در پي شكست بزرگ ارتش روم از ايرانيان

چهارم سپتامبر سال 363 ميلادي، 69 روز پس از مرگ ژوليان امپراتور روم كه با 14 لژيون (لشكر رومي) به جنگ شاپور دوم (ذوالاكتاف) شاه ساساني ايران شتافته بود، جانشين او «ژوويان» با صرفنظر كردن از متصرفات روم در آسياي صغير و غرب فرات موافقت شاپور را به صلح به دست آورد تا بتواند باقيمانده لژيونرها را زنده به كشورشان بازگرداند. ژوليان براي تصرف تيسفون از فرات گذشته بود.

يكي از شرايط صلح اين بود كه ژوويان درجريان عقب نشيني به ساحل مديترانه به هرشهر كه برسد بايد به دست خود پرچم ايران را برفراز شهر به اهتزاز درآورد، و او به اين تعهد عمل كرد.
ژوليان 26 ژوئن سال 363 در جريان عقب نشيني از برابر ارتش توانمند ايرانيان زخمي شده بود و اواخر همان شب از همين جراحت در گذشته بود. واحدهاي ارتش ايران دست از تعقيب لژيونرها رومي برنداشتند و همين امر ژوويان را كه پس از مرگ ژوليان، از سوي ژنرالهاي رومي موقتا تا تصويب سناي روم جانشين ژوليان شده بود مجبور به دادن پيشنهاد صلح به شاپور دوم كرد. با اين پيروزي درخشان، ايران بار ديگر بر روم برتري يافت.


پس از بازگشت ژوويان به «رم»، با اين كه سنا بر امپراتور شدن او صحه گذارد نتوانست از سرزنش رومي ها خودرا رهايي دهد و در چند مورد بر ضد او كه باعث تحقير امپراتوري روم شده بود شورش شد و بالاخره همين وضعيت سبب شد كه يك سال پس از امضاي قرارداد صلح با شاپور دوم، از فرط غصه دق كند. پس از مرگ ژوويان، سناي روم ژنرال والنتيان را به امپراتوري برگزيد.

روزي كه طغرل سلجوقي در «ري» درگذشت
طغرل سلجوقي که با غلبه برغزنويان، ايران خاوري و سپس همه ايران و نيز بغداد را تصرف و تا سوريه و گوشه هايي از آناتولي پيش رفته بود چهارم سپتامبر 1063 ميلادي در «ري» درگذشت و چون فرزند نداشت آلپ ارسلان (به معناي شير شرزه) برادرزاده اش (پس از يك درگيري خانوادگي) برجاي او نشست. طغرل (طعرل بيگ) در آخرين سال عمر خود (72 سالگي) «سيده» دختر خليفه اسمي بغداد را به عقد نكاح خود درآورده و به ري منتقل كرده بود تا در اينجا عروسي كند كه درگذشت.
طغرل كه قبلا اتحاديه اي از ترکمانان مهاجر (تُرکان غُز= اُغوز Oghz Turks) به منطقه فرارود را تشکيل داده بود پس از درگذشت محمود غزنوي و احساس ضعف در پسرش مسعود، تعرض خود را آغاز کرده بود. طغرل كه تعرض عمومي خودرا از سال 1034 ميلادي آغاز كرده بود تا سال 1037 همه خراسان (خراسان بزرگتر) را متصرف شده بود. طغرل پس از پيروزي سال 1038 در دندانقان Dandanghan (ميان سرخس و مرو) بر سلطان مسعود غزنوي به نيشابور رفته و در باغ «شادياخ» پادشاهي خود را اعلام داشته بود. تصرف ساير ايالت هاي ايران از جمله آذربايجان توسط طغرل 18 سال طول كشيد. وي با تصرف ايران به حكومت دودمانهاي ايراني ازجمله بوئيان كه بغداد را هم تحت كنترل داشتند پايان داد. آلپ ارسلان دومين حکمران سلجوقي آناتولي شرقي و گرجستان را بر متصرفات اين دودمان اضافه کرد و پيروزي او بر امپراتور بيزانس (روم شرقي) در نبرد ملازگرد در سال 1071 ميلادي سبب شد که به تدريج طوايف ترک بر آناتولي مستولي و يک دسته از آنان معروف به عثمانلي در سال 1453 به عمر روميه شرقي پايان دهد و امپراتوري عثماني را ايجاد کند.