پس از حمله بزرگ و سراسري آلمان به شوروي در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱، نيروهاي آلمان به سرعت در داخل خاك شوروي پيشروي كردند به طوري كه در پايان ماه اول اين نبرد، بيش از ۲۸۰ هزار كيلومتر مربع از خاك شوروي به تصرف نيروهاي نازي درآمد. در ماههاي دوم و سوم جنگ، پيشروي آلمانيها كندتر شد ولي در اين دو ماه هم بيش از سيصد هزار كيلومتر مربع از خاك شوروي به دست آلمان افتاد. با اين پيشرويها، قواي آلمان در اوايل اكتبر ۱۹۴۱م، به مسكو رسيدند و عمليات فتح پايتخت شوروي را آغاز كردند. پيشروي نيروهاي آلماني در جبهه مسكو، استالين را به هراس افكند و روز پانزدهم اكتبر، پايتخت شوروي را به طور موقت به شهر كويبيشِف در يك هزار كيلومتري شرق مسكو انتقال داد. استالين در عين حال، قسمت عمده نيروي خود را در اين جبهه براي دفاع از مسكو متمركز ساخت و سرانجام با فرا رسيدن زمستان، مسكو از خطر سقوط نجات يافت. با آغاز سرماي زمستان، عمليات تهاجمي نيروهاي آلمان نيز متوقف گرديد و حملات متقابل ارتش سرخ نيز شروع شد. از اين پس نيروهاي آلمان نه تنها موفق به پيشروي و يا حفظ مناطق اشغالي نشدند بلكه با ضربات پي در پي از طرف شوروي، پس از مدت كوتاهي، عقبنشيني كردند و اولين شكست بزرگ جنگ جهاني دوم براي آلمان به ثبت رسيد.