درگذشت «ابوعلي محمد بن مظفر»؛ مشهور به حاتمي در سال 388 هجري قمري

«ابوعلي محمد بن مظفر»؛ مشهور به حاتمي و بغدادي كاتب لغوي و از علماي مشهور قرن چهارم هجري در سال 388 هجري قمري درگذشت. او علوم ادبي و و لغت شناسي را نزد ابن دُريد، و ابو عمر فراگرفت و چنان در اين امر مهارت يافت كه تدريس اين دروس را در بغداد عهده دار شد. محضر وي بسيار پر محتوي بود و چون كلاس هاي درس او از نظمي قابل توجه برخوردار بود بسياري از عالمان بزرگ همچون قاضي تنويخي در حوضه درس وي شركت مي جستند. از تاًليفات حاتمي مي توان به كتاب حليتة المحاضره در دو جلد و رساله حاتميه در عيوب و نواقص سروده ها و اشعار شاعران معاصرش اشاره كرد .

 

رحلت آیت الله سيد احمد خوانسارى  در سال 1405 هجری قمری

خلاصه ای از زندگی این بزرگ مرد عرصه دین و دانش:

ولادت :

او در روز هجدهم ماه محرم سال 1309 هجری قمری در شهر خوانسار و در يك خانواده روحانى ديده به جهان گشود و تـحـت عـنـايـت پدر و مادر دلسوز رشد نمود.

سيد احمد بن حاج يوسف خوانسارى (قدس سره الشريف )، از سـادات عظام وفقهاى كرام است كه با سى تبار نسب به حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) مى رساند او يـكـى از پـرچمداران فقه وفقاهت و يكى ازمراجع عظام و عاليقدر و فقهاى نامدار شيعه در قرن چهاردهم هجرى مى باشد.

تحصيلات :

وى علوم مقدماتى را در زادگاه خود از محضر عـلماى آن سامان فرا گرفت سپس جهت تكميل معلومات به حوزه اصـفـهـان مهاجرت نمود و از محضر آيات عظام آنجا كسب علم نمود و آنگاه جهت تكميل معلومات به دار العلم نجف اشرف عزيمت نمود و در آن حوزه هزار ساله، بعد از شركت جستن در محضر بزرگان به مدارج عاليه علمى در بـخـش فـقـه، اصـول، فـلـسفه و رياضيات نائل آمد سپس در سال 1335 هجری قمری به ايران بـاز گشت و در اراك اقامت گزيد و از محضر پر فيض شيخ عبدالكريم حائرى استفاده شايانى برد.

پـس از سال 1340 هجری قمری به قم مهاجرت نمود و به درس و بحث و زعامت امور مردم پرداخت.

اساتيد :

معظم له از مكتب درسي اساطيني چون :

1 - سيد محمد حسن .

2 - سيد على اكبر خوانسارى .

3 - مير محمد صادق مدرس .

4 - آخوند ملا عـبـدالـكـريـم جـزى .

5 - مـيـرزا مـحـمـد عـلـى تـويسركانى.

6 - آخوند ملا كاظم خراسانى.

7 - سيد كاظم يزدى.

8 - آقا ضيا عراقى.

9 - شيخ عبدالكريم حائرى.

كسب علم كرده است.

شاگردان :

در درس خارج ايشان جمعى از بزرگان و معاريف حوزه شركت مى جستند و افرادى مانند سيد موسى صدر، و شيخ حسين على منتظرى از شاگردان فقه و فلسفه ايشان به شمار مى آيند.

تأليفات :

از تأليفات اين فقيه نامدار و زاهد پارسا، كتابهاى زير قابل ذكر هستند.

1 ـ جامع المدارك في شرح المختصر النافع ، در 7 مجلد.

2 ـ العقائد الحقة، در علم كلام، پيرامون معتقدات شيعه و دفاع از مبانى كلامى آن.

3 ـ حاشيه بر العروة الوثقى.

4 ـ رساله عمليه توضيح المسائل.

5 ـ رساله مناسك حج .

گفتار بزرگان :

امام امت در مورد ايشان مي گويد : اين عالم جليل بزرگوارو مرجع معظم كه پيوسته در حوزه هاى علميه و مجامع متدينه مقام رفيع و بلندى داشت و عمر شريف خود را در راه تدريس، و تربيت و علم و عمل به پايان رساند، حق بزرگى بر حوزه ها دارد، چه اينكه با رفتار و اعمال خود و تقوا و سيره خويش، پيوسته در نفوس مستعده، مؤثر و موجب تربيت بود.

مرحوم سيد محمد رضا الـعـظمى گلپايگانى در مورد ايشان چنين مى گويد : آن فقيد روحانيت در علم و عمل و مخالفت هوى و اطاعت مولى و ترك اقبال به دنيا و انقطاع الى اللّه و جـامـعيت علمى و تدريس و تأليف و عبادت و تواضع در بيش از نيم قرن مشار اليه بالبنان و مـسـلم بين اقران بود.

مرجعيت :

پـس از در گـذشـت سيد حسين بروجردى، جمع كثيرى از مردم ايران و برخى از كشورهاى مـجـاور، بـه ايـشان رجوع و از رساله ايشان استفاده كردند و در اواخر، مرجعيت ايشان عظيم تر و فـرا گـيـر تـر گـرديـد، به حدى كه اداره مالى حوزه هاى علمى ايران و ساير بلاد، بيشتر بر دوش مبارك ايشان قرار داشت، و آنچنان از نظر امكانات مالى نيرومند و پر توان بود كه شهريه اش چندين ماه پس از رحلت نيز استمرار داشت.

فعاليت :

معظم له از آغاز نهضت اسلامى به رهبرى روحانيت، سهم ارزنده و مؤثرى داشته اند و حق بزرگى نسبت به شكل گيرى پايه هاى انقلاب اسلامى دارند.

 در آن روزهـاى نـخـسـتـين كه همراه ديگر علما در بازار تهران به حالت اعتراض نسبت به اعمال دستگاه حركت مى نمودند، مورد هجوم پليس و مأموران امنيتى قرار گرفتند و مقدارى از ناحيه پا جراحت بر داشتند از ايشان اعلاميه هاى متعددى درباره انقلاب صادر شده است.

ايشان علاميه ها و تذكرات فراوانى در مواقع حساس صادر نموده اند و پس از پـيروزى انقلاب نيز تذكرات و خير انديشي هايى نسبت به اولياى امور جمهورى اسلامى داشته اند، و اين امور همه نشانگر آن مى باشد كه ايشان در تمام موارد، از مولى و پيشوا و حجت اللّه فى الارضين الهام مى گرفتند و كوچك ترين پيروى از هواى نفس و انانيت نداشته اند.

وفات :

سر انجام اين عالم بزرگوار، پس از 96 سال عمر پر بركت، در اثر كسالت در سال 63 هـ. ش مطابق 27 ربيع الثانى 1405 هجری قمری به ديار جاودان شتافت، و جهان اسلام و حوزه هاى علميه را عزا دار ساخت.

پيكر مطهر ايشان به قم انتقال يافت، و در جوار استاد بزرگوار خود، در حرم كريمه اهل بيت ,حضرت معصومه (سلام الله عليها) مدفون گرديد.

 

شهادت شهادت سپهبد قرني در سال  1358 هجری شمسی

ساعت 30 و 11 صبح روز سوم ارديبهشت 1358 پس از گذشت 72 روز از پيروزي انقلاب اسلامي اولين رئيس ستاد مشترك ارتش ايران توسط چند تروريست از گروهك ضاله فرقان به شهادت رسيد. ايشان به سال 1292ش. متولد شد و از ابتداي كار در ارتش فعاليت عليه رژيم طاغوت را آغاز كرد. در سال 1337 با عده اي از همكاران خود طرح يك كودتا را عليه رژيم ريخت كه بنا به دلايلي كشف وبه سه سال زندان محكوم شد.

 

روز بزرگداشت شیخ بهائی

بهاء الدين محمد بن عزالدين حسين بن عبدالصمد بن شمس الدين محمد بن حسن بن محمد بن صالح حارثي همداني عاملي جبعي (جباعي) معروف به شيخ بهائي در سال 953 ه.ق 1546 ميلادي در بعلبك متولد  شد. او در جبل عامل در ناحيه شام و سوريه در روستايي به نام "جبع" يا "جباع" مي زيسته و از نژاد "حارث بن عبدالله اعور همداني" متوفي به سال 65 هجري از معاريف اسلام بوده است.

ناحيه "جبل عامل" همواره يكي از مراكز شيعه در مغرب آسيا بوده است و پيشوايان و دانشمندان شيعه  كه از اين ناحيه برخاسته اند، بسيارند. در هر زمان، حتي امروزه فرق شيعه در جبل عامل به وفور مي زيسته اند و در بنياد نهادن مذهب شيعه در ايران و استوار كردن بنيان آن مخصوصاً از قرن هفتم هجري به بعد ياري بسيار كرده و در اين مدت پيشوايان بزرگ از ميان ايشان برخاسته اند و خاندان بهائي نيز از همان خانواده هاي معروف شيعه در جبل عامل بوده است.

بهاءالدين در كودكي به همراه پدرش به ايران آمد و پس از اتمام تحصيلات، شيخ الاسلام اصفهان شد. چون در سال 991 هجري قمري به قصد حج راه افتاد، به بسياري از سرزمينهاي اسلامي از جمله  عراق، شام و مصر رفت و پس از 4 سال در حالي كه حالت درويشي يافته بود، به ايران بازگشت.

وي در علوم فلسفه، منطق، هيئت و رياضيات تبحر داشت، مجموعه تأليفاتي كه از او بر جاي مانده در حدود 88 كتاب و رساله است. وي در سال 1031 ه.ق در اصفهان درگذشت و بنابر وصيت خودش  جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مرقد مطهر حضرت علي بن موسي الرضا عليه السلام جنب موزه  آستان قدس دفن كردند.

 شخصيت ادبي شيخ بهايی:

 ـ بهائي آثار برجسته اي به نثر و نظم پديد آورده است. وي با زبان ترکي نيز آشنايي داشته است. عرفات العاشقين (تأليف 1022ـ 1024)، اولين تذکره اي است که در زمان حيات بهائي از او نام برده است.

 بهترين منبع براي گردآوري اشعار بهائي، کشکول است تا جائي که به عقيده برخي محققان، انتساب اشعاري که در کشکول نيامده است به بهائي ثابت نيست. از اشعار و آثار فارسي بهائي دو تأليف معروف تدوين شده است؛ يکي به کوشش سعيد نفيسي با مقدّمه اي ممتّع در شرح احوال بهائي، ديگري  توسط غلامحسين جواهري وجدي که مثنوي منحول « رموز اسم اعظم » (ص 94 ـ 99) را هم نقل کرده است. با اين همه هر دو تأليف حاوي تمام اشعار و آثار فارسي شيخ نيست.

اشعار فارسي بهائي عمدتاً شامل مثنويّات، غزليّات و رباعيّات است. وي در غزل به شيوه فخرالدين عراقي و حافظ، در رباعي با نظر به ابو سعيد ابوالخير و خواجه عبدالله انصاري و در مثنوي به شيوه مولوي شعر سروده است. ويژگي مشترک اشعار بهائي ميل شديد به زهد و تصوّف و عرفان است. ازمثنوّيات معروف شيخ مي توان از اينها نام برد: «نان و حلوا يا سوانح سفر الحجاز»، اين مثنوي ملمّع چنانکه از نام آن پيداست در سفر حج و بر وزن  مثنوي مولوي سروده شده است و بهائي در آن ابياتي  از مثنوي را نيز تضمين کرده است. او اين مثنوي را به طور پراکنده در کشکول نقل کرده و گردآورندگان ديوان فارسي وي ظاهراً به علت عدم مراجعه دقيق به کشکول متن ناقصي از اين مثنوي را ارائه کرده اند. 

 «نان و پنير»، اين اثر نيز بر وزن و سبک مثنوي مولوي است؛ «طوطي نامه» نفيسي اين مثنوي را که از نظر محتوا و زبان نزديکترين مثنوي بهائي به مثنوي مولوي است، بهترين اثر ادبي شيخ دانسته و با آنکه آن را در اختيار داشته جز اندکي در ديوان بهائي نياورده و نام آن را نيز خود براساس محتوايش انتخاب کرده است.

«شير و شکر»، اولين منظومة فارسي در بحر خَبَب يا مُتدارک است. در زبان عربي اين بحر شعري پيش از بهائي نيز مورد استفاده بوده است. « شير و شکر » سراسر جذبه و اشتياق است و علي رغم اختصار آن (161 بيت در کليات، چاپ نفيسي، ص 179 ـ 188؛ 141 بيت در کشکول، ج 1، ص 247 ـ 254) مشحون از معارف و مواعظ حکمي است، لحن حماسي دارد و منظومه اي بدين سبک و سياق  در ادب فارسي سروده نشده است؛ مثنويهايي مانند «نان و خرما»، «شيخ ابوالپشم» و «رموز اسم اعظم» را نيز منسوب بدو دانسته اند که مثنوي اخير به گزارش مير جهاني طباطبائي (ص 100) از آنِ سيد محمود دهدار است. شيوه مثنوي سرايي بهائي مورد استقبال ديگر شعرا، که بيشتر از عالمان اماميّه اند واقع شده است. تنها نثر فارسي بهائي که در ديوان هاي چاپي آمده است، « رساله پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش » است.

بهائي در عربي نيز شاعري چيره دست و زبان داني صاحب نظر است و آثار نحوي و بديع او در ادبيات عرب جايگاه ويژه اي دارد. مهمترين و دقيقترين اثر او در نحو، « الفوائد الصمديّه » معروف به صمديّه است که به نام برادرش عبدالصمد نگاشته است و جزو کتب درسي در مرحله متوسط علم نحو در حوزه هاي علميّه است. اشعار عربي بهائي نيز شايان توجه بسيار است. معروفترين و مهمترين قصيده او موسوم به « وسيله الفوزوالامان في مدح صاحب الزّمان عليه السلام » در 63 بيت است که هر گونه شبهه اي را در اثناعشري بودن وي مردود مي سازد. بهائي در ارجوزه سرايي نيز مهارت داشت و دو ارجوزه شيوا يکي در وصف شهر هرات به نام « هراتيه يا الزّهره » (کشکول، ج1،ص 189 ـ 194) و ديگر ارجوزه اي عرفاني موسوم به « رياض الارواح » (کشکول، ج1، ص225 ـ 227) از وي باقي مانده است. دوبيتيهاي عربي شيخ نيز از شهرت و لطافت بسياري برخوردار بوده که بيشتر آنها در اظهار شوق نسبت به زيارت روضة مقدّسه معصومين عليه السلام است.

شيخ محمدرضا فرزند شيخ حرّعاملي (متوفي 1110) مجموعه لطيفي از اشعار عربي و فارسي شيخ بهائي را در ديواني فراهم آورده است. اشعار عربي وي اخيراً با تدوين ديگري نيز به چاپ رسيده است. بخش مهمي از اشعار عربي بهائي، لُغَز و معمّاست.

 از بررسي شيوه نگارش بهائي در اکثر آثارش، اين نکته هويداست که وي مهارت فراواني در ايجاز و بيان معمّا آميز مطالب داشته است. وي حتي در آثار فقهي اش اين هنر را به کار برده که نمونه بارز آن «رسائل پنجگانه الاثناعشرّيه »، است. اين سبک نويسندگي در « خلاصه الحساب، فوائد الصمّديه،  تهذيب البيان و الوجيزه في الدرايه » آشکاراتر است. بهائي تبحّر بسياري در صنعت لغز و تعميه داشته و رسائل کوتاه و لغزهاي متعدّد و معروفي به عربي از وي بر جا مانده است. مانند:

« لغزالزبده » ( لغزي است که کلمه زبده از آن به دست مي آيد )، « لغزالنحو »، « لغزالکشّاف »،  « لغزالصمديه »، « لغزالکافيه » و « فائده ». نامدارترين اثر بهائي الکشکول، معروف به « کشکول شيخ بهائي» است که مجموعه گرانسنگي از علوم و معارف مختلف و آينه معلومات و مشرب بهائي محسوب مي شود.

بهائي در شمار مؤلفان پر اثر در علوم مختلف است و آثار او که تماماً موجز و بدون حشو و زوايد است، مورد توجه دانشمندان پس از او قرار گرفته و بر شماري از آنها شروح و حواشي متعدّدي نگاشته شده است. خود بهائي نيز بر بعضي تصانيف خود حاشيه اي مفصّل تر از اصل نوشته است. از برجسته ترين آثار چاپ شده بهائي مي توان از اينها نام برد: « مشرق الشمسين و اکسير السعادتين» ( تأليف 1015)، که ارائه فقه استدلالي شيعه بر مبناي قرآن (آيات الاحکام) و حديث است. اين اثر داراي مقدمه بسيار مهمي در تقسيم احاديث و معاني برخي اصطلاحات حديثي نزد قدما و توجيه تعليل اين تقسيم بندي است. از اثر مذکور تنها باب طهارت نگاشته شده و بهائي در آن از حدود چهارصد حديث صحيح و حسن  بهره برده است؛  «جامع عباسي»، از نخستين و معروفترين رساله هاي علميّه به زبان فارسي؛ « حبل المتين في اِحکام احکام الدّين » (تأليف 1007)، در فقه که تا پايان صلوه نوشته است و در آن به شرح و تفسير بيش از يکهزار حديث فقهي پرداخته شده است؛ « الاثنا عشريه » در پنج باب طهارت، صلات، زکات، خمس، صوم و حج است. بهائي دراين اثر بديع، مسائل فقهي هر باب را به قسمي ابتکاري بر عدد دوازده تطبيق کرده است، خود وي نيز بر آن شرح  نگاشته است.

« زبده الاصول » اين کتاب تا مدتها کتاب درسي حوزه هاي علمي شيعه بود و داراي بيش از چهل شرح و حاشيه و نظم است. « الاربعون حديثاً » (تأليف 995) معروف به اربعين بهائي ؛ « مفتاح الفلاح » (تأليف 1015) در اعمال و اذکار شبانه روز به همراه تفسير سورة حمد. اين اثر کم  نظير که گفته مي شود مورد توجه و تأييد امامان معصوم عليه السّلام قرار گرفته است.

«حدائق الصالحين» (ناتمام)، شرحي است بر صحيفة سجاديه که هر يک از ادعية آن با نام مناسبي شرح شده است. از اين اثر تنها الحديقه الهلاليّه در شرح دعاي رؤيت هلال (دعاي چهل و سوم صحيفة سجاديه) در دست است.

 «حديقة هلاليّه » شامل تحقيقات و فوائد نجومي ارزنده است که ساير شارحان صحيفه از جمله سيّد عليخان مدني در شرح خود موسوم رياض السالکين از آن بسيار استفاده کرده اند. همچنين فوائد و نکات ادبي، عرفاني، فقهي و حديثي بسيار در اين اثر موجز به چشم مي خورد.

خدمات شيخ بهائي:

در عرف مردم ايران، شيخ بهائي به مهارت در رياضي و معماري و مهندسي معروف بوده و هنوز هم به همين صفت معروف است، چنانكه معماري مسجد امام اصفهان و مهندسي حصار نجف را به او نسبت مي دهند. و نيز شاخصي براي تعيين اوقات شبانه روز از روي سايه آفتاب يا به اصطلاح فني، ساعت  آفتاب يا صفحه آفتابي و يا ساعت ظلي در مغرب مسجد امام (مسجد شاه سابق) در اصفهان هست كه مي  گويند وي ساخته است.

در احاطه وي در مهندسي مساحي ترديد نيست و بهترين نمونه كه هنوز در ميان است، نخست تقسيم آب زاينده رود به محلات اصفهان و قراي مجاور رودخانه است كه معروف است هيئتي در آن زمان از جانب شاه عباس به رياست شيخ بهائي مأمور شده و ترتيب بسيار دقيق و درستي با منتهاي عدالت و دقت علمي در باب حق آب هر ده و آبادي و محله و بردن آب و ساختن ماديها داده اند كه هنوز به همان ترتيب معمول است و اصل طومار آن در اصفهان هست.

ديگر از كارهاي علمي كه به بهائي نسبت مي دهند طرح ريزي كاريز نجف آباد اصفهان است كه به نام قنات زرين كمر، يكي از بزرگترين كاريزهاي ايران است و از مظهر قنات تا انتهاي آبخور آن  9 فرسنگ است و به 11 جوي بسيار بزرگ تقسيم مي شود و طرح ريزي اين كاريز را نيز از مرحوم بهائي مي دانند.

ديگر از كارهاي شيخ بهائي، تعيين سمت قبله مسجد امام به مقياس چهل درجه انحراف غربي از نقطه جنوب و خاتمه دادن به يك سلسله اختلاف نظر بود كه مفتيان ابتداي عهد صفوي راجع به تشخيص قبله عراقين در مدت يك قرن و نيم اختلاف داشته اند.

يكي ديگر از كارهاي شگفت كه به بهائي نسبت مي دهند، ساختمان گلخن گرمابه اي كه هنوز در اصفهان مانده و به حمام شيخ بهائي يا حمام شيخ معروف است و آن حمام در ميان مسجد جامع و هارونيه در بازار كهنه نزديك بقعه معروف به درب امام واقع است و مردم اصفهان از دير باز همواره عقيده داشته اند كه گلخن آن گرمابه را بهائي چنان ساخته كه با شمعي گرم مي شد و در زير پاتيل گلخن فضاي تهي تعبيه كرده و شمعي افروخته در ميان آن گذاشته و آن فضا را بسته بود و شمع تا مدتهاي مديد همچنان مي سوخت و آب حمام بدان وسيله گرم مي شد و خود گفته بود كه اگر روزي آن فضا را بشكافند، شمع خاموش خواهد شد و گلخن از كار مي افتد و چون پس از مدتي به تعمير گرمابه پرداختند و آن محوطه را شكافتند، فوراً شمع خاموش شد و ديگر از آن پس نتوانستند بسازند. همچنين طراحي منارجنبان اصفهان كه هم اكنون نيز پا برجاست به او نسبت داده مي شود.

 استادان شيخ بهائي:

 آن طور كه مؤلف عالم آرا آورده است، استادان او بجز پدرش از اين قرار بوده اند: "تفسير و حديث و  عربيت و امثال آن را از پدر و حكمت و كلام و بعضي علوم منقول را از مولانا عبدالله مدرس يزدي مؤلف مشهور حاشيه بر تهذيب منطق معروف به حاشيه ملا عبدالله آموخت. رياضي را از ملا علي مذهب ملا افضل قاضي مدرس سركار فيض كاشاني فرا گرفت و طب را از حكيم عماد الدين محمود آموخت و در اندك زماني در منقول و معقول پيش رفت و به تصنيف كتاب پرداخت."

 "مؤلف روضات الجنات استادان او را پدرش و محمد بن محمد بن محمد ابي الطيف مقدسي مي شمارد و گويد كه صحيح بخاري را نزد او خوانده است."

علاوه بر استادان فوق در رياضي؛ "بهائي نزد ملا محمد باقر بن زين العابدين يزدي مؤلف كتاب مطالع الانوار در هيئت و عيون الحساب كه از رياضي دانان عصر خود بوده نيز درس خوانده است."

  

درگذشت «سايتا چيتراي» كارگردان و سناريونويس هندي در سال1992ميلادي

سايتا چيتراي » كارگردان و سناريونويس هندي در سال1992ميلادي در گذشت. او بنيانگذار سينماي هنري هند بود و همواره تلاش مي كرد كه فيلمهايش به واقعيات اجتماعي نزديك باشند. ازاين رو بيشترين توجه را به زندگي ساده و روزمرّه مردم هند معطوف مي داشت. آوازجادو نخستين فيلم چيت راي ازآثاربهتراوست.

 

تولد «مالكس پلانك» فيزيكدان و رياضيدان آلماني در سال1858ميلادي

«مالكس پلانك» فيزيكدان و رياضيدان آلماني در سال1858ميلادي دراين كشورمتولد شد. پلانك واضع نظريه كوآنتوم درفيزيك است و بواسطه ارائه اين نظريه بسيارمهم درسال1918ميلادي جايزه نوبل فيزيك را ازآن خود كرد. پلانك ازمخالفان سرسخت هيتلربود. اين دانشمند برجسته آلماني تحقيقات خود ارزشمندي درزمينه فيزيك نظري، حرارت، نورو ترموديناميك انجام داده است.

 

تولد «ويليام شكسپير» در سال1564ميلادي

«ويليام شكسپير» نمايشنامه نويس پرآوازه و اديب بزرگ انگليسي در سال1564ميلادي بدنيا آمد. شكسپيردرجواني درتماشاخانه ها نگهبان اسبان بود اما دراندك مدتي به گروه بازيگران پيوست و سرانجام دربازيگري و نمايشنامه نويسي به شهرت رسيد. سبك شكسپيربه مكتب كلاسيك تعلق دارد و آثارش تركيبي ازتراژدي و كمدي است. ازمشهورترين آثارشكسپيراتلو، ژوليوس سزار، هَمِلت، شاه ليرو رومئووژوليت را مي توان نام برد.