نویسنده «راهها به كجا ختم مي شوند» و مبتکر روش نویني در روزنامه نگاری
«ماريو مونته فورته تولدو» داستان نگار شهير گواتمالايي و يكي از نويسندگان بزرگ قرن 20 در زبان اسپانيايي ششم سپتامبر 2003 در 92 سالگي ديده از جهان فرو بست. معروفترين داستان او «راهها به كجا ختم مي شوند» عنوان دارد كه برپايه آن فيلم سينمايي پر بيننده اي هم ساخته شده است. بيشتر داستانها و نمايشنامه هاي «مونته فورته» زمينه سياسي و انتقادي در حمايت از مردم (توده ها) دارد. «مونته فورته» پس از درنظرگرفتن موضوع هر داستان به ميان مردم مربوط به سوژه مي رفت و مدتي را ميان آنان زندگي مي كرد تا نوشته او انعكاس واقعيات باشد. همچنين از او چندين رساله درباره حكومت، دمكراسي، احزاب، روزنامه نگاری و سازمانهاي بين المللي برجاي مانده است. روش پیشنهادی وی برای روزنامه نگاری از دهه یکم قرن 21 در رسانه های کشورهای صنعتی که دارند مخاطب از دست می دهند به اجرا گذاشته شده است.
گواتمالائي ها كه اورا منعكس كننده دشواري هاي خود مي دانستند، نظر به اعتمادي كه داشتند در دهه 1940 به نمايندگي خود به پارلمان فرستادند كه در آنجا رئيس مجلس شد. بعدا دولت گواتمالا (همان دولتي كه با كودتايي نظير براندازي 28 امرداد ساقط شد) وي را به نمايندگي از خود به سازمان ملل فرستاد و نطق های ضد امپریالیستی او در اینجا معروفند.

درباره «فراز» ادیب پشتون پاکستانی
امروز سالروز درگذشت احمدشاه متخلص به «فراز» شاعر بزرگ پشتون پاکستاني و استاد ادبيات پارسي در دانشگاه پيشاور است که در سال 2008 درگذشت. «فراز» که هنگام مرگ 77 ساله بود در کتاب درسی «روش های نگارش» اندرز داده است که بگونه اي بايد نوشت که همگان بتوانند مفاهیم آن را درک کنند تا فایده بخش باشد. بسياري از اديبان، فراز را از شاعران همرديف علامه محمد اقبال پارسي - اردو سراي معروف شبه قاره بشمار مي آورند. تالیف «فراز» در زمینه ادبیات پارسی در قرون وسطی به زبان انگلیسی ترجمه و در دانشگاههای کشورهای انگلیسی زبان تدریس می شود.

بازگشت كشتي ماژلان بدون خود او به اسپانيا
ششم سپتامبر 1522 از پنج كشتي و 265 ملوان كه ماژلان (تلفظ درست ماجلانFerdinando Magellan) به منظور يافتن راه دريايي آسيا از غرب، بندر سويل اسپانيا را ترك كرده بودند يك كشتي (ويتوريا) با 17 ملوان با اسپانيا بازگشتند، ولي همين سفر دريايي طولاني عملا ثابت كرد زمين كروي شكل است كه به جايي متكي و متصل نيست. هدف ماژلان از اين سفر كه سه سال طول كشيد خدمت به علم جغرافيا نبود بلكه در اصل ماموريتي تجاري و مستعمراتي بود؛ زيرا كه پرتغالي هاي راه دريايي به آسيا را از طريق جنوب آفريقا (دماغه اميد نيك) یافته بودند و بر مناطق متعدد در سر راه مستولی شده و به تجارت ادويه دست زده بودند كه اسپانيا مي خواست بدون درگيري با رقیب،‌ از طريق ديگر به اين هدف برسد. ماژلان كه زاده پرتغال بود و به خدمت اسپانيا در آمده بود و هدف انتقام جويي از زادگاه خود كه وي را مورد بي مهري قرار داده بود نيز داشت. پس از عبور از جنوب قاره آمريكا، عرض اقيانوس آرام را در 98 روز طي كرد و به جزايري كه بعدا به نام فيليپ پادشاه اسپانيا "فيليپين" نامگذاري شده است رسيد.
وي در جزيره "سبوCebu" موفق شد رييس يك قبيله را به قبول مسيحيت وادارد و اين رييس قبيله در عوض از او خواست كه در جنگ با قبيله دقيب او را كمك كند كه در اين جنگ ماژلان كشته شد. افراد قبيله اي كه ماژلان را با تير، ضربت شمشير و نيزه كشتند پي به هدف سلطه گري و استعمار اروپاييان برده بودند.ك پس از كشته شدن ماژلان، يكي از افسران او با باقيمانده نفرات از طريق جنوب آفريقا كه قبلا از آن آگاه بود به اسپانيا بازگشت. در اين سفر چهار كشتي و بقيه همراهان ماژلان بر اثر جنگ، توفان و شورش داخلي از دست رفته بودند. به هر صورت دولت اسپانيا فيليپين را نزديك به چهار قرن مستعمره خود كرد و در اوايل قرن 20 آن را به آمريكا باخت.

درگذشت سلطان سليمان
سليمان اول سلطان عثماني ششم سپتامبر در سال 1566 ميلادي درگذشت. مورخان او را سليمان (Lawgiver) مي خوانند زيرا كه وي در طول سلطنت خود به قضا و قانون بيش از هر چيز ديگر توجه مي كرد. سليمان در هر كوي و برزني در قلمرو عثماني دادگاه داير كرده بود و در جوار دفتر خود نيز يك شوراي قضايي داشت. وي مي گفت: از هر دستي كه بريده شود خون جاري مي شود، جز دستي كه قاضي قطع كند و اين اصطلاح از همان زمان در خاورميانه سر زبانها افتاده است. در دوران سلطان سليمان متصرفات عثماني به اوج وسعت خود رسيد. دشمني عثماني با ايران كه از زمان سلطان سليم آغاز شده بود در زمان سلطان سليمان ادامه داشت و به جنگ او با شاه طهماسب صفوي انجاميد.

روزي كه عبدالقادر قهرمان ملي الجزايري ها درگذشت
ششم سپتامبر زادروز «عبدالقادر جزايري» قهرمان ملي الجزايري ها است كه در 1808 به دنيا آمد و در ماه مه 1883 در 75 سالگي در دمشق درگذشت. وي نه تنها يك رهبر سياسي ـ نظامي، بلكه يك فيلسوف و انديشمند بود. او سالها با فرانسه جنگيد تا وطنش مستعمره نشود و در طول اين جنگها، نوعي تازه از جنگهاي غير منظم (گريلا وارفر) را ابتكار كرد. او با اسيران فرانسوي رفتاري جوانمردانه داشت و گاهي آنان را آزاد مي كرد. علت شكست او پس از سالها مقاومت قهرمانانه اين بود كه برخي از قبايل به وعده خود در جمع آوري داوطلب براي ادامه مبارزه وفا نكرده بودند. عبدالقادر كه چنين ديد خواست با باقيمانده نيروهايش به مراكش پناه ببرد كه مقامات مراكشي درخواست او را رد كردند و دولت فرانسه وي را با خانواده اش به پاريس منتقل و در آنجا تحت نظر قرار داد كه عبدالقادر از آنجا به سوريه رفت و در دمشق فوت شد و سالها بعد جسد او را به وطن منتقل و مدفون ساختند. مورخان عبدالقادر را از قهرمانان ملي بزرگ قرن نوزدهم اعلام كرده اند.

ترور رئيس جمهوري آمريكا به دست يک آنارشيست
ششم سپتامبر سال 1901 هنگامي كه ويليام مك كينلي W. Mckinley بيست و پنجمين رئيس جمهوري آمريكا از نمايشگاه کشورهای قاره آمریکا در شهر «بافالو» واقع در ايالت نيويورك ديدن مي كرد هدف گلوله يك آنارشيست 28 ساله (به اصطلاح دهه يکم قرن 21: تروريست) به نام "لئون ژلوگوژ Leon Czologosz " قرارگرفت و هشت روز بعد درگذشت و معاون او تئودور روزولت كه شهرت دارد امپرياليسم آمريكا با حكومت او پا به عرصه وجود گذاشته است بر جاي وي نشست. لئون كه همان دم دستگير شد 53 روز بعد (29 اكتبر) اعدام شد. وي به پيروي از فرضيه آنارشيسم (آنارکيسم) كه در آن روزگار عالمگير شده بود اعتراف كرده بود و زني كه همدست او بود نيز دستگير شد. آنارشيسم که بدبختی انسان را نتیجه حکومت و فساد دولتی (به اصطلاح امروز؛ فساد اداری ـ اقتصادی) مي داند نوعی سوسیالیسم است که ترور فردی را منع نکرده است. با اينكه ريشه آنارشيسم از روسيه بود كه به ساير قسمتهاي اروپا و بويژه فرانسه و ايتاليا گسترش يافته بود، در آن زمان براي مبارزه با آن (همانند افغانستان دهه اول قرن 21) به روسيه و فرانسه لشكركشي نشد. در آن سالها بسياري از رجال اروپا ازجمله رئيس جمهور فرانسه، ملکه اتريش و پادشاه ايتاليا به دست آنارشيستها ترور شده بودند كه آنارشيستها خواستار «حكومت گروهي و شورايي = رهبري جمعي» و برضد حکومت فرد بودند حتي اگر اين فرد انتخابي باشد. آنارشيستها به جاي فرد خواهان شوراي رياست جمهوري بودند. مك كينلي سومين رئيس جمهوري آمريكا بود كه تا آن زمان ترور شده بود.

پيدايش جنگ افزاري به نام تانك
ششم سپتامبر سال 1915 (دومين سال جنگ جهاني اول)، تانك براي نخستين بار آزمايش شد. اين آزمايش توسط ارتش انگلستان صورت گرفت كه اين جنگ افزار تازه براي آن ساخته شده بود. اين جنگ افزار پس از دو آزمايش ديگر روانه جبهه فرانسه شد. توپهاي نخستين تانكها در طرفين آنها نصب شده بود تا قسمت جلو تانك سنگين نباشد. جلو تانكها به گونه اي ساخته شده بود كه بتواند از موانع بالا برود و از زمين ناهموار بگذرد. عكس زير يك تانك انگليسي از اين دست (از نوع Mark_2) را نشان مي دهد كه در جريان جنگ جهاني اول، سربازان آلماني آن را تصرف كرده اند.