّه وليّ الله» است و اين امر خود سرچشمه ساير فضائل و كمالات معنوي و روحاني آن بزرگوار مي باشد كه زندگي در جوار امامان معصومي همچون « موسي بن جعفر» و «علي بن موسي الرّضا» (ع) و بهره مند بودن از تعاليم عاليه آن رهبران راه نور و سعادت ، خود عامل اساسي در تعالي روح و تكامل درجات علمي و عملي آن حضرت بوده است.
بنابراين مي توان آن حضرت را الگو و نموداري از فضائل اهل بيت (ع) دانست.
عبادت آن حضرت : بنا به تصريح آيه كريمه قرآن ، هدف از خلقت انسان چيزي جز
عبادت و بندگي خداوند متعال نيست كه : وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاِنْسَ
اِلّا لِيَعْبُدُونِ «(40): جن و انس را بيا فريديم جز براي اين كه عبادتم كنند(و از اين طريق تكامل يافته و به من نزديك شوند)».
آنان كه به اين هدف پي بردند در راه رسيدن به عاليترين مرتبه آن كه حصول يقين و اطمينان و نفس مطمئنّه شدن است، سر از پا نمي شناسند و بهترين ساعات زندگي خود را زمان عبادت و راز و نياز به درگاه
ذات بي نياز مي دانند و در خلوت شب سر بر آستان دوست مي نهند و راز دل با محبوب خويش مي گويند و عاشقانه با او به گفتگو مي نشينند و به اين آرزو زنده اند كه در حال نماز و راز و نياز به ملاقات حق بشتابند و مخاطب حضرتش قرار گيرند كه : « يا اَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ ارْجِعي
اِلي رَبِّكِ راضِيَه مَرْضِيَّه»(41) : « اي روح آرامش يافته به سوي پروردگارت برگرد در حالي كه هم تو از او خشنودي و هم او از تو خشنود است». يكي از عاليترين نمونه هاي عبادت و بندگي خدا از خاندان ولايت و امامت ، كريمه اهل بيت فاطمه معصومه (ع) است.
او كه عبادت و شب زنده داري هفده روزه اش در واپسين روزهاي عمر شريفش ، گوشه اي از يك عمر عبوديّت و خضوع و خشوع آن زاده عبد صالح خدا در برابر ذات پاك الهي است و اين بيت النّور و معبد و محراب به يادگار مانده آن صفّيه الله است كه- از بركات راز و نيازهاي شبانه آن بضعه موسي (ع) - تا دامنه قيامت هدايتگر و الهام بخش بندگان عاشق عبادت و ولايت مي باشد و چه خوش سروده اند اهل ذوق كه: اين جايگاه كه آنقدر منوّر است اين سجده گاه دختر موسي بن جعفر است و بر سر در آن مكان مقدّس اين دو بيت به چشم مي خورد كه : شده بنياد اين كاخ منوّر به پاس دختر موسي بن جعفر عبادتگاه معصومه است اينجا كز اينجا قم شرافت يافت ديگر
عالمه و محدّ ثه اهل بيت (ع): در فرهنگ اسلامي محدّثان راستين همواره از حرمت و منزلت ويژه اي برخوردار بوده اند ؛ محدّثان و راويان در حفظ و حراست از گنجينه هاي معارف و ارزش هاي ديني و ذخائر گرانمايه مكتب تشيّع و رشد و تعالي فرهنگ غني اسلامي نقش اوّل را داشته اند و حامل ودايع و امانت هاي گرانقدر الهي و رازدار اسرار آل رسول بوده اند يكي از والاترين عناويني كه نشان دهنده بلندي مرتبه علم و آشنايي كريمه اهل بيت(ع) با معارف بلند اسلام و مكتب حياتبخش تشيّع است ؛ محدّثه بودن آن حضرت مي باشد كه بزرگان علم حديث احاديث و روايات رسيده از آن حضرت را در كتابهاي خود نقل نموده اند ، رواياتي كه به خاطر داشتن مضموني ولائي خود شاهد صدقي بر ولايت محوري بودن آن محدّثه آل طه و عالمه
آل محمد(ص) مي باشند كه در جاي خود اين روايات ذكر خواهند شد.
اومعصومه است : گرچه مقام عصمت از گناه و مصون بودن از لغزشها « در عين قدرت برخط» مقامي است خاص انبياء عظام و اوصياء آنان به ويژه چهارده معصوم پاك (ع)؛ ولي بودند كساني كه به دليل طاعت و بندگي مخلصانه پروردگار و اطاعت و پيروي كامل از رهروان راه پاكي و وارستگي به درجه اي از تقوي و طهارت روحي رسيدند كه از معاصي و رذائل اخلاقي دور مانده و دامن روح و جان خويش را از ناپاكي ها زدودند .
فاطمه معصومه (ع) كه خود پرورش يافته مكتب ائمّه طاهرين (ع) و يادگار صاحبان آيه تطهير است ، نمونه عاليي از طهارت و پاكي است به گونه اي كه خاصّ و عام او را به‌عنوان معصومه شناخته اند تا بدانجا كه بعضي از بزرگان ايشان را فردي برخوردار از طهارت ذاتي معصومين (ع) دانسته و حضرت رضا (ع) به ايشان لقب معصومه داده و فرمود: « مَنْ زارَ الْمَعْصُومَةَ بِقُمْ كَمَنْ زارَني»:كسي كه « فاطمه معصومه» را در قم زيارت كند مثل آن است كه مرا زيارت كرده باشد. و در يكي از فرازهاي زيارت دوّم حضرت آمده است كه : «السَّلامُ عَلَيْكِ اَيَّتُهَا الطّاهِرَةُ الحَميدَةُ الْبَرَّةُ الرَّشيدَةُ التَّقِيَّةُ النَّقِيَّةُ»: « سلام بر تو اي بانوي پاك و ستايش شده ، نيكوكردار و هدايت شده ، پرهيزگارِ وارسته».
كريمه اهل بيت (ع) :
انسان در اثر عبادت و بندگي خداوند متعال مي تواند به جايي برسد كه مظهر اراده حق و واسطه فيض الهي گردد ؛ اين ثمره عبوديّت و اطاعت كامل از ذات اقدس الهي است چنانچه خود درحديث قدسي مي فرمايد :
« يَابْنَ آدَمَ اَنَا اَقُولُ‌ لِلشَّيْءِ كُنْ فَيَكُونُ ، اَطِعْني فيما اَمَرْتُكَ اَجْعَلُكَ تَقُولُ لِلشَّيْءِكُنْ فَيَكُونُ» : « فرزند آدم ... مرا اطاعت كن تا تو را چنان نمايم كه ( به عنايت من ) هر آنچه را اراده كني همان شود». امام صادق (ع) هم
مي فرمايد : « اَلْعُبُودِيَّةَ جَوْهَرَةُ كُنْهُهَا الرُّبُوبِيَّةُ»: «بندگي خداوند گوهري است كه نهايت و باطن آن فرمانروايي بر موجودات است».
اولياء خداوند متعال كه در راه بندگي و اطاعت گوي سبقت را از ديگران ربوده و اين راه را خالصانه پيموده اند هم در زندگي پر بركت خويش و هم بعد از آن ، منشأ كرامات و عناياتي بوده اند كه آثار يك عمر اخلاص و وارستگي آنهاست.
و از دير زمان آستان قدس فاطمي منشأ هزاران كرامت و عنايت ربّاني بوده است و چه قلب هاي نااميدي كه سرشار از اميد به فضل و كرم الهي و چه دست هاي تهي كه سرشار از رحمت ربوبي و چه انسانهاي بريده از همه جا و نا اميد از همه كس كه با دلي شاد و روحي پيوسته به ابديت از درگاه پر فيض و كرم اين كريمه اهل بيت (ع) برگشته و براي خود زندگي اي بر اساس ايماني مستحكم به ولاي اولياء حق، بنا نهادند .
اين ها همه ، نشانه بزرگي و عظمت روح آن بنده شايسته و پيوسته به منبع فيض و كرم بي پايان خداي فيّاض و كريم است . « نمونه هايي از كرامات آن بزرگوار به زودي ذكر خواهد شد» .
مقام شفاعت آن حضرت : شكّي نيست كه داشتن حقّ شفاعت و رسيدن به اين مقام عظيم ، شايستگي لازم را مي طلبد چرا كه خداوند شفاعت كساني را مي پذيرد كه مأذون و مجاز از طرف او باشند « يَوْمَئِذٍ لاتَنْفَعُ الشِّفاعَهُ الّا مَنْ اَذِنَ لَهُ الرَّحْمن» : « روز قيامت شفاعت كسي فايده نبخشد جز آن كه خدا اجازه شفاعتش داده باشد» .
و اين اذن به كساني داده مي شود كه به مرتبه عالي از قرب الهي و بندگي خالصانه پروردگار رسيده باشند كه در رأس آنها انبياء و ائمّه معصومين (ع) هستند و بعد از آنها اين بندگان خالص حق و اولياء مقرّب درگاه خدايند كه هر كدام در حدّ مقام و درجه معنوي خويش حق شفاعت دارند « از علماء و شهداء و فرزندان شايسته امامان معصوم (ع)» . از جمله كساني كه به شفيعه بودنش در روايات و آثار ديني تصريح شده است ، فاطمه معصومه (ع) است :
امام صادق (ع) مي فرمايد : « تَدْخُلُ بِشَفاعَتِها شيعَتِيَ الْجَنَّهَ بِاَجْمَعِهِم» :
« به شفاعت او ( فاطمه معصومه(س) ) همه شيعيانم وارد بهشت خواهند شد» . و در زيارت آن حضرت به دستور امام معصوم (ع) گفته مي شود كه : « يا فاطِمَةُ اشفَعي لي في الْجَنَّه»: « اي فاطمه معصومه! براي من نزد خدا درباره بهشت شفاعت كن».
و اين خود نشان دهنده شأن و مقام بسيار عظيم آن شفيعه روز جزا است چنانچه در فراز ديگري از زيارت مخصوص آمده است كه : « فَاِنَّ لَكِ عِنْدَ اللهِ‌ شَأْنا ً مِنَ الشَّأْنِ».(50)
يعني : اين كه ما از تو طلب شفاعت مي نمائيم به خاطر اين است كه تو در محضر الهي شأن و منزلت وصف ناپذير داري ، كه بر خاك نشينان اين عالم قابل تصوّر نيست و تنها خدا و پيامبر و اوصياء طاهرينش بر آن واقفند.
فضيلت زيارت حضرت : روايات درباره فضيلت زيارت آن بانوي برگزيده اسلام بهترين سند در رابطه با فضائل آن بزرگوار است ، كه امامان معصوم پيروان خود را تشويق و توصيه به زيارت مرقد نوراني ايشان فرمودند و پاداش عظيمي براي آن بيان كردند كه چنين پاداشي در باب زيارت اولاد موسي بن جعفر (ع) بعد از حضرت رضا (ع) بي سابقه است ؛ ما در اينجا
چند روايت را ذكر مي كنيم :
1- امام رضا (ع) فرمود : « مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّهُ»:
« كسي كه ( فاطمه معصومه) را زيارت كند سزاوار بهشت خواهد بود» .
2- امام جواد (ع) فرمود : « مَنْ زارَ قَبْرَعَمَّتي بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّةُ»:
« كسي كه قبر عمّه ام را در قم زيارت كند سزاوار بهشت است» .
3- امام رضا (ع) فرمود : « مَنْ زارَها عارِفاً‌ بِحَقِّها فَلَهُ الْجَنَّةُ»:
« كسي كه ( فاطمه معصومه) را زيارت كند (درحالي كه معرفت به حق او داشته باشد) پاداش او بهشت است».
4- امام صادق (ع) فرمود :
« اِنَّ للهِ حَرَما ً وَ هُوَ مَكَّةُ وَ لِلرَّسُولِ حَرَما ً‌وَ هُوَ الْمَدينَةُ ، وَ لِأميرِالْمُؤمِنينَ حَرَما ً‌وَ هُوَ الْكُوفَةَ‌ وَ لَنا حَرَما ً وَ‌ هُوَ‌ قُمْ وَ‌ سَتُدْفَنُ فيها اِمْرَإَةُ مِنْ وَلَدي تُسَمي فاطِمَةَ ، مَنْ زارَها وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ»:
« براي خدا حرمي است و آن مكّه است و براي رسول خدا(ص) حرمي است و آن مدينه مي باشد و براي اميرالمؤمنين (ع) حرمي است و آن كوفه است و براي ما حرمي است و آن شهر قم مي باشد و به‌زودي زني از فرزندان من در آنجا دفن خواهد شد كه نامش ( فاطمه) است ؛ هر كس او را زيارت كند بهشت بر او واجب خواهد شد».
اين روايت با توجه به اينكه قبل از ولادت موسي بن جعفر (ع) از امام صادق (ع) صادر شده است دليل بسيار روشني است بر اينكه آمدن حضرت فاطمه معصومه به قم و دفن آن بزرگوار در حرم اهل بيت(ع) جزء اسرار غيبي بوده و تحقّق آن خود دليل روشني بر حقّانيّت مكتب امامان معصوم (ع) مي باشد.
منبع:
سايت كتابخانه ديجيتال سايت آستانه مقدسه حضرت معصومه(س)