زلزله مرگبار قزوين و ... ـ 39 سال پيش از آن و در همان روز يک زمين لرزه با 140 هزار کشته در ژاپن روي داده بود
ساعت 11 بعد از ظهر يکم سپتامبر 1962 (دهم شهريور 1341) زمين لرزه شديدي در منطقه بوئين زهراي قزوين روي داد كه تهران را هم به لرزه درآورد. تلفات اين زمين لرزه را ده تا بيست هزار كشته گزارش كرده اند. 40 سال بعد بار ديگر زلزله سختي در همان محل روي داد كه باز هم تلفات داشت، ولي به مراتب كمتر. در شهريور 1389 (دهه آخر آگوست 1962) هم زلزله اي در منطقه دامغان روي داد که شهر تهران نيز تکان خورد. اين زمين لرزه تلفات سنگين نداشت. بوئين زهرا در غرب تهران و دامغان در شرق آن قرار گرفته است.
يكم سپتامبر 1923 (39سال پيش از زلزله قزوين و در همان روز و همان ساعات) يك زمين لرزه شديد ژاپن را تكان داده بود كه بر اثر آن، تنها در مناطق توكيو و يوكوهاما بيش از يكصد هزار تن كشته شده بودند. طبق برخي گزارش ها، تلفات اين زلزله ژاپن 140 هزار کشته بود. 

سالگشت درگذشت فرانسوا مورياك
فرانسوا مورياك روزنامه نگار، نويسنده و شاعر شهير فرانسوي و برنده جايزه ادبي نوبل سال 1952 يكم سپتامبر سال 1970 در 85 سالگي درگذشت. وي يكي از بزرگترين نويسندگان قرن بيستم اروپا بشمار آورده شده است. مورياك كه از هواداران ناسيوناليسم دوگلي بود و بيوگرافي اين سردار فرانسه را نوشت 30 داستان، يك مجموعه شهر، چند نمايشنامه و تعدادي كتاب غيرداستاني از خود به يادگار باقي گذارده است. نخستين داستان او «دفترچه سياه» عنوان داشت، سپس «بوسه اي براي لپر» و .... مورياك از مشوقان دادن استقلال به مستعمرات فرانسه و ايجاد جامعه فرانسه مركب از آنها بود. مورياك تا آخرين روز حيات براي مطبوعات فرانسه مقاله مي نوشت. وي بارها به مخاطبان روزنامه ها اندرز داده بود كه روزنامه را به خاطر مطالب و محتوايش بخرند نه پرستيژ آن و وانمود كردن وابستگي فكري و يا سياسي خود، از طريق قراردادن روزنامه در جيب و يا روي ميز و ....

سالروز ويران شدن اورشليم به دست روميان 
يکم سپتامبر سال 70 ميلادي نيروهاي امپراتوري روم به فرماندهي تيتوس Titus پسر وسپاسيان Vespasian امپراتور وقت، شهر اورشليم را پس از يك محاصره طولاني، جز برج جنوبي آن كه هزار يهودي از آن دفاع مي كردند متصرف شدند؛ ويران ساختند و قتل عام كردند. برج جنوبي هم هفتم سپتامبر سقوط كرد. در جريان تخريب اورشليم، معابد يهود از بين رفت. مقاومت يهوديان در برابر سلطه روميان چهار سال طول كشيده بود.
اين شهر شش قرن و اندي پيش از آن نيز به دست بخت النصر امپراتور بابل ويران شده و باقيمانده ساكنانش به اسارت به بابل منتقل شده بودند كه كوروش بزرگ بنياد گذار ايران زمين پس از تصرف بابل آنان را به سال 538 پيش از ميلاد به زادگاه خود بازگردانيد و به هزينه ايران شهرشان را از نو ساخت . كوروش به هزينه ايران بنادر فنيقي صيدا و صور( در لبنان امروز ) را كه بابلي ها ويران ساخته بودند باز سازي كرد.

تيتوس به مناسبت تسخير اورشليم،طاق نصرت را بنا كرد
كار نگارش جزئيات ويراني دوم اورشليم را «فلابيوس ژوزفوس» مورخ يهودي كه در آغاز جنگ از اعضاي مقاومت بود در سال 75 ميلادي به پايان رسانيد كه موجود است. جنگ هنگامي آغاز شده بود كه وسپاسيان فرماندار متصرفات روم در شرق مديترانه بود و با بلاش شاه اشكاني ايران مناسبات حسنه داشت، به گونه اي كه در سال 69 ميلادي پس از درگذشت امپراتور روم هنگامي كه جمعي از افسران رومي وي را به عنوان نامزد خود به سناي اين كشور معرفي كردند وسپاسيان به بلاش پيغام فرستاد كه چون در شهر «رم» شهرت چشمگير ندارد ممكن است در صورت راي مثبت سنا، انتخاب او با مخالفت پاره اي از ژنرالها رو به رو شود و از او خواست كه در اين صورت به وي كمك كند كه حقش را بگيرد و بلاش موضوع را به سناي ايران (مهستان) احاله كرد و سناي ايران تصويب كرد كه در صورت درخواست وسپاسيان چهل هزار سوار كماندار كه پياده روم حريف آن نبود به كمك او برود، ولي وسپاسيان پس از راي سناي روم در جلسه مورخ 21 دسامبر 69 ميلادي، با مقاومت رو به رو نشد كه به كمك ايران نياز پيدا كند. با وجود اين، توسط پسر خود تيتوس نامه تشكر آميز به مهستان فرستاد. تيتوس در 19 سپتامبر سال 81 ميلادي از بيماري طاعون درگذشت.

شكست فرانسه و تامين وحدت آلمان
ناپلئون سوم (لويي ناپلئون) پادشاه وقت فرانسه پس از اين كه نيروهايش در جنگ «سدان» از آلماني ها شكست خوردند، يکم سپتامبر 1870 ميلادي تسليم ويلهلم اول پادشاه پروس شد. ويلهلم كه يگانهاي ارتش او بعدا تا پاريس پيش رفتند در «ورساي» خود را امپراتور همه آلماني ها اعلام كرد و به اين ترتيب، نقشه بيسمارك براي تامين وحدت آلمان با سه جنگ محدود عملي شد و رايش دوم پا به عرصه وجود گذارد.
در جنگ آلمان و فرانسه عده نيروهاي فرانسه 235 هزار و شمار نيروهاي آلمان 380 هزار بود و از استعداد رزمي بيشتري نيز برخوردار بودند. مردم شهر پاريس با وجود تسليم شدن پادشاه فرانسه، دست به يك مقاومت جانانه زدند كه خود تاريخ جالبي دارد و در زمان وقوع در اين سايت آمده است. (براي مشاهده آن از پنجره «جستجو» در بالا و سمت راست استفاده شود)

روزي كه جنگ جهاني دوم آغاز شد - جهان قرن 21 در زير ابرهاي رقابت هاي «اقتصادي ـ سياسي»، ايستادگي و معارضه از نوعي تازه

هيتلر و دسته اي از نظاميان عازم تصرف دانتزيک(لهستان)
جنگ جهاني دوم در يكم سپتامبر سال 1939(69 سال پيش، روزي چون امروز) با حمله نظامي آلمان به لهستان آغاز شد. اين جنگ تا يكمين هفته ماه مه سال 1945 در اروپا و تا نيمه آگوست همين سال در خاور دور ادامه يافت و مسكو و واشنگتن را دو آقاي جهان كرد و ....
جنگ، ساعت 5 و 45 دقيقه بامداد يكم سپتامبر آغاز شد و همان روز تا اواخر شب، نيروهاي آلمان دانتزيك (گدانسك) را كه طبق قراردادهاي پايان جنگ جهاني اول، توسط فاتحان از آلمان جدا و به لهستان واگذار شده بود پس گرفتند. حمله نظامي آلمان به لهستان، يك هفته پس از انعقاد پيمان عدم تجاوز آلمان و شوروي آغاز شده بود كه اگر آلمان سال بعد اين پيمان را نقض نكرده بود، جهان در كنترل اين دو قدرت (مسكو و برلين) قرار مي گرفت. متعاقب اين حمله، سوم سپتامبر انگلستان و دومينيونهايش (استراليا، نيوزلاند و ...) و سپس كانادا و افريقاي جنوبي به آلمان اعلان جنگ دادند. فرانسه سوم سپتامبر و شش ساعت بعد از انگلستان به آلمان اعلان جنگ داد ولي جنگ دو کشور از ششم اكتبر آغاز شد. شوروي و اسلواكي نيز از هفدهم سپتامبر به لهستان حمله ور شدند و باقيمانده ارتش لهستان كه از برابر آلمان عقب نشيني كرده بود مجبور به خروج از وطن شد و به روماني و مجارستان پناه برد. لهستان 36 روز پس از آغاز حمله به زانو درآمد و ميان روسيه و آلمان قسمت شد. در جريان جنگ جهاني دوم، لهستان بيش از 20 درصد نفوس خود را از دست داد. لهستان اسلاوتبار قبلا هم قرنها در كنترل روسيه بود و در سال 1944، بازهم اين نظاميان روس بودند كه آن را از دست آلمان خارج ساختند كه تا اواخر دهه 1980 متحد روسيه بود و عضو بلوك شرق. چند سال پس از انحلال بلوك شرق كه با غفلت گورباچف صورت گرفت، لهستان به عضويت اتحاديه نظامي غرب، «ناتو» درآمد و در آگوست 2008 (از فرصتي كه مسئله گرجستان به دست داده بود استفاده كرد) به آمريكا اجازه داد كه در خاك آن كشور پايگاه ضد موشكي و رهگيري مستقر سازد (كه ترديد نيست عملي برضد روسيه است، نه آنطور كه عنوان شده با هدف جلوگيري از رسيدن موشكهاي ايران به شرق آمريكا و نيز انگلستان). دولت لهستان با دادن اين مجوز بارديگر خودرا در معرض حمله ارتش روسيه قرارداده است، ازنوع تعرض نظامي ژنرال پاسكويچ در نيمه اول قرن نوزدهم كه بسيار خشونت آميز بود.

پوتين با گزارشگر تلويزيون (آگوست 2008)
حمله نظامي يكم سپتامبر 1939 آلمان به لهستان در سالگرد شكست ارتش فرانسه در سال 1970 از آلمان (نبرد سدان) و تسليم شدن ناپلئون سوم پادشاه وقت فرانسه به ويلهلم يکم پادشاه پروس آغاز شده بود. در پي اين پيروزي بود كه ويلهلم به «ورساي» فرانسه رفت و خود را قيصر (امپراتور) همه آلماني ها اعلام كرد و به اين ترتيب آلمان (رايش) ابر قدرت جهان شد، انگلستان دوم و روسيه به رديف سوم پايين رفت و دوران دسته بندي نيروهاي رقيب (صلح مسلح) و عمدتا بر سر بلعيدن سرزمينهاي قاره هاي دوردست آغاز شد كه تا جنگ جهاني اول ادامه يافت و به اين جنگ منتهي شد. تحميلات تحقيرآميز فاتحان جنگ جهاني اول بر ملت آلمان و ازجمله دادن قسمتي از اراضي آن به لهستان بود كه آتش جنگ جهاني دوم را برافروخت. زياده خواهي بلوك غرب پس از فروپاشي شوروي و خروج نظامي ـ سياسي روسيه از اروپاي مركزي و شرقي كه به صورت محاصره اين كشور درآمده است ممکن است به دوران معارضه تازه اي منجر شود. اين بار وضعيت جهان ظاهرا در جهت غرب نيست زيرا كه قدرت هاي ديگري سر برافراشته اند كه قبلا به دست غرب سركوب شده بودند. اين قدرت را رقابت را با اقتصاد آغاز کرده و اقتصاد غرب را که چند قرن برتري داشت هدف قرار داده اند. دقّت در متن (تكست) دو مصاحبه تلويزيوني ولاديمير پوتين (مرد قدرتمند روسيه) در آگوست 2008 كه در وبسايت كرملين درج شده بود، دورنماي «آينده» را تا حدّي به دست مي دهد. از اين دو مصاحبه طولاني و پرمعنا چنين برمي آيد كه پوتين دست غرب را خوانده، ضعف هايش را كشف كرده، دوستان روسيه و دشمنان غرب را شناخته، به ظرفيت روسيه و يارانش پي برده، بر اوضاع جهان وقوف كامل دارد و بنابراين هر حرکت تازه غرب بدون پاسخ نخواهد ماند. به باور برخي مفسران رويدادهاي روز، همين دو مصاحبه، هماهنگي 27 كشور اتحاديه اروپا را تا حدي تضعيف کرده است. به نوشته اين مفسران، رسانه هاي روسيه در انتشار و تفسير و تعقيب اظهارات پوتين بگونه اي هماهنگ با دولتشان عمل كرده بودند ـ عملي كه در 90 سال پيش از آن سابقه نداشت. ضعف ژورناليسم شوروي يكي از علل فروپاشي اين امپراتوري از درون بشمار رفته است.
تانکهاي روسيه در اوستياي جنوبي (يکم سپتامبر 2008) که سرآغازي تازه (در ايستادگي و معارضه) بشمار رفته است .

برخي ديگر از رويدادهاي 1 سپتامبر
1687: هنري مور Henry More فيلسوف انگليسي که از فلاسفه نئو پليتونيک (افلاتوني نوين) بود در 73 سالگي درگذشت.

1715: لوئي چهاردهم پادشاه فرانسه که 72 سال سلطان اين کشور بود درگذشت. دوران سلطنت او بيش از هرپادشاه ديگر اروپا طول کشيده بود. او موفق شد که به حکومت فئودالها (اشراف) در فرانسه پايان دهد و قدرت را در پايتخت متمرکز سازد. از وقايع دوران سلطنت او يکي هم امضاي يک پيمان دوستي با ايران (دولت صفويه) بود.

1951: آمريکا، استراليا و نيوزيلند يک پيمان دفاع مشترک امضا کردند که به آنزوس ANZUS معروف شده است.

1914: شهر سن پترزبورگ روسيه به پتروگراد تغيير نام داد. نام اين شهر در 1924 و پس از درگذشت لنين و برغم توصيه او «لنينگراد» شد که پس از انحلال حزب کمونيست و فروپاشي شوروي در سال 1991 به نام نخست خود سن پترزبورگ بازگشت داده شده است. اين شهر به دست پتر يکم، تزار روسيه ساخته شده است. ايستادگي سه ساله اين شهر در برابر ارتش آلمان که آن را در محاصره داشت معروف است. سن پترزبورگ از زمان پتر يکم تا پيروزي انقلاب بلشويکي 1917 پايتخت امپراتوري روسيه بود.

1983: نيروي هوايي شوروي يک هواپيماي مسافربر خطوط هوايي کره جنوبي را که در مسير خود از آمريکا به کره، وارد قلمرو شوروي شده بود سرنگون ساخت. در اين رويداد 269 تن سرنشينان اين هواپيما (پرواز 007) کشته شدند. لاورنس مک دونالد عضو کنگره آمريکا يکي از مسافران اين هواپيما بود.

1991: ازبکستان اعلام استقلال کرد. اين کشور از تقسيمات سياسي ترکستان روسيه ساخته شده و چند دهه از اعضاي جماهيريه شوروي بود. ازبکستان که سمرقند ـ شهر تاريخي امپراتوري پارسها در آنجا واقع شده است داراي يک جامعه بزرگ تاجيک (پارسي زبان) است. تقسيم ترکستان روسيه و اسما به چند کشور بدون توجه به واقعيت هاي جغرافيايي صورت گرفته بود و جنبه سمبوليک داشت. از 1991 به اين سوي، يکم سپتامبر روز ملّي جمهوري ازبکستان است.