درگذشت « ثابت بن قرة صابي» رياضيدان ،منجّم ،فيلسوف و طبيب در سال 288هجري قمري
« ثابت بن قرة صابي» رياضيدان ،منجّم ،فيلسوف و طبيب برجسته مشرق زمين درگذشت. وي در سال 221هجري در حَرّان متولد شد و چون صابيان به يوناني سخن مي گفتند او زبانهاي يوناني و سرياني را به خوبي مي دانست و پس از پيروزي عربها، اين زبان را هم آموخت. ثابت در يكي از سفرهاي محمد بن موسي رياضيدان كم نظير و بسيار مشهور آن روزگار به حَران، مورد توجه او قرار گرفت و پس از چندي به دعوت محمد بن موسي به بغداد رفت ثابت در بغداد به هدايت وي دانشمندي برجسته در رياضيات و نجوم گرديد، به طوري كه نوشته ها و آثار رياضي او در هموار كردن راه براي كشفيّات مهم در رياضيات از قبيل هندسه تحليلي و هندسه نا اقليدسي نقشي بسزا داشت. ثابت بن قره در علم نجوم از نخستين كساني بود كه به اصلاح دستگاه بطلميوس پرداخت. از موارد برجسته زندگي علمي ثابت فعاليتهاي تحقيقاتي و علمي او در پزشكي و علوم طبيعي است. ثابت بن قره آثار متعددي در زمينه هاي رياضي و نجوم از يوناني به عربي ترجمه كرد كه از آن ميان مي توان به« كتابُ المفروضات و الذخيرة في علم الطب» اشاره كرد .
روز ملي شدن صنعت نفت ايران
تصويب ملي شدن صنعت نفت ايران
نفت و صنعت نفت در زيربناي اقتصادي كشورهاي توليد كننده اين ماده گرانبها نقش اساسي ايفا مي كند. اقتصاد ايران نيز بطور عمده بر پايه نفت قرار داشته و دارد. در ايران نيز نفت اولاً به عنوان يك منبع انرژي، زندگي و اقتصاد مردم كشور را متحول ساخته و رشد و توسعه اقتصادي را باعث گرديده، ثانياً درآمدهاي حاصل از نفت سبب ترقي و پيشرفت در همه شئون اقتصادي و اجتماعي شده است.
امتيازات نفتي در قرن بيستم:
1ـ امتياز دارسي:
امتياز دارسي كه در 28 ماه مه 1901 به توشيح مظفرالدين شاه قاجار رسيد و به ويليام فاكس دارسي واگذار گرديد، مهم ترين امتيازي بود كه در آغاز قرن بيستم به مدت 60 سال به بيگانگان واگذار گرديد. كاوش غارتگران نفت سرانجام در 26 ماه مه 1908 برابر با 5 خرداد 1287 شمسي به نتيجه رسيد و موفق به اكتشاف نفت در منطقه مسجد سليمان گرديدند.
بعد از كشف نفت در ايران، حفظ منافع نفتي بزرگترين هدف سياسي انگلستان شد چرا كه نفت به صورت يكي از مصالح و منافع مستقيم و استراتژيكي بريتانيا درآمد و ضرورت مداخلات بيشتر انگليس در ايران را فراهم آورد و پس از جنگ جهاني اول و از سال 1920 به بعد شركت نفت ايران و انگليس به توصيه مشاورين حقوقي و مالي خود و با توجه به اهميت نفت جنوب ايران براي دولت بريتانيا، درصدد برآمد امتياز دارسي را تمديد و تجديد نظر كند. مذاكرات در اوايل آوريل 1933 آغاز شد و 29 آوريل همان سال منجر به عقد قرارداد جديد نفتي بين طرفين گرديد كه معروف به قرارداد 1933 مي باشد.
قرارداد الحاق گس ـ گلشائيان:
دولت ايران خود نيز بعد از جنگ جهاني دوم به اين نتيجه رسيده بود كه تجديدنظر در قرارداد 1933 به علت تحولات اوضاع سياسي ـ اقتصادي جهان و تغيير شرايط قراردادهاي نفتي در كشورهاي نفت خيز خاورميانه امري الزامي و حياتي است. بنابراين دولت ايران اعتراضات و پيشنهادات خود را براي تعديل شرايط قرارداد 1933 طي 25 ماده به كمپاني نفت جنوب تسليم كرد.
از طرف كمپاني نفت جنوب نويل گس (N.A.GASS) با گلشائيان وزير دارايي كابينه ساعد مذاكراتي انجام دادند و سرانجام در 26 تير 1328 برابر با 17 ژوئيه 1949، الحاقيه اي را به قرارداد 1933، اضافه كردند كه معروف به قرارداد گس ـ گلشائيان گرديد. علي منصور نخست وزير، لايحه را براي تعيين تكليف به دوره شانزدهم مجلس تقديم كرده و خود از بيان هر گونه نظري درباره آن خودداري كرد. استعمار پير كه منافع خود را در خطر مي ديد، براي ايجاد حكومت ديكتاتوري و تمديد و توسعه امتياز نفت جنوب منصور را مجبور به استعفا كرد و سپهبد رزم آرا در 5 تير 1329 از سوي شاه به عنوان نخست وزير معرفي شد.
آيت ا... كاشاني در اين رابطه اعلاميه اي صادر و اعلام نمودند: «..... اينك مع التأسف مي بينم باز مي خواهند، مملكت را در چنگال ديكتاتوري بيندازند و ملت ستمديده ايران را كه سالها طعم تلخ ديكتاتوري را چشيده و از حكومت مطلقه هزارگونه مصيبت و شكنجه ديده، مجدداً گرفتار اين بدبختي عظيم نمايند.»
نقش آيت ا... كاشاني در عدم تصويب لايحه الحاقي:
آيت ا.... كاشاني براي جلوگيري از تصويب قرارداد نفت در مجلس، اعلاميه اي خطاب به ملت ايران درباره ملي كردن صنعت نفت صادر كرد.
بعد از انتشار اعلاميه، اجتماع بزرگي در مسجد شاه (سابق) برپا گرديد كه در آن سخنرانان راجع به ابطال قرارداد نفت 1312 شمسي 1933 ميلادي به سخنراني پرداختند و خواستار ملي شدن صنعت نفت شدند.
در اعلاميه اي از آيت ا... كاشاني آمده بود:
«..... بر همه كس واضح و آشكار است كه تمام بليات و مصائب، مخصوصاً هرج و مرج دستگاه اداري و غارت بيت المال و تسلط زمامداران نالايق و مملكت فروش و بطور كلي تشويق جنايتكاران و حبس و تبعيد و شكنجه وطن دوستان در اثر سياست جابر انگلستان در مملكت ما به وجود آمده است و آن دولت هميشه اين اعمال خلاف عفت و انسانيت را براي غارت نفت ايران كه بزرگترين و مهم ترين ثروت ملي ماست، مرتكب شده و مي شود .......
........ ملي شدن صنعت نفت در ايران تنها چاره بيچارگيهاي ماست، زيرا بدين وسيله ثروت بيكران كه خداوند تبارك و تعالي به ملت ايران عطا فرموده، از دست دشمنان بشر كه مقصدي جز منفعت طلبي و مكيدن خون ملل ضعيف ندارند، بيرون آمده، به صاحبان حقيقي و مستحق آن مي رسد ..... براي اينكه تكليف ديني و وطني ملت مسلمان ايران كاملاً معلوم و روشن باشد ناچارم اين آرزوي عمومي را يك بار ديگر در اينجا بيان كنم تا به نام سعادت ملت ايران و به منظور كمك به تأمين صلح جهاني، همه افراد مملكت بخواهند كه صنعت نفت ايران در مناطق كشور بدون استثناء ملي اعلام شود.......»
رزم آرا با گستاخي تمام و بي اعتنايي، همچنان روي تصويب قرارداد الحاقي پافشاري مي كرد و در پاسخ به كميسيون نفت (12 اسفند 1329) گفت: «....... اگر زياد پافشاري كنند مسجد را بر سر كاشاني و مجلس را بر سر مصدق خراب خواهم كرد.»
رزم آرا در 16 اسفند 1329 هدف گلوله هاي آتشين خليل طهماسبي كه فرياد مي زد «مرده باد شركت نفت» قرار گرفت و از پاي درآمد.
آيت ا.... كاشاني در مصاحبه اي چنين گفت:
«...... اين عمل به نفع ملت ايران بود و اين گلوله و ضربه، عالي ترين و مفيدترين ضربه اي بود كه به پيكر استعمار و دشمنان ملت ايران وارد آمد. قاتل رزم آرا بايد آزاد شود. اين اقدام او در راه خدمت به ملت ايران و برادران مسلمانش عملي شده است......»
آيت ا... كاشاني در برداشتن آخرين گامها براي ملي كردن صنعت نفت و كوتاه كردن دست بيگانگان از منابع ثروت ملي و دخالت در امور كشور، همزمان با تشييع جنازه رزم آرا، دستور داد تظاهرات ملي و همگاني در خيابانهاي تهران برپا شود .
شاه از طريق سر لشگر ضرابي براي آيت ا... پيام فرستاد كه مانع تندرويهاي فدائيان اسلام شود و اجتماعي را كه قرار بود در ميدان بهارستان برپا شود متوقف كند اما ايشان نپذيرفت و سرانجام تظاهرات بزرگ 100 هزار نفري در تهران به راه افتاد. در اين روزها تنها مرد قدرتمند ايران آيت ا... به حساب مي آمد و همه به حركتها و تصميمات وي چشم دوخته بودند.
تصويب ملي شدن صنعت نفت:
پس از رزم آرا، خليل فهيمي به نخست وزيري انتخاب گرديد. ديگر هيچكدام از نمايندگان وابسته به انگليس جرأت مقاومت در برابر ملي شدن صنعت نفت را نداشتند و از اين رو كميسيون نفت جهت تصويب به مجلس تقديم گرديد.
گزارش كميسيون در 24 اسفند به تصويب مجلس شورا و در 29 اسفند به تصويب مجلس سنا رسيد. همچنين مجلس در 29 اسفند 1329، گزارش پيشنهادي كميسيون نفت را به شرح زير تصويب نمود:
«به نام سعادت ملت ايران و به منظور تأمين صلح جهان، (ما) امضاء كنندگان ذيل پيشنهاد مي نمائيم كه صنعت نفت ايران در تمام مناطق كشور بدون استثناء ملي شود، يعني تمام عمليات اكتشاف، استخراج و بهره برداري در دست دولت قرار گيرد.»
روز ششم ارديبهشت 1330 مجلس به نخست وزيري دكتر مصدق ابراز تمايل نمود. و وي در هفتم ارديبهشت به نخست وزيري رسيد. مجلس در تاريخ 9 ارديبهشت همان سال پس از تغييرات جزئي كه در گزارش 9 ماده اي كميسيون نفت به عمل آورد آن را تصويب و در دهم ارديبهشت به تصويب مجلس سنا رسيد. و در 12 ارديبهشت دكتر مصدق ضمن معرفي كابينه خود به مجلس شوراي ملي، اجراي قانون ملي شدن صنعت نفت را در سراسر كشور را كه در سر لوحه برنامه دولت قرار داده بود، اعلام كرد.
تولد«ويتوس برينگ» ازمكتشفان قرن18 در سال1680ميلادي
«ويتوس برينگ» ازمكتشفان قرن18و دريانورد دانماركي در سال1680ميلادي دركپنهاك متولد شد. برينگ به دريانوردي علاقه بسيارداشت؛ ازاين رو دركشتي مشغول به كارشد و تاردرجه دريا سالاري ارتقا يافت. برينگ دراوت سال1740ميلادي تنگه اي حدفاصل ميان آلاسكا و سيبري را كشف كرد. اين تنگه بنام او به تنگه برينگ مشهوراست.
تشکیل كنفدراسيون سوئيس در سال1815ميلادي
كنفدراسيون سوئيس در سال1815ميلادي تشكيل شد. تاقبل ازاين تاريخ شهرژنو كه ازمهمترين شهرهاي اين كنفدراسيون بشمارميرود، حكومتي جداگانه با پرچم، قانون و مرزهاي جدا داشت. اما دراين روز ژنو به ديگرايالات پيوست و با اين الحاق كنفدراسيون سوييس با نظام جمهوري پديد آمد. كنفدراسيون سوييس شامل 22ايالت است كه هريك پارلمان و حكومت خاص خود را دارند. مجمع فدرال سوييس مركب ازدو مجلس است؛ مجلس شوراي ملي با 200عضو كه به مدت4 سال ازطريق آراي عمومي برگزيده ميشوند و مجلس شوراي ايالتها كه هر ايالت دو عضو به اين شورا ميفرستد.
تولد «ريمسكي كُرساكُف» آهنگسازپرآوازه روسي در سال1844ميلادي
«ريمسكي كُرساكُف» آهنگسازپرآوازه روسي در سال1844ميلادي دردهكده تيخوين متولد شد. كرساكف در10سالگي پيانو را به استادي مينواخت و درسفرهايش با موسيقي ملل و فكوراقوام گوناگون آشنا شد. او ازاين موسيقيها براي ساختههاي خود الهام ميگرفت. اثربرجسته كرساكف سمفوني شهرزاد اوست كه آن را براساس داستانهاي هزارويك شب ساخته است. همچنين« اُپراي خروس طلايي، كاپريس اسپانيول، ايوان مِخوف و عيد پاك روسي» ازديگرآثارجاودان كرساكف آهنگسازروسي بشمارميروند.
انعقاد پيمان آتلانتيك شمالي ناتو در سال1949ميلادي
پيمان آتلانتيك شمالي ناتو ازپيمانهاي دفاعي سياسي بعد ازجنگ جهاني دوم در سال1949ميلادي منعقد شد. پيمان ناتو به منظورجلوگيري ازنفوذ كمونيسم دركشورهاي اروپايي تشكيل شده بود. 10كشور عضو پيمان آتلانتيك شمالي به همراه كشور كانادا متعهد شدند درصورتيكه يكي ازاعضا مورد تجاوز قرارگيرد ديگراعضا به ياري اش بشتابند.
پایان دوران استعمار فرانسه بر الجزاير و استقلال این کشور در سال1962ميلادي
بااعلام استقلال الجزاير در سال1962ميلادي دوران استعمارفرانسه بر اين كشورپايان يافت و اين دوكشورپس ازهشت سال زدو خورد و كشتارهاي دسته جمعي به توافق رسيدند. اين توافق دردومين كنفرانس اويان بدست آمد و به موجب آن فرانسه با وجود عمليات تروريستي ارتش سري به الجزايراستقلال داد.
الجزاير به عنوان وسيعترين كشور شمال افريقا و دومين كشور افريقا با 2381741 كيلومتر مربع وسعت در جنوب مديترانه و در غرب ليبى و تونس قرار دارد. نواحى ساحلى آن داراى آب و هواى مديترانه اى است. ارتفاع مهم آن كوههاى اطلس مى باشد. فلات مركزى آن كه از درياچه ها و مرداب هاى نمك پوشيده شده،آب و هواى گرم و خشك دارد. بيش از دو ميليون كيلومتر مربع آن را، صحرا تشكيل مى دهد. الشليف طولانى ترين رودخانه آن است.
24735000 نفر سكنه دارد كه 52% آن زندگى شهرى دارند. درصد رشد سالانه 7/2 نفر در كيلومتر مربع مى باشد. بيشترين تراكم جمعيت در ناحيه القبائل و برابر 250 نفر ولى در نقاط بيابانى جنوبى كمتر از يك نفر در كيلومتر مربع است. اعراب و بربرهايى كه با آنها آميخته شده اند 75% سكنه الجزاير را تشكيل مى دهند. دومين گروه نژادى الجزاير، بربرها هستند. زبان رسمى عربى است كه متجاوز از 80% بدان تكلم مى كنند. زبان فرانسوى و بربرى هم رواج دارد، 99% مسلمانند و مذهب اغلب آنان تسنن و پيرو فقه مالكى مى باشند. اقليت مهم مسلمانان، اباظيه (بازماندگان خوارج) هستند.
كشور الجزاير دراواسط قرن اول هجرى به تصرف قواى اسلام درآمد و در قرن 16 ميلادى جزو قلمرو دولت عثمانى بود، الجزاير از سال 1830م تا 1962م به مدت 132 سال زير سلطه فرانسه قرار گرفت كه با مقاومت و مبارزات مسلمانان و تكيه بر اسلام و تقديم يك ميليون شهيد، استقلال خود را بدست آورد.
كشور الجزاير كه به انحاء گوناگون حقارت ناشى از سلطه استعمارى را تجربه نمود ولى از فرهنگ استعمارى مصون نماند و اين فرهنگ دركشور مزبور ريشه دواند و با وجود تلخى دوران استعمار، به لحاظ مسائل سياسى و اقتصادى با فرانسه روابط گسترده اى را در ابعاد گوناگون برقرار نمود.
البته احمد بن بلا وقتى پس از استقلال روى كار آمد با شوروى رابطه برقرار كرد و در ساحل مديترانه يك پايگاه دريائى به شوروى داده شد. نيروهاى مسلح الجزاير نيز توسط شوروى تجهيز شده و تعليم مى يافتند و در ازاى آن محصول انگور الجزاير تقديم شوروى مى گرديد. هوارى بومدين كه در مصدر قدرت قرار گرفت ارتباط با شوروى را حفظ نمود و در دهه سالهاى 1980م شوروى تامين كننده جنگ افزارهاى نظامى الجزاير بود ولى فضاى روابط به گرمى سابق نبود و بومدين از اعطاى پايگاه اوران - كه شوروى بسيار طالب آن بود - به اين كشور اجتناب نمود. نداشتن پايگاه صنعتى، تكيه بر كشاورزى، اقتصاد تك محصولى و رشد جمعيت بالا اين كشور را درمخاطه و بحران شديد قرار داد كه ارمغان آن فقر و بيكارى و تورم بالا بود از اينجهت به غرب روى آورد تا شايد زخمش را التيام دهد اما نه تنها اين زخم التيام نيافت بلكه دچار عفونتى شد كه درمان آن ا دشوارى توام گرديد. كاهش قيمت انرژى به دليل وابستگى اين كشور به نفت و گاز نقش خود را در پرداخت ها نشان داد و در سال 1988م كه دولت مى خواست طرح لغو سوبسيد نان را به اجرا گذارد به شورشهاى خيابانى منجر شد و دولت شاذلى بن جديد در آغاز به سركوبى آنان پرداخت اما در سال 1989م با اصلاح در قانون اساسى، دموكراسى چند حزبى را بوجود آورد.
زمينهاى حاصلخيز الجزاير در نواحى ساحلى واقع است و 40% نيروى كار آن در بخش كشاورزى مشغول كارند. محصولات زراعى آن غلات، خرما، انگور، انجير و زيتون است. استخراج نفت در الجزاير ازسال 1958م يعنى در عصر استعمار آغاز شد. اين كشور علاوه بر نفت داراى ذخائر عظيم گاز هم مى باشد. در صنايع بيشتر بر توليد آهن و فولاد و پتروشيمى تاكيد دارد. توليد ناخالص داخلى آن در سال 1988م به 25/58 ميليارد رسيد كه 4/12% به بخش كشاورزى، 4/46% به بخش صنعت و 1/14% به بخش خدمات اختصاص داشت. نرخ تورم در اين كشور بين 1980 تا 1988م حدود 8% بوده است. الجزاير كه روزى نويد ژاپن افريقا را سر مى داد با مشكلات عديده اقتصادى روبرو گرديد و بدهى خارجى آن در پايان سال 1988م به 24850 ميليارد دلار رسيد.
يكى از تاسف بارترين مسائل الجزاير اين است كه محصولات انگور آن كه با تلاش كشاوزان مؤمن و معتقد، به عمل مى آيد به شراب تبديل شده و اين محصول بعد از نفت بزرگترين ارقام صارداتى آن را تشكيل مى دهد. 46% افراد بالاى 15 سال بيسوادند (1990)م و دولت 8/9% توليد ناخالص ملى را به آموزش و پرورش اختصاص داده اس. با وجود آنكه بر تدريس و كاربرد زبان عربى، قانون اساسى، تاكيد نموده اما در مدارس از زبان فرانسه استفاده مى شود. اين كشور جزو كشورهاى عدم تعهد، جبهه پايدارى اعراب و سازمان اوپك مى باشد. الجزاير در جنگ ايران و عراق براى صلح تلاش زيادى كرد و حتى وزير امور خارجه اين كشور در اينر راه جان خود را از دست داد.
پايتخت الجزاير، بندر الجزيره است كه در ساحل درياى مديترانه قرار دارد و از شهرهاى مهم آن عين الصالح و بندر قسنطينه و اوران را مى توان نام برد .