معني لغوي آلياسينگ (Aliasing) در انگليسي "نام مستعار" يا استعاره است، ولي وقتي در مورد تصوير سازي ديجيتال بكار برده مي شود، به مفهوم يك اثر مصنوعي ناخواسته در تصوير است كه باعث افت كيفيت تصوير مي‌شود. منظور از آلياسينگ دندانه‌دار شدن يا پلكاني شدن لبه هاي تصوير در عكسهاي ديجيتالي است. از اين به بعد آلياسينگ را دندانه‌دار شدن تصوير مي ناميم.
دندانه‌دار شدن پديده‌اي است كه ممكن است در مورد هر وسيله اي كه با نمونه‌گيري از اطلاعات سروكار داشته باشد روي مي دهد و به نوعي، تداخل الگوها محسوب مي‌شود. اين پديده بيشتر در جايي روي مي دهد كه نسبتي بين نرخ نمونه گيري (دراينجا تعداد پيكسلهاي نمونه‌گيري شده در هر فاصله) و ساختار تكراري داده ها ( در اينجا الگوي خاصي در تصوير) برقرار شود.
چشم انسان اين نسبت را بصورت يك الگوي تداخلي مشاهده مي كند و باعث مي شود كه بر طبيعت اصلي تصوير تاثير بگذارد. يك مثال بارز از اين تداخل خاص moiré است، كه دقيقا دندانه دار شدن تصوير نيست، اما بگونه‌اي است كه وقتي دو الگو با هم تركيب مي شوند تا الگوي سومي را ايجاد نمايند، چشم انسان به خطا مي افتد.
بطور عادي، براي اطمينان از دقت مطلوب در تصوير، رزولوشن مناسب را انتخاب مي كنيم تا براي ثبت جزئيات تصوير پيكسلهاي كافي موجود باشد. اگر تعداد پيكسلها كافي نباشد، ما انتظار داريم فقط جزئيات كمتري را ببينيم. ولي، اينطور نيست. تئوري نمونه‌گيري به ما مي گويد كه وضعيت از تصور ما بدتر است و اگر تعداد پيكسلهاي كافي براي ثبت جزئيات تصوير نداشته باشيم، كيفيت تصوير افت بيشتري خواهد نمود.
▪ براي پرهيز از دندانه‌دار شدن تصوير به چه تعداد پيكسل نياز داريم؟
در اين تصوير ۲۰ خط سياه و ۲۰ خط سفيد با ضخامت ۵ پيكسل رسم شده است. براي ثبت اين تصوير به نظر مي رسد اگر براي هر خط سفيد و سياه، يك پيكسل داشته باشيم، تصوير قابل ثبت خواهد بود. البته اگر پيكسل دقيقا بر روي خط نيفتد، بجاي خطوط سياه وسفيد، يك صفحه خاكستري را ثبت خواهيم كرد. شدت رنگ خاكستري به موقعيت پيكسل بر روي خط بستگي خواهد داشت.
اگر شروع به كاهش تعداد پيكسلها در تصوير نماييم، بعضي از پيكسلها در بين خطوط حذف مي شوند و الگويي پديدار مي شود كه با توجه به نسبت تعداد پيكسلها و فاصله خطوط، متفاوت خواهد بود. بوضوح، اين تصوير نمايش دقيقي از تصوير اصلي نيست و ساختار منظم خطوط به هم ريخته است. اين دقيقا همان پديده دندانه دار شدن يا آلياسينگ است.
راه حل چنين مشكلي، بلور كردن تصوير پيش از كاهش تعداد پيكسلها است. اين كار لبه‌هاي شارپ خطوط را از بين مي برد و به پيكسلها اجازه مي دهد كه بتوانند هنگام نمونه‌گيري، مقادير مياني (مثلا مقداري بين سياه و سفيد) را هم انتخاب نمايند. دراين حالت كلا تصوير شارپنس كمتري دارد، ولي حالت كلي تصوير حفظ شده است.
▪ اين پديده بر روي يك تصوير واقعي چگونه اثر مي گذارد؟
البته، چنين ساختار تكراري منظمي در تصاوير مربوط به اشياء طبيعي به ندرت ديده مي شود و بيشتر مربوط به ساخته‌هاي بشر مثل ساختمانها مي باشد. ولي به هر حال، بايد از اثرات دندانه‌دار شدن در هر حالتي جلوگيري نمود.
در هر دو تصوير زير (چرخ و فلك بزرگ پارك ملت مشهد) تعداد پيكسلها يكسان است و تنها تفاوت در نحوه ايجاد آنها است. در تصوير اول، براي تغيير سايز از الگوريتم bicubic فتوشاپ استفاده شده كه ابتدا عكس را بلور مي‌كند تا قبل از كوچك كردن تصوير مقادير مياني در تصوير ايجاد شود و سپس اندازه تصوير كوچك مي‌شود. در تصوير دوم با الگوريتم nearest neighbor ، بدون بلور كردن، تصوير با استفاده از الگوريتم نمونه گيري پيكسلها، به همان سايز قبلي كوچك شده است و چون مقادير مياني وجود نداشته، همانطور كه مشاهده مي كنيد، پديده دندانه‌دار شدن در لبه ها ديده مي شود. ضمنا سيمهاي فولادي ميان سازه چرخ و فلك نيز به علت نازكي در بسياري از مناطق حذف شده اند.
اين تصوير با استفاده از گزينه bicubic در فتوشاپ كوچك شده است. اين گزينه اندكي تصوير را بلور ميكند، ولي در عوض، طيف رنگها هموار است و تصوير با تعداد پيكسلهاي موجود عكس، هماهنگي مناسبي دارد.
اين تصوير با استفاده از گزينه Nearest neighbor در فتوشاپ كوچك شده است. همانطور كه مشاهده مي كنيد پديده دندانه‌دار شدن در لبه ها مشاهده مي شود.

سايت عكاسي