آیت‌الله مصباح‌یزدی در دیدار جمعی از استادان دانشگاه علامه طباطبایی گفت: علامه طباطبایی محور معرفت اسلامی هم در قم و هم در دانشگاه‌ها بود.

به گزارش خبرگزاری مهر، جمعی از استادان دانشگاه علامه طباطبایی در قالب برنامه معرفت افزایی استادان با عنوان طرح «ضیافت اندیشه» نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه علامه طباطبایی با آیت الله محمدتقی مصباح یزدی در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) دیدار و گفت و گو کردند.

آیت الله محمدتقی مصباح یزدی در این جلسه با اشاره به اینکه در گذشته، روالی در جامعه، خصوصاً در دانشگاه‌ها وجود داشته است که از آن با عنوان «ریزه‌خواری از غرب» تعبیر می‌شود، بیان کرد: دانشمندان غربی زحمت می‌کشیدند، با تحقیقات بسیار در علوم تجربی و علوم انسانی کتاب‌هایی می‌نوشتند و دانشجویان و تحصیل‌کردگان ما آنّها را ترجمه و اقتباس می‌کردند و حتی همانند آن کتاب‌ها یا برگرفته‌ای از آنها در دانشگاه‌ها تدریس می‌شد. وی با بیان اینکه در آن زمان گویی نظریه‌های اندیشمندان غربی برای دانشجویان وحی مُنزل بود، گفت: کمتر پیش می‌آمد که دانشگاهیان ما مسائل ابتکاری از خودشان داشته باشند و اگر کسی می‌توانست مفاهیم عرضه شده توسط اندیشمندان غربی را به درستی منتقل کند، این افتخار بزرگی برایش محسوب می‌شد؛ این وضعیتی بود که پیش از انقلاب در دانشگاه‌های ما جریان داشت و آن را پذیرفته بودیم.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه عمده بحث‌های دوران انقلاب مربوط به علوم انسانی بود، تصریح کرد: طی این سال‌ها، پیشرفت‌های زیادی در علوم تجربی داشته‌ایم و امروز نه تنها ما یک برده برای آمریکایی‌ها نیستیم بلکه رقیبی برای آنها محسوب می‌شویم، اما در علوم انسانی مسئله طور دیگری است؛ زمانی که انقلاب شد مدتی دانشگاه‌ها تعطیل شدند تا تحولی در دانشگاه‌ها و برنامه‌های آنها به وجود آید تا با وضع مقتضای انقلاب انطباق پیدا کند؛ در دوران تعطیلی دانشگاه‌ها، کارهایی در این زمینه انجام شد ولی سطحی و نیم‌بند بودند و تحول اساسی ایجاد نشد.

وی افزود: با نگاهی به گذشته (‌قبل از انقلاب) و وضعی که از ابتدای انقلاب تاکنون پیش آمده، برای انسان باهوشِ کنجکاوِ حقیقت‌طلب سوالاتی مطرح می‌شود که اولاً چرا باید تغییر کند؟ با انقلاب، حکومت از سلطنتی به جمهوری تغییر کرد؛ آیا دانشگاه‌ها هم باید تغییر کنند؟ آیا محتوای درس‌ها باید تغییر کند؟ اصلاً تحول در علوم انسانی به چه معناست؟

وی با اشاره به اینکه یکی از دلایل اصلی وقوع انقلاب اسلامی، تحقق هدف آفرینش انسان است، تصریح کرد: اگر به دنبال پاسخ این سوال‌ها باشیم ابتدا باید ببینیم انقلاب ما چه تفاوتی با سایر انقلاب‌ها دارد؟ در بسیاری از کشورها انقلاب رخ داده است؛ از انقلاب‌های بلشویکی در شمال گرفته تا انقلاب کبیر فرانسه و انقلاب انگلستان، تفاوت انقلاب اسلامی با اینها در چیست؟ انقلاب اسلامی ایران، اهدافی الهی و معنوی داشته است.

آیت الله مصباح یزدی ضمن برشمردن نقش دانشگاه علامه طباطبایی در تبیین علوم انسانی در کشور از ابتدای انقلاب تاکنون گفت: اولین دانشگاهی که گرایش‌های اسلامی در آن رواج پیدا کرد دانشگاه علامه طباطبایی بود، دانشگاهی که از بین همۀ اسم‌هایی که برای آن پیشنهاد شده بود نام «علامه طباطبایی» را برای خود انتخاب کرد. دلیل آن این بود که علامه طباطبایی محور معرفت اسلامی هم در قم و هم در دانشگاه‌ها بود.

مؤسس موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در ادامه بیان کرد: مرحوم مطهری علم خود را از علامه طباطبایی گرفته بود و سال‌ها شاگردش بود، جلسه‌های اصول فلسفه و و روش رئالیسم، ۲۰ سال قبل از نهضت امام برگزار می‌شد؛ بنیانگذار آن علامه طباطبایی بود، یعنی علم علامه طباطبایی توسط شهید مطهری در جامعه گسترش یافت و زمینه انقلاب را فراهم کرد.

وی افزود: آنجایی که ما به معارف اسلامی نیاز داشتیم، ریشه اش به آموزه‌های علامه طباطبایی بر می‌گردد و این افتخاری برای دانشگاهیان است که مبدأ رشد و معرفتشان را شناختند و خودشان اسم دانشگاه را «علامه طباطبایی» نام گذاری کردند و این موضوع به این معناست که علامه طباطبایی الگوی علم، معرفت، صفا، دوری از غرور و خودخواهی است.

آیت الله مصباح یزدی درباره رفتار و کردار علامه طباطبایی گفت: حدود ۳۰ سال همراه مرحوم علامه طباطبایی بودم و اصلاً یادم نیست که او یک‌بار کلمۀ «من» را گفته باشد. حتی یک‌بار! اصلاً از کلمۀ «من» بدشان می‌آمد! علامه طباطبایی از یک طرف تلاشی برای معرفت و علم می‌کند و از طرف دیگر تلاشی برای خودسازی؛ تا غرور و تکبر را کنار بگذارد و واقعاً باید این فرد را الگو قرار دهیم.

وی در پاسخ به درخواست تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی مبنی بر بازگویی خاطره‌ای از مرحوم علامه طباطبایی بیان کرد: علامه طباطبایی مردی است که نه تنها در ایران بلکه در دورترین کشورهای اسلامی پر آوازه است؛ اولین و دومین جلد از تفسیر المیزان در کشور اندونزی که یکی از مشرقی‌ترین کشورهای اسلامی است، ترجمه شد. در آن کشور اصلاً تشیّع رواج نداشت؛ چند دانشجوی اندونزیایی به ایران آمده بودند، وقتی این تفسیر علامه طباطبایی چاپ شد آنها جلد اول و دوم آن را بردند و در اندونزی به زبان مالی ترجمه کردند.

وی ادامه داد: علامه طباطبایی گاهی محتاج نان شب بود، بارها شده بود که اجاره خانه خود را نمی‌توانست پرداخت کند. آن وقت کتابش در اندونزی ترجمه و منبعی برای تبلیغات اسلام در دورترین نقاط دنیا شد.

وی خاطرنشان کرد: در طول ۳۰ سالی که با او رفت و آمد داشتم گاهی مسائل پیچیده‌ای در درس وجود داشت که ما از پس آن بر نمی‌آمدیم؛ او را تنها می‌یافتیم و راجع به آن مسائل صحبت می‌کردیم. معمولاً وقتی سوال می‌کردم او تأملی می‌کرد و می‌گفت، نمی‌دانم! گاهی دیگر تأمل می‌کرد و می‌گفت ببینید این طور می‌شود؟

وی در پایان توضیح داد: آن زمان کسی او را نمی‌شناخت، از خیابان‌ها که عبور می‌کرد گویی طلبه‌ای عادی بود؛ جلوی شاگردان و دیگران در هر شرایطی یک انسان کاملاً متواضع بود، هیچ یک از امتیازات خودش را به رخ دیگران نمی‌کشید، نه علم خود را، نه علامه بودن را نه مفسر قرآن بودن را. همان زمان از دانشگاه الازهر مصر که در آن زمان یکی از بزرگترین دانشگاه‌های اسلامی دنیا بود به خاطر اثر تفسیر المیزان برایش تقریظ نوشتند، برای همان آدمی که در قم هم شناخته شده نبود.