شهادت امام هادي(ع)، بنا به قولي - سال 254 هجري قمري
امام علي بن محمد، معروف به امام هادي و امام علي النّقي(ع)، پيشواي دهم شيعيان، در نيمه ذي حجه سال 212 در روستاي "صريا" از توابع مدينه منوره ديده به جهان گشود.
پدرش امام محمد بن علي، معروف به جوادالائمه و امام محمد تقي(ع)، پيشواي نهم شيعيان و مادرش سمانه مغربيه، معروف به "سيّدة" بود.
مرحوم شيخ عباس قمي(ره) از كتاب جنات الخلود نقل كرد كه اين بانوي شريف، هميشه روزه مي گرفت و در زهد و تقوا، نظيري نداشت.
امام هادي(ع) پس از شهادت جانسوز پدر بزرگوارش امام جواد(ع) در بغداد، به مقام منيع امامت نايل شد. در آن زمان، هشت سال و پنج ماه از عمر شريفش گذشته و به همراه مادر ارجمندش در مدينه به سر مي برد.
از آن هنگام به مدت سيزده سال در مدينه الرّسول(ص) اقامت داشت، تا اين كه متوكل عباسي (دهمين خليفه عباسيان) كه در دشمني با اهل بيت(ع) و آل علي بن ابي طالب(ع) معروف و مشهور بود، در سال 243 قمري آن امام همام را به سامرا (مقر خلافت خويش) طلبيد و در نزد خود، وي را تبعيد گونه نگه داشت.
امام هادي(ع) در مدت عمر شريف خود با هفت تن از خلفاي عباسي، معاصر بود و آن ها عبارتند از: مأمون، معتصم، واثق، متوكل، منتصر، مستعين و معتز عباسي.
سرانجام در ايام خلافت معتز بالله عباسي، به دستور اين خليفه نابكار و جنايت كار، آن حضرت را با زهر مسموم و به شهادت رسانيدند.
از عمر شريف امام هادي(ع) در هنگام شهادتش، تنها 42، يا 41 و يا 40 سال گذشته بود.
گرچه در سال شهادتش، همگان اتفاق دارند كه در سال 254 قمري بود، ولي در روز و ماه شهادت جانگدازش اتفاقي ميان مورخان و سيره نگاران نيست. اكثر مورخان و سيره نگاران شيعه، آن را سوم رجب دانسته ولي برخي از علماي شيعه و بسياري از اهل سنت، آن را 27 و يا 25 جمادي الآخر مي دانند.
به هر روي، پس از شهادت امام هادي(ع)، يادگار سليل امامت، حضرت امام حسن عسكري(ع) بدن مطهر پدر را غسل و كفن نمود و بر وي نماز گزارد. آن گاه اهالي سامرا كه جملگي در عزا و ماتم آن حضرت بودند، بدن شريف وي را به خيابان بزرگ شهر، معروف به "شارع ابي احمد" تشييع و بر وي نماز گزاردند و سپس به خانه اش برگردانده، و در همان جا مدفون نمودند.
هم اكنون در حرم مطهر اين امام همام، غير از قبر شريف وي، قبر مطهر فرزندش امام حسن عسكري(ع) و قبر حكيمه خاتون دختر امام جواد(ع) و قبر نرگس خاتون همسر امام حسن عسكري(ع) و مادر ارجمند امام زمان، حضرت حجت بن الحسن(ع) قرار دارد و اين چهار قبر مطهر، مزار شيعيان و شيفتگان اهل بيت(ع) در اين شهر مقدس مي باشد.
شيخ حسن صاحب المعالم و آيت الله خويي، به نقل از مرحوم شيخ طوسي(ره)، وي را از اصحاب امام موسي كاظم(ع) دانسته اند و درباره وي گفته اند: طيالسي تميمي، كه وضعيتش چندان روشن نيست، از شيعيان كوفه و از علما و دانشمندان اين منطقه به شمار مي آمد و افرادي چون علي بن حسن بن فضال، سعد بن عبدالله و حميد بن زياد از او نقل حديث مي كردند. هم چنين او از افرادي چون سيف بن عميره و صالح بن عقبه رواياتي را نقل كرد.(2)
1- رجال النجاشي، ص 340
2- التحرير الطاووسي (شيخ حسن صاحب المعالم)، ص 442؛ معجم رجال الحديث (آيت الله خويي)، ج 71، ص 75

درگذشت ابوعبدالله محمد بن خالد طيالسي - سال 259 هجري قمري
در كتاب "رجال النّجاشي" درباره طيالسي آمده است: ابوعبدالله، محمد بن خالد بن عمر طيالسي تميمي، در كوفه و در منطقه "صحراء جرم" ساكن و داراي تأليفي به نام "كتاب النوادر" بود. ابن نوح به نقل از ابن سفيان و او به نقل از حميد بن زياد، به من خبر داد كه محمد بن خالد طيالسي در شب چهارشنبه، سه روز مانده به آخر جمادي الآخر، سال 259، در حالي كه 97 سال از عمرش گذشته بود، بدرود حيات گفت.
شيخ حسن صاحب المعالم و آيت الله خويي، به نقل از مرحوم شيخ طوسي(ره)، وي را از اصحاب امام موسي كاظم(ع) دانسته اند و درباره وي گفته اند: طيالسي تميمي، كه وضعيتش چندان روشن نيست، از شيعيان كوفه و از علما و دانشمندان اين منطقه به شمار مي آمد و افرادي چون علي بن حسن بن فضال، سعد بن عبدالله و حميد بن زياد از او نقل حديث مي كردند. هم چنين او از افرادي چون سيف بن عميره و صالح بن عقبه رواياتي را نقل كرد.