کتاب «جمعیت شناسی؛ مبانی و زمینه‏ها» نوشته دکتر حسن سرایی از سوی سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) در 200 صفحه منتشر شد.
خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: این کتاب مکمل دو کتاب دیگر مؤلف مربوط به درس تحلیل جمعیت است: ا- روش‌های مقدماتی تحلیل جمعیت (انتشارات دانشگاه تهران) 2- روش‌های مقدماتی تحلیل توزیع و ترکیب جمعیت (انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی).

بنابراین به نظر می‌رسد با تکوین آن تا حدودی به نیاز دانشجویان کارشناسی گرایش‌های علوم اجتماعی به یک کتاب زمینه‏ای جمعیت شناسی و نیاز رشته‏های دیگر به یک متن مقدماتی جمعیت شناسی پاسخ داده شود.


این کتاب بیشتر محصول تجارب آموزشی و مطالعات پژوهشی نویسنده در حوزه جمعیت، به خصوص جمعیت ایران است. از این رو انتظار می‏رود دانشجوی ایرانی با مباحث بومی شده آن راحت‌تر ارتباط برقرار کند. اضافه بر آن در تدوین آن جنبه آموزشی اثر پیوسته مد نظر بوده و سعی شده کتاب حاضر حتی المقدور یک کتاب درسی باشد.

بدنه اصلی کتاب شامل پنج فصل و دو فصل تکمیلی است. فصل اول به معرفی جمعیت شناسی می‎پردازد. در این فصل پس از ایجاد تمایز بین جمعیت و جامعه و ارائه تعریفی از جمعیت شناسی، جمعیت شناسی از مطالعات جمعیتی متمایز شده و به عنوان یک رشته آکادمیک معرفی می‏شود.

در فصل دوم منابع اصلی آمارهای جمعیت معرفی می‏شود. در این فصل، پس از توضیح تجربه جمعیت شناس و ضرورت اتکای آن به آمارهای موجود، داده از آمار و مشخصه از واقعه متمایز شده و نظام آماری جمعیت تعریف و مؤلفه‏های اصلی آن تشریح می‏شود.

در فصل سوم به روش‌های بسیار ابتدایی تحلیل جمعیت، در حدی که برای یک کتاب زمینه‏ای جمعیت شناسی ضروری است، پرداخته می‏شود. در فصل چهارم با طرح برخی نظریه‏ها و مفاهیم مختص جمعیت شناسی - نظریه گذار جمعیتی، نیروی محرکه جمعیت و پنجره جمعیتی - به طور مقدماتی و گزینشی به مبانی نظری رشته پرداخته می‏شود.

فصل پنجم هم تحت عنوان «سیر تکوینی جمعیت شناسی» شرحی مختصر از مسیری است که جمعیت شناسی طی کرده تا شکل امروزی را پیدا کند.