واجب شدن روزه ماه رمضان در سال دوم هجري قمري
گرچه پيش از هجرت پيامبراسلام(ص)، برخي از عبادات مانند نماز و طهارت بر مسلمانان واجب شده بود، ولي برخي ديگر مانند روزه، زكات و تغيير قبله پس از هجرت به مدينه منوره، فرض و واجب گرديد.
بنا به روايتي در روز دوم ماه شعبان، سال دوم هجري قمري، روزه ماه رمضان بر مسلمانان واجب گرديد و اين آيه شريفه در همين رابطه بر پيامبراكرم(ص) نازل شد:
يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمْ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتّقُونَ؛ اي كساني كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما نوشته شد، همان گونه بر كساني كه پيش از شما بودند نوشته شده بود، تا پرهيزگار گرديد.
در دو آيه بعد، ماه رمضان را براي روزه گرفتن معين كرد و فرمود: شهر رَمَضانَ الّذي اُنْزِلَ فيهِ الْقُرآنُ هُدًي لِلنّاسِ وَ بَيّناتٍ مِنَ الْهُدي وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدِ مِنْكُمْ الشّهرَ، فَلْيَصُمْهُ …
يعني: ]روزه در چند روز معدود[ ماه رمضان است، ماهي كه قرآن براي راهنمايي مردم و نشانه هاي هدايت و فرق ميان حق و باطل، در آن نازل شده است، پس هر كس از شما كه در ماه رمضان، در وطن باشد، بايد روزه بدارد …
صاحب مجمع البيان، در تعريف صوم (روزه) گفت: و هو في الشرع امساك عن اشياء مخصوصه علي وجه مخصوص، ممن هو علي صفات مخصوصه في زمان مخصوص.
يعني: روزه در شرع مقدس اسلام، عبارت است از خودنگاه داري از چيزهاي خاص بر وجه مخصوص، از كسي كه داراي صفات ويژه و در زمان خاص باشد.
اكثر مورخان و محدثان، بدون تعيين روز، به طور مطلق گفته اند كه اين حكم در ماه شعبان سال دوم قمري واجب گرديد ولي شيخ عباس قمي در وقايع الايام، گفته است كه اين حكم در دوم و به قولي در روز آخر ماه شعبان سال دوم قمري فرض گرديد.

آغاز غزوه بني مصطلق در سال پنجم هجري قمري
بني مصطلق، كه طايفه اي از قبيله خزاعه بودند، در ناحيه "فُرع" اقامت داشته و با طايفه "بني مُدلِج" هم پيمان بودند.
رئيس طايفه بني مصطلق، "حارث بن أبي ضرار" بود. وي پس از آن كه از اقامت رسول خدا(ص) در مدينه و تشكيل حكومت اسلامي در اين منطقه باخبر شد، بسان ساير بزرگان شرك و كفر، نسبت به رياست و حاكميت قبيله اي خويش، احساس خطر نمود و در صدد دشمني و مبارزه با اين دين جديد برآمد. وي علاوه بر مردان جنگجوي قبله خويش، مردان بسياري از طوايف هم پيمان و هم جوار خويش را گرد آورد و ساز و برگ جنگي آنان را فراهم كرد و قصد هجوم به مدينه را نمود.

اين خبر به اطلاع پيامبر(ص) رسيد و آن حضرت، يكي از ياران خود به نام "بريده اسلمي" را براي تحقيق و تفحص به سوي بني مصطلق روان كرد، تا اطلاع كافي و وافي از تعداد دشمن و ساز و كار آنان به دست آورد.

بريده اسلمي مأموريت خود را به نيكي انجام داد و تمام اطلاعات بدست آمده از بني مصطلق را در اختيار پيامبر(ص) گذاشت.

آن حضرت با سي نفر سواره نظام (كه بيست نفر از مسلمانان انصار و ده نفر از مهاجرين بودند) در دوم شعبان سال پنجم و به روايتي سال ششم قمري به سوي ناحيه محل سكونت بني مصطلق حركت كرد.

برخي از رزمندگان اسلام در اين غزوه عبارت بودند از: امام علي بن ابي طالب(ع)، عمار بن ياسر، مقداد بن عمرو، سعد بن معاذ، زبيربن عوام، ابوبكر بن ابي قحافه، عمربن خطاب، عثمان بن عفان، طلحه بن عبيدالله، اسيدبن حضير، ابوعبس بن جبر و …

واقدي، صاحب كتاب ارزشمند "المغازي" گفت: و خرج مع رسول الله صلي الله عليه و سلم بشر كثير من المنافقين لم يخرجوا في غزاه قطّ مثلها، ليس بهم رغبه في الجهاد الاّ أن يصيبوا من عرض الدّنيا و قرب عليهم السفر.

يعني: تعداد زيادي از منافقان به همراه رسول خدا(ص) در اين غزه شركت نمودند. در حالي كه آنان در هيچ غزوه اي به مانند اين غزوه با رسول خدا(ص) حركت نمي كردند. آنان هيچ رغبتي به جهاد نداشته و ندارند، مگر اين كه احساس كنند كه به مال دنيا و غنيمت جنگي در سفري كوتاه (و بدون مشكلات خاصي) دست يابند.

به هر روي پيامبر(ص) در مكاني به نام "مريسيع" كه چشمه آبي در آن حوالي بود، فرود آمد و از همسران آن حضرت، امّ سلمه و عايشه همراهش بودند. در آن جا پيامبر(ص) به مقدار كافي آب ذخيره كرد و سپاهيانش را در دو دسته رزمي صف بندي نمود و به سوي دشمن حركت كرد.

دشمنان اسلام كه از هيبت و شكوه سپاه اسلام، دچار ترس و وحشت شده بودند، معركه را ترك كرده و به بيابان ها گريختند و تنها قوم بني مصطلق باقي ماندند.

ميان مسلمانان مبارز و قوم بني مصطلق، درگيري آغاز شد و طرفين به نبردي سنگين پرداختند. در اين غزوه، دليري و دلاور مردي امام علي بن ابي طالب(ع) ديدني و مثال زدني بود و پس از او مرداني چون عمار، مقداد و زبير.

اما ساعتي نگذشت كه دشمن زبون، متحمل شكست گرديد و با دادن ده كشته، از جمله كشته شدن حارث بن أبي ضرار، پرچم پيروزي اسلام برافراشته شد و دويست تن از مردان، زنان و كودكان اسير شده و اموال و دارايي هاي فراواني به غنيمت سپاه اسلام درآمد.

از مسلمانان، تنها يك نفر در اين غزوه به شهادت رسيد.

پس از پايان جنگ و تقسيم غنايم و اسيران، "جويريه بنت حارث بن ابي ضرار"، كه زني فهيم و خوش زبان بود، نصيب يكي از رزمندگان اسلام شد و بنا به درخواست خود وي، پيامبر اسلام(ص) وي را از آن مسلمان خريد و در راه خدا آزاد كرد و سپس با وي ازدواج نمود و به ميمنت اين ازدواج، تعداد يكصد تن از زنان و كودكان، آزاد شدند.

عايشه در اين باره گفت: فأعتق مأه اهل بيت بتزويج رسول الله صلي الله عليه و سلّم ايّاها، فلا أعلم امرأه أعظم بركه علي قومها منها.

گفتني است كه در همين غزوه، داستان افك و تهمت ناروا به عايشه به وقوع پيوست و قرآن مجيد در آيه 11 سوره نور(24) آن را تكذيب نمود.

ترور فضل بن سهل در حمام سرخس در سال 202 هجري قمري
فضل بن سهل، مردي دورانديش، كاردان، دانشمند و رزم آورد بود و از آغاز رشد مأمون عباسي در خراسان، در كنار وي و از تربيت كنندگان و راهنمايان اصلي مأمون بود. وي در نبرد سنگين ميان سپاهيان مأمون و سپاهيان امين در سال 197 قمري، مديريت جنگي سپاهيان مأمون را بر عهده داشت و آن را به نيكي و پيروزي در محرم سال 198 قمري به پايان برد و اقتدار و خلافت مأمون عباسي را در سراسر عالم اسلام فراگير و تثبيت نمود و بدين جهت از سوي مأمون به "ذوالرّياستين" ملقب گرديد.

فضل بن سهل، در فراخواني امام رضا(ع) به خراسان و پذيرش ولايت عهدي مأمون عباسي، نظر مساعد داشت و شايد محرك اصلي مأمون در اين كار مهم، خود فضل بن سهل بود.

به هر روي، پس از آن كه مأمون عباسي به رشد سياسي و مديريتي رسيد و بر تمام ابعاد حكومتي و تمام مناطق اسلامي، استيلاي كامل يافت، تصميم گرفت از شهر "مرو" واقع در خراسان بزرگ، هجرت كند و به وطن اصلي خويش و پدرانش "بغداد" برگردد.

هنگامي كه مأمون به سوي بغداد برمي گشت، در آغاز فضل بن سهل را از سوي مزدوران ناشناخته حكومتي، در حمام سرخس ترور كرده و وي را ناجوانمردانه به قتل آورد و سپس در طوس، امام رضا(ع) را مسموم و آن حضرت را غريبانه به شهادت رسانيد و بدين طريق، دو عنصر اصلي حكومت و خلافت خويش را از سر راه برداشت و با خيالي آسوده به سوي عراق رفت و رضايت عباسيان مقيم بغداد را از اين طريق فراهم آورد.

مورخان، تاريخ كشته شدن فضل بن سهل در حمام سرخس را، ماه شعبان دانسته اند. در كتاب "مسند الامام الرضا(ع)" اين واقعه را در شعبان سال 203 و در وقايع الايام، در دوم شعبان سال 202 قمري ذكر كرده اند.

ولي به نظر مي رسد كه تاريخ مزبور، مقرون به صحت نباشد. زيرا امام رضا(ع) در آخر ماه صفر سال 203 قمري به شهادت رسيد و مطمئناً قتل فضل بن سهل، اندكي پيش از شهادت امام رضا(ع) بود.

بنابراين، بايد قتل فضل بن سهل در ماه محرم و يا ماه صفر سال 203 قمري واقع شده باشد. والله عالم.

تولد شيخ الاسلام ابواسماعيل عبدالله بن منصور مشهوربه خواجه عبدالله انصاري در سال396هجري قمري
شيخ الاسلام ابواسماعيل عبدالله بن منصور مشهوربه خواجه عبدالله انصاري، نويسنده، شاعر، محدث و مفسرپرآوازه قرن 5 هجري قمري در سال396هجري قمري درشهرهرات متولد شد. او ازاعقاب ابوايّوب انصاري صحابي معروف پيامبراكرم(ص) بود. شيخ انصاري ازكودكي زباني گويا، طبعي روان و حافظه اي قوي داشت. او پس از تحصيل علوم ديني و ادبي راهي سفرشد و دربازگشت با شيخ ابوالحسن خَرَقاني ملاقات و مباحثه كرد. خواجه عبدالله انصاري درتصوف از شيخ خَرَقاني تعليم گرفت و جانشين او بشمارمي رفت. شيخ انصاري آثارمنظوم و منثور فراواني به زبانهاي عربي و فارسي دارد كه مشهورترين آنها «مناجات نامه، ذمُّ الكلام و مَنازلُ‌ السّائرين» است. اين عارف دانا سرانجام درذيحجه سال 481هجري قمري بدرود حيات گفت و درگازُرگاه هرات به آغوش خاك سپرده شد.

انتشار نخستين شماره روزنامه نسيم شمال درشهررشت در سال1325هجري قمري
نخستين شماره «روزنامه نسيم شمال» درشهررشت در سال1325هجري قمري منتشرشد. مديرو صاحب امتياز اين روزنامه فكاهي- سياسي سيد اشرفُ الدّين قزويني معروف به گيلاني بود. انتشار روزنامه نسيم شمال تا زمان انحلال مجلس ادامه داشت. اما پس ازگلوله باران مجلس و برچيده شدن روزنامه ها و انجمنها، روزنامه نسيم شمال نيز توقيف شد.