درگذشت «شيخ بهايي اسماعيل صفوي» معروف به «بهادر» در سال930هجري قمري

بنا به قول «شيخ بهايي اسماعيل صفوي» معروف به« بهادر» به مرض حصبه در سال930هجري قمري ازدنيا رفت. او پسر شيخ حيدر، از اخلاف شيخ صفيُ الدّين اردبيلي بود. اسماعيل در14سالگي مريدان پدرش را بدور خود گردآورد و زمام امور آذربايجان را بدست گرفت. او در مدت15سال جنگهاي متوالي و خونين در سراسر ايران مخالفان را برانداخت و درسال 907هجري قمري در تبريز به تخت نشست. گفتني است كه شاه اسماعيل صفوي، تشيع يعني مذهب شيعه جعفري اِثني عشري را مذهب رسمي ايران قرارداد.

 

درگذشت آيت الله شيخ محمد خالصي معروف به خالصي زاده در سال1383هجري قمري

آيت الله شيخ محمد خالصي معروف به خالصي زاده در سال1383هجري قمري در بغداد در گذشت. پيكر وي پس ازتشييع با شكوه درصحن مطهركاظمين به خاك سپرده شد. آيت الله خالصي زاده درجواني بدرجه اجتهاد دست يافت و به موازات فعاليتهاي فرهنگي- ديني مبارزه با ظلم و جور استثمارگران را آغاز كرد. آيت الله خالصي سخنوري مسلط و خطيبي برجسته بود ازاين رو ميرزا محمد تقي او را مأمور ايراد سخنراني براي مردم نقاط مختلف عراق كرد. وي به علت مبارزات پرشور ضد استعماري خود به ايران تبعيد شد و درمدت27 سال تبعيدش در ايران فعاليتهاي مؤثر و چشمگيري درزمينه هاي فرهنگي- ديني و سياسي داشت. آيت الله خالصي زاده درمبارزه با رضاخان نيز نقش مهمي ايفا كرد. كتابهاي «اَلمَعارفُ‌ المُحَمَّديّه و مظالم انگليس دربين النَّهرين» ازجمله آثارآيت الله خالصي زاده بشمارمي روند.

 

 فاجعه خونين مسجد گوهر شاد در 1314 هجري شمسي

اسلام زدايي در كشورهاي اسلامي، بويژه در منطقه خاورميانه مهمترين استراتژي استعمار بود. اين استراتژي شيطاني با به قدرت رسيدن رضاخان به طور پيچيده و زمانبندي شده اي در ايران به مرحله اجرا درآمد. اما به سبب برخورد قاطع مردم به رهبري روحانيت از جمله موضع گيري تند و كفرستيزانه آيت الله بافقي، مدت 8 سال طرح حجاب زدايي از زنان مسلمان ايران به تعويق افتاد. در اين هشت سال از سال 1305 الي 1314 شمسي، روحانيت در معرض شديدترين حملات رواني و يورشهاي تبليغاتي قرار گرفت. طرح موزيانه استفاده از عمامه مستلزم داشتن تصديق دولتي است خود بخشي از اين حملات بود.

نظام رضاخان بر اين باور بود كه با جنگ عظيم رواني كه بر پا كرده، روحانيت پويا و متعهد، به موضع ضعف كشانده شده و قادر به مقاومت در برابر طرحهاي سلطه طلبانه استعمار نخواهد بود، اين بود كه همزمان با اجباري شدن كلاه بين المللي و شاپو براي مردان زمزمه هاي حجاب زدايي زنان بلند شد. نطقها جهت آماده سازي ذهنها و جشنها و ميتينگهاي سازمان يافته اي تشكيل شد تا زمينه پذيرش يكي از خطرناكترين و اسارت بارترين طرحهاي سلطه جويانه استعماري فراهم آيد.

همزمان با اين دسيسه چيني استعمار و استبداد، روحانيت آگاه و بيدار به طور مخفي جلساتي را برگزار كردند. در يكي از جلسات پيشنهاد شد كه آيت الله حاج آقا حسين قمي به تهران برود و به طور مستقيم با رضاشاه مذاكره كند.

حاج آقا حسين قمي با اين پيشنهاد موافقت نمود و قبل از رفتن به روحانيون مشهد گفت من مي روم با شاه صحبت كنم شايد او را از تصميمش منصرف كنم، شما نيز بايد مردم را آگاه و هوشيار نماييد تا درك كنند چه توطئه عظيمي در كار است.

حاج آقا حسين قمي پس از رسيدن به تهرات به باغ سراج الملك شهر ري برده شد و ممنوع الملاقات گرديد. از سوي ديگر مسجد گوهرشاد كه چند روزي بود محل اجتماع و سخنراني عليه لباس بيگانه و اسلام زدايي شده بود، با بازداشت آيت الله قمي حال و هواي ديگري يافت، اجتماعات وسيعتر و اعتراضات گسترده تر و سخنرانان كلامشان آتشين تر و شعار مردم تندتر گرديد.

همزمان با اين وقايع از مذكر به شهرباني مشهد دستور داده شد كه واعظ معروف را سريع دستگير كنند در اجراي اين دستور شيخ غلامرضا طبسي، شيخ شمس نيشابوري، دو تن از وعاظ خراسان دستگير شدند اما گردهمايي مردم براي شنيدن سخنان روحانيت در مسجد گوهرشاد ادامه يافت. قرار بر اين شد كه علما و مجتهدين مشهد طي يك تلگراف رضاخان را از اقدامات ضد ديني منصرف سازند، همچنين علما به منبر رفته و مردم را از عمق فاجعه اي كه در حال شكل گيري است آگاه سازند.

صبح روز جمعه 10 ربيع الثاني 1345 ه.ق برابر با 20 تير 1314 شمسي قزاقان مستقر در مشهد براي متفرق ساختن مردم وارد عمل شدند. قزاقان رضاخان بي محابا به روي مردم آتش گشودند و حدود يكصد نفر را كشته و يا زخمي كردند اما مردم متفرق نشده و مقاومت كردند.

پس از اين هجوم مردم با داس ـ بيل و چوب... به طرف مسجد سرازير شدند، مسجد گوهرشاد لبريز از جمعيت گرديد و روحانيون نيز به سخنراني پرداختند.

روز شنبه 11 ربيع الثاني 1354 ه. ق برابر با 21 تيرماه 1314 مسجد پر از جمعيت بود. شعارهاي ضد سلطنت و ضد حجاب زدايي داده مي شد. مسجد يكپارچه سرود مقاومت سر داده بود.

 سرانجام رضاخان دستور داد مسجديان را تارو مار و همه را دستگير و مجازات نمايند.

سران قشون، سران شهرباني وآگاهي، نيروهاي خويش را هماهنگ كردند و قرار گذاشتند پس از نيمه شب تهاجم خود را آغاز كنند. قزاقان قبلاً در نقاط حساس و اطراف مسجد گوهرشاد مستقر شدند و مسلسلهاي سنگين را بر بامهاي مشرف به حيات مسجد جاي دادند.

توپهاي سنگيني در خيابان تهران روبروي مسجد گوهرشاد استقرار يافت پاسي از نيمه هاي شب 21 تير ماه گذشته بود كه صداي غرش مسلسلها در شهر پيجيد و قشون شرق به فرماندهي سرلشكر ايرج مطبوعي براي به خاك و خون كشيدن مردم به حركت درآمد. عده اي از مأموران مخفي رژيم قبلاً وارد مسجد شده كه از داخل وارد عمل شوند و راه براي ورود نيروهاي حكومت به داخل مسجد هموار سازند.

در سپيده دم قزاقان با كشتن بيش از دوهزار تن و اسير كردن هزار و پانصد نفر توانستند مقاومت مسجد را درهم بشكنند و دل استعمارگران بين المللي را شاد و مسرور سازند.

كاميونهاي بسياري اجساد مبارزين را جابجا كردند. به گفته شاهدان عيني، مأموران دولتي، شهدا را همراه زخميها در خندقهايي كه در محله خشتمالها و باغ خوني مشهد پيش بيني شده بود دفن كردند.

از صبح روز يكشنبه 22 تير 1314 بازداشت روحانيون آغاز شد و روحانيوني كه در نهضت خونين گوهرشاد شركت داشتند يا بازداشت شدند و يا اگر توانستند مخفي شدند تا در موقعيت مناسب ايران را به سوي نجف ترك كنند.