آغاز انتشار روزنامه "مجلس" در تهران (1285 ش)

پس از صدور فرمان مشروطيت و تشكيل مجلس شوراي ملي و ازدياد قدرت روحانيت، از طرف مظفرالدين شاه قاجار، فرماني مبني بر تاسيس و انتشار روزنامه‏اي به نام مجلس صادر شد. در اين ميان صريحاً امر داده شده بود كه دولت حق سانسور مندرجات روزنامه را ندارد. اين روزنامه يكي از روزنامه‏هاي معتبر و پرمطلب دوران مشروطيت به شمار مي‏رود. روزنامه مجلس كه به صورت خبري، سياسي و اجتماعي، در هشت صفحه با چاپ سربي، هفته‏اي چهار شماره منتشر مي‏شد، علاوه بر درج اخبار داخلي و خارجي، كليه مذاكرات مجلس شوراي ملي ايران را منعكس مي‏كرد. سردبيري اين روزنامه برعهده اديب الممالك فراهاني از ادبا، شعرا و نويسندگان مشهور آن زمان بود.

تولد "ابن اياس" مورخ مشهور مصري (852ق)

محمد بن احمد بن اياس معروف به ابن اياس مكني به ابوالبركات است. او براي نقل اخبار، آن‏ها را با نثر ساده و بدان شكل كه در زبان محاوره نقل مي‏شد به رشته‏ي تحرير درمي‏آوَرد و قواعد دستور زبان را در آن‏ها رعايت نمي‏كرد. اين شيوه، آثار ابن‏اياس را از لحاظ زبان‏شناسي و مطالعه‏ي تحول زبان عربي حائز اهميت ساخته است. مهم‏ترين اثر تاريخي او كتاب بدايع الزهور في وقايع الدهور درباره‏ي تاريخ سرزمين مصر از روزگار كهن تا حدود سال‏هاي درگذشت مؤلف است. همچنين از شرح احوال سلاطين مصر، تاسيس و افتتاح بناها و بروز بيماري‏هاي مهلك در اين كتاب، مطالب ارزشمندي به چشم مي‏خورد .

مرگ "ژوزف هام‏ مِر" خاورشناس معروف اتريشي (1856م)

ژوزف وُون هام‏مِر، خاورشناس اتريشي در نهم ژوئن 1774م در اتريش به دنيا آمد. وي پس از تكميل تحصيلات خود در مدرسه زبان‏هاي شرقي و فراگيري زبان‏هاي عربي، فارسي و تركي، از طرف دولت اتريش به عنوان مترجم به دربار عثماني راه يافت. او در اين مدت با كشورهاي سوريه، لبنان، مصر و نيز ايران آشنا شد، اما گستردگي معلومات و تلاش‏هاي وي در معرفي مكاتب اسلامي و شرقي در اروپا و به ويژه در اتريش باعث گرديد تا در مجامع علمي و ادبي پنجاه كشور عضويت يابد و به پاس خدمات علمي، ادبي و سياسي خود به دريافت پانزده نشان علمي و سياسي از طرف دول گوناگون نائل گردد. در اين ميان، آن‏چه شخصيت هامّر را برجسته مي‏نمايد، گرايش وي به اسلام مي‏باشد كه به زعم برخي سيره‏نويسان، او در همان جواني و در زمان حضور در امپراتوري عثماني به اسلام گرويده بود. جملات و كلمات هامر در كتاب‏هايش نشان دهنده علاقه او به آيين محمدي(ص) است. بالاتر از آن، اين‏كه هامر براي خود به سبك مسلمانان، قبل از مرگ، قبري تهيه كرده و بر روي لوح قبرش جملات و آياتي از قرآن از قبيل: "انا لله و انا اليه راجعون" و "كلّ نَفسٍ ذائقة المَوت" حك نمود كه با عقايد يك مسيحي تناسبي ندارد. از هامر بيش از صد جلد كتاب بر جاي مانده كه تاريخ امپراتوري عثماني در 2 جلد، مجموعه تصاوير حكام مسلمان در 6 جلد و تاريخ شعر عثماني در 4 جلد از آن جمله است. كتاب‏هاي هامّر در تاريخ عثماني، مدت طولاني از منابع اصلي به شمار مي‏رفت. هم‏چنين آثار او نمايانگر مرحله عظيمي در طول تاريخ خاورشناسي در اروپا و به ويژه آلمان است و چه بسا هامر، بهترين واسطه‏اي است كه تاكنون بين شرق اسلامي و اروپاي مسيحي ظاهر شده است. ژوزف وُون هامّر سرانجام در 23 نوامبر 1856م در 82 سالگي درگذشت.

مرگ "آندره مالْرو" نويسنده سياسي و معروف فرانسوي (1976م)

آنْدْرِه مالْرو، نويسنده معروف فرانسوي، در سوم نوامبر 1901م در پاريس به دنيا آمد. وي در ابتدا به علت علاقه به باستان‏شناسي و هنرهاي قديمي به تحصيل در اين رشته پرداخت و آن گاه زبان سانسكريت را فرا گرفت. مالرو در جواني پس از مطالعه كاملي كه در زبان مردم هندوچين كرد به آن سرزمين كه تحت سلطه فرانسه بود عزيمت نمود. در ابتدا تصور مي‏شد كه اين سفرتنها يك سفر تفريحي است اما مالرو در هند و چين وارد فعاليت‏هاي سياسي شد و عليه سلطه استعماري فرانسه دست به كار گرديد. وي پس از بازگشت به فرانسه، كتابي درباره مبارزات مردم جنوب شرقي آسيا عليه استعمار تحت عنوان سرنوشت بشر نگاشت و با انتشار اين كتاب در رديف معروف‏ترين نويسندگان ادبي جهان قرار گرفت. با اين اثر كه جزو شاه‏كارهاي مالرو به حساب مي‏آيد، وي به دريافت جوايز معتبر فرانسه نائل آمد و كتابش به اكثر زبان‏هاي زنده دنيا ترجمه شد. مالرو قبل از جنگ جهاني دوم، در حمايت از جمهوري خواهان اسپانيا راهي اين كشور شد و به مبارزه بر ضد سلطنت‏طلبان پرداخت. او هم‏چنين در جريان جنگ جهاني دوم، دو بار توسط آلماني‏ها اسير شد كه از زندان فرار كرد. مالرو پس از جنگ به عنوان وزير فرهنگ فرانسه برگزيده شد و انجمن جهاني نويسندگان مدافع فرهنگ را بنياد نهاد. او در بعضي كتاب‏هاي خود به تشريح عقايد مخصوص خويش راجع به سياست پرداخته و عليه مرگ و خون‏ريزي، مبارزه سختي نموده است. مالرو در سال 1953م، رمان فريادهاي سكوت را انتشار داد كه برخي آن را ماندگارترين اثر او مي‏دانند. وي در اين اثر بر پايه تحقيق و بررسي كه پيش از آن با نام روان‏شناسي هنر انجام داده، تاريخ مصوّري از آدمي و توان هنريش از خطكشي‏هاي دوران نوسنگي بر غارها، تا آسمان خراش‏هاي شگفت‏آور جهان امروز به دست داده است. مالرو در اين كتاب، مي‏فهماند كه هنر، يكسره شورش و اعتراض عليه خاموشي است و علمي است طغيان‏گرانه در برابر مرگ و از ميان رفتن غم‏انگيز آدمي. از نظر مالرو، سرگذشت هنر، سرگذشت آدمي است. مالْرو از چهره‏هاي استثنايي و از مردان بزرگ عصر ماست. وي در عين حال، داستان‏نويس، هنرشناس، انسان دوست، مبارز و ميهن‏پرست بود. به فرهنگ فرانسه خدمت بسيار كرد و مدت پنجاه سال در دل همه وقايع و تحولات اروپا جاي گرفته است. اصول عقيده او بر آزادي بشر استوار است، آزاديي كه در برابر شكل‏هاي گوناگون تقدير، گاه به صورت انقلاب ظاهر مي‏شود و گاه به صورت فرهنگ مشترك. در نظر مالرو، برادري و يگانگي معنوي، پادزهري است براي درمان تنهايي احتضارآميز بشر. مالرو در برابر پوچي زندگي، نا اميدي توام با خوشبيني دارد و اين حال را، انسانيت غم‏انگيز مي‏خواند. داستان‏هاي مالرو، پرده نقاشي وسيعي است كه در آن، اشخاص تلاش مي‏كنند تا به رؤياهاي خود تحقق بخشند. از مالرو آثار متعدد ديگري بر جاي مانده كه راه سلطنتي، وسوسه غرب، فاتحان، اميد، روزهاي خشم و اميد بشر از آن جمله است. آندره مالرو سرانجام در 23 نوامبر 1976م به دليل ابتلا به نوعي بيماري ريوي در 75 سالگي درگذشت.