گرچه پيش از هجرت پيامبراسلام(ص)، برخي از عبادات مانند نماز و طهارت بر مسلمانان واجب شده بود، ولي برخي ديگر مانند روزه، زكات و تغيير قبله پس از هجرت به مدينه منوره، فرض و واجب گرديد.
بنا به روايتي در روز دوم ماه شعبان، سال دوم هجري قمري، روزه ماه رمضان بر مسلمانان واجب گرديد و اين آيه شريفه در همين رابطه بر پيامبراكرم(ص) نازل شد:
يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمْ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتّقُونَ؛ اي كساني كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه بر كساني كه پيش از شما بودند نوشته شده بود، تا پرهيزگار گرديد.
در دو آيه بعد، ماه رمضان را براي روزه گرفتن معين كرد و فرمود: شهر رَمَضانَ الّذي اُنْزِلَ فيهِ الْقُرآنُ هُدًي لِلنّاسِ وَ بَيّناتٍ مِنَ الْهُدي وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدِ مِنْكُمْ الشّهرَ، فَلْيَصُمْهُ …
يعني: ]روزه در چند روز معدود[ ماه رمضان است، ماهي كه قرآن براي راهنمايي مردم و نشانه هاي هدايت و فرق ميان حق و باطل، در آن نازل شده است، پس هر كس از شما كه در ماه رمضان، در وطن باشد، بايد روزه بدارد …
صاحب مجمع البيان، در تعريف صوم (روزه) گفت: و هو في الشرع امساك عن اشياء مخصوصه علي وجه مخصوص، ممن هو علي صفات مخصوصه في زمان مخصوص.
يعني: روزه در شرع مقدس اسلام، عبارت است از خودنگاه داري از چيزهاي خاص بر وجه مخصوص، از كسي كه داراي صفات ويژه و در زمان خاص باشد.
اكثر مورخان و محدثان، بدون تعيين روز، به طور مطلق گفته اند كه اين حكم در ماه شعبان سال دوم قمري واجب گرديد ولي شيخ عباس قمي در وقايع الايام، گفته است كه اين حكم در دوم و به قولي در روز آخر ماه شعبان سال دوم قمري فرض گرديد.