لایحه پرحاشیه بودجه سال 1397 پس از چهار هفته رسیدگی در صحن علنی مجلس با تغییراتی که به گفته نمایندگان در راستای حفظ منافع اکثریت مردم بود، به تصویب نهایی رسید.

ده تغییر مهم که مجلس در لایحه بودجه سال آینده ایجاد کرد، عبارتند از: 1- منع افزایش قیمت بنزین و گازوئیل 2- جلوگیری از حذف یارانه 40 ـ 30 میلیون نفر از ابتدای سال 97، 3- افزایش وام ازدواج به 15 میلیون تومان 4- عدم افزایش حقوق مقامات سیاسی در سال آینده 5- تخصیص بودجه از صندوق توسعه ملی برای مصارف ضروری همچون مقابله با ریزگردها 6- افزایش پلکانی معکوس حقوق کارمندان 7- ممنوعیت پرداخت هرگونه تسهیلات به مقامات و تعیین سقف برای پاداش پایان خدمت آنان 8-متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان 9- شفاف‌سازی درآمدهای هدفمندی یارانه‌ها برای اولین‌بار 10- افزایش تعرفه واردات کالاهای دارای مشابه تولید داخل.

در 19 آذرماه امسال رئیس جمهور لایحه بودجه سال 1397 را به مجلس تقدیم کرد. این لایحه، اما با بحث و اختلاف نظرهایی در برخی بندها و تبصره‌ها همراه بود و در مواردی به چالشی بین دولت و مجلس تبدیل شد، ولی در مجموع ارقام کلی آن اخیرا در صحن علنی به تصویب رسید و سقف آن تعیین شد.لایحه بودجه سال 1397 در شرایطی از سوی دولت به مجلس ارائه شد که حاوی رویکردهای جدیدی در بخش گرانی سوخت و حذف یارانه نقدی بود که واکنش‌های اجتماعی به دنبال داشت. به همین دلیل نمایندگان مجلس در جریان رسیدگی به لایحه بودجه، تغییرات اساسی در این رویکردها ایجاد کردند و از یک سو، پیشنهاد دولت برای افزایش قیمت بنزین و گازوئیل را رد کردند و از سوی دیگر با اضافه کردن منابع هدفمندی یارانه‌ها، حذف یارانه 40 ـ 30 میلیون نفری را نیز متوقف کردند. گفتنی است دولت نیز با تغییراتی که مجلس در لایحه بودجه ایجاد کرد، موافق بود. درواقع دولتی‌ها نیز از رویکردی که بر مبنای آن لایحه بودجه را تدوین کرده بودند، عقب‌نشینی کردند.

تغییرات اعداد و ارقام بودجه

وکلای ملت درجلسه پنجشنبه ماده واحده بودجه سال 97 را در صحن علنی با 148 رای موافق، 38 رای مخالف و سه رای ممتنع از مجموع 197 نماینده حاضر در جلسه به تصویب رساندند.

در نهایت بعد از رفت و آمدهای لایحه بودجه 1397 در کمیسیون‌های مجلس و بررسی در صحن علنی، سقف بودجه 23 هزار میلیارد تومان افزایش یافت.

در پایان بررسی جزئیات لایحه بودجه کل کشور در سال آینده، سقف بودجه به 1217 هزار میلیارد تومان افزایش یافت که در مقایسه با 1194 هزار میلیارد تومانی که در لایحه پیشنهاد شده بود، حدود 23 هزار میلیارد تومان افزایش دارد.

مجموع بودجه را بودجه عمومی و بودجه شرکت‌های دولتی تشکیل می‌دهد. کل بودجه عمومی در لایحه دولت 424 هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده بود که بعد از بررسی در مجلس به 443 هزار میلیارد تومان افزاش یافته که حاکی از رشد حدود 19 هزار میلیاردی آن است.

بودجه عمومی از منابع عمومی و درآمدهای اختصاصی تشکیل می‌شود. در تغییرات ایجاد شده منابع عمومی نیز با رشد حدود 18 هزار میلیاردی همراه بود، به طوری که از 368 هزار میلیارد پیشنهادی در لایحه تا 386 هزار میلیارد تومان افزایش دارد. منابع عمومی شامل درآمدهای ناشی از فروش نفت و فرآورده‌های آن، درآمد ناشی از واگذاری دارایی‌های مالی و همچنین درآمدها که عمده آن را مالیات تشکیل می‌دهد، می‌شود. در بخش دیگر بودجه عمومی، درآمدهای اختصاصی قرار دارد که در مقایسه با لایحه تفاوت چندانی نداشته و از حدود 56 هزار میلیارد به 57 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.

اما بخش دیگر بودجه کل کشور که عمده آن را تشکیل می‌دهد، شامل بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت است که در لایحه 813 هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده بود ولی در مصوبه مجلس به 833 هزار میلیارد تومان افزایش دارد. در مجموع، افزایش سقف بودجه در بیشتر دوره‌ها اتفاق افتاده و معمولا مجلس در بررسی‌های خود تغییراتی اعمال کرده و بخش مصارف و منابع تا حدی رشد می‌کند.

افطاری ممنوع

نمایندگان مردم در خانه ملت، افطاری دادن کلیه دستگاه‌های اجرایی را به هر میزان و به هر نحو مطلقا ممنوع کردند. براساس این مصوبه، تامین هزینه افطاری کلیه دستگاه‌های اجرایی مندرج در ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب از هر محل از جمله بودجه کل کشور، اعتبارات عمومی و اختصاصی منابع داخلی، اعتبارات خارج از شمول و منابع حاصل از صرفه جویی به هر میزان و به هر نحو مطلقا ممنوع است.

وام 15 میلیونی برای زوج‌های جوان

نمایندگان مردم در خانه ملت، ضمن موافقت با اختصاص وام ازدواج به مبلغ 15 میلیون تومان در سال 97 به زوج‌های جوان، بانک‌ها را موظف کردند پرداخت آن را در اولویت نخست قرار دهند. نمایندگان در نشست علنی پنجشنبه، سوم اسفند ماه مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 97 با بند (ب) تبصره 16 ماده واحده این لایحه موافقت کردند.

براساس بند (ب) تبصره 16 لایحه مذکور؛ به‌منظور حمایت از ازدواج جوانان، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است تمامی بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور را ملزم کند به اندازه سهم خود از مجموع تمامی منابع در اختیار پس انداز، جاری و سپرده قرض‌الحسنه بانک‌ها در پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه مشارکت کرده و تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج را در اولویت نخست پرداخت قرار دهند.

تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هریک از زوج‌ها در سال 1397 یکصد و پنجاه میلیون ریال با دوره بازپرداخت پنج‌ساله است. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است گزارش عملکرد این بند را هر شش ماه یک بار به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.

دولت مجاز به پرداخت یارانه به همه مردم شد

مناقشه‌برانگیزترین تبصره بودجه 97 مربوط به پرداخت یارانه نقدی بود که در نهایت با تغییرات صورت‌گرفته در مجلس، دولت می‌تواند در سال آینده هم به همه مردم یارانه بدهد و الزامی در حذف فله‌ای یارانه‌بگیران ندارد.

نمایندگان مردم، پیشنهاد اولیه دولت مبنی بر اختصاص 23 هزار میلیارد تومان به یارانه‌های نقدی و غیرنقدی را برای سال 97 به 35 هزار و 500 میلیارد تومان افزایش دادند. نمایندگان در نشست علنی پنجشنبه، سوم اسفند مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 97 با اصلاحیه تبصره 14 ماده واحده این لایحه که به کمیسیون تلفیق بودجه برای بررسی مجدد ارسال شده بود، با 154 رأی موافق، 19 رأی مخالف و سه رأی ممتنع از مجموع 196 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند که در جریان این مصوبه مبلغ یارانه‌های نقدی و غیرنقدی به عدد 35 هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. مجلس به دولت اجازه داده تا سقف 10 درصد مجوز قانون برنامه ششم نسبت به جابه‌جایی منابع و مصارف این جدول به منظور پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوارها اقدام کند.

دولت برای پرداخت یارانه نقدی به همه متقاضیان (76 میلیون نفر) حدود 42 هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد که با اختیاراتی که مجلس در بودجه 97 داده، در سال آینده شاهد حذف یارانه‌بگیران نخواهیم بود. البته طبق این مصوبه، دولت موظف است نسبت به حذف یارانه خانوارهای پردرآمد به صورت تدریجی اقدام کند؛ اما این حکم در چند سال اخیر نیز آمده بود ولی دولت آن را چندان اجرایی نکرد.

همچنین در صورتی که خانوارها نسبت به حذف یارانه خود معترض باشند، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است حداکثر ظرف مدت یک ماه موضوع را بررسی و در صورت استحقاق نسبت به برقراری یارانه آنها اقدام کند.

بر این اساس، کل مصارف هدفمندی یارانه‌ها 55 هزار میلیارد تومان تعیین شد که حدود 35 هزار میلیارد تومان به یارانه نقدی، 7000 میلیارد تومان به کمیته امداد و عشایر، 5000 میلیارد تومان به تولید و اشتغال،200 میلیارد تومان به معلولان بهزیستی،50 میلیارد تومان به قالیبافان، 4400 میلیارد تومان به بخش سلامت و 3300 میلیارد تومان به یارانه نان و خرید تضمینی گندم اختصاص یافت.

ممنوعیت گرانی

علی‌اصغر یوسف‌نژاد، سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه گفت: با توجه به این‌که قیمت حامل‌های انرژی افزایش پیدا نکرده است، پیش‌بینی می‌شود افزایش مصرف صورت بگیرد، لذا افزایش درآمدی شناسایی شد که از این محل درآمد هدفمندی یارانه‌ها11 هزار میلیارد افزایش پیدا کند و برای توزیع آن نیز برنامه ارائه شده است.

سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه افزود: افزایش منابع هدفمندی صرفا ناشی از افزایش درآمدها خواهد بود، نه افزایش حامل‌های انرژی.

وی ادامه داد: در مجموع برای یارانه‌های نقدی و غیرنقدی، عدد پیشنهادی دولت از 23 هزار میلیارد تومان که در مقطعی به 30 هزار میلیارد تومان رسید، به 35 هزار و 500 میلیارد تومان افزایش پیدا کرد.

15 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی برای اشتغال‌زایی

نمایندگان مردم در خانه ملت مقرر کردند 15 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی برای اشتغال زایی از محل صندوق توسعه ملی اختصاص یابد. نمایندگان در نشست علنی پنجشنبه، 3 اسفند مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 97 با تبصره 18 ماده واحده این لایحه با 165 رأی موافق، ده رأی مخالف و دو رأی ممتنع از مجموع 201 نماینده حاضر موافقت کردند.

براساس تبصره 18 لایحه مذکور؛ با هدف اجرای برنامه اشتغال گسترده و مولد با تأکید بر اشتغال جوانان، دانش‌آموختگان دانشگاهی، زنان و اشتغال حمایتی به دولت اجازه داده می‌شود علاوه بر اعتبار ردیف61-550000 جدول شماره (9) این قانون، 20 درصد از اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای این قانون در قالب کمک‌های فنی و اعتباری با ترکیب منابع صندوق توسعه ملی و تسهیلات بانکی جهت یارانه سود تسهیلات برای حمایت از طرح‌های تولیدی اشتغال‌زا با اولویت بازسازی و نوسازی صنایع تکمیلی و راه اندازی طرح‌های صنعتی و معدنی نیمه‌تمام بخش خصوصی و پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد، اجرای پروژه‌های صنایع کوچک و حمایت از پروژه‌های صنعتی، مسکن بافت‌های فرسوده و طرح‌های حمل و نقل ریلی(راه آهن)، کارورزی جوانان و طرح‌های اشتغال‌زایی مناطق مرزی نظیر کولبران هزینه کند. اعتبارات موضوع این بند براساس شاخص‌هایی که به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور به‌تصویب هیأت‌وزیران می‌رسد در اختیار استان‌ها قرار گیرد.

اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی کسر شده، موضوع این بند باید در همان استان یا شهرستان هزینه شود به نحوی که اعتبارات در نظر گرفته‌شده آنها کاهش پیدا نکند.صندوق توسعه ملی نیز مجاز است باتصویب هیأت امنا تا معادل 150 هزار میلیارد ریال از منابع ریالی خود را با نرخ صفر درصد نزد بانک‌های عامل سپرده‌گذاری کند تا با تلفیق با منابع نظام بانکی، صرف اعطای تسهیلات موضوع این بند شود.

تمام مزایای متعلق به شهید به والدین شهدا تعلق می‌گیرد

نمایندگان مردم در خانه ملت، بنیاد شهید را موظف به پرداخت تمام مزایای متعلق به شهید به همه والدین شهدا اعم از آنها که تحت تکفل فرزند شهید خود نبودند، کردند.

نمایندگان در نشست علنی پنجشنبه، 3 اسفند مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 97 با الحاق یک بند به تبصره 17 ماده واحده این لایحه در خصوص بهره مندی والدین شهدا از مزایای متعلق به شهید، جدا از حقوق و مستمری با 123 رأی موافق، 51 رأی مخالف و 9 رأی ممتنع از مجموع 209 نماینده حاضر در جلسه
موافقت کردند.

گفتنی است احمد بیگدلی به عنوان پیشنهاد دهنده این بند گفت: در حال حاضر برخی والدین شهدا که تحت تکفل فرزند شهید خود نبودند، جدای از حقوق و مستمری از مزایای متعلق به شهید بهره مند نیستند؛ بنابراین بنیاد شهید باید از محل خروج والدین و همسران شهدا از حمایت‌های این نهاد به این دست از والدین شهدا، مزایایی پرداخت کنند.

همسان‌سازی حقوق بازنشستگان

نمایندگان مردم در خانه ملت به دولت اجازه دادند تا سقف ده هزار میلیارد ریال از کمک‌های بلاعوض قوا برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان هزینه کنند. همچنین به دولت اجازه داده شد از محل منابع حاصل از فروش اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول مازاد خود نسبت به تامین منابع مالی برای همسان سازی حقوق بازنشستگان لشکری و کشوری اقدام کنند. گفتنی است دکتر علی لاریجانی در جریان تصویب پیشنهاد مذکور گفت: در این دو بند حدود 2000 میلیارد تومان برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان اختصاص داده شده است.