جام جم آنلاين: پنجم مهر ماه مصادف با سالروز شكست حصر آبادان است؛ روزي كه رزمندگان اسلام ، پيرو فرمان تاريخي امام خميني (ره) كه فرمودند «حصر آبادان بايد شكسته شود» با تلاش و ايمان توانستند، آبادان را از چنگال نيروهاي بعثي در آورند.
به گزارش ايرنا، آبادان در هشتم آبان ماه سال 1359 يعني زماني كه 39 روز از حمله رژيم بعث عراق به ايران مي گذشت ، با تلاش نيروهاي بعثي براي تصرف اين شهر روبه رو بود.درست زماني كه حدود يك هفته از تلاش نيروهاي بعثي براي تصرف آبادان مي گذشت، حضرت امام خميني (ره) خطاب به نيروهاي مسلح فرمودند كه «حصر آبادان بايد شكسته شود».

عراقي‌ها براي تصرف آبادان در هشتم آبان ماه 1359 در منطقه ذوالفقاري، بر روي رودخانه «بهمنشير» پل شناور نصب كردند و با عبور دادن قسمتي از نيروهاي خود وارد آبادان شدند. نيروهاي عراقي به اين دليل منطقه «ذوالفقاري» را براي ورود به آبادان انتخاب كرده بودند كه با استفاده از پوشش نخلستان‌ها بتوانند از ديد رزمندگان اسلام دور بمانند و به راحتي وارد شهر شوند.با چنين وضعيتي، آبادان در يك محاصره 330 درجه‌اي قرار مي‌گرفت و عبور از رودخانه بهمنشير مي‌توانست آن را با خطر جدي روبه‌رو كند.

با گذشت از روي رودخانه بهمنشير ، نيروهاي بعثي فكر مي كردند كه آبادان را براي هميشه از آن خود كرده اند اما در پي دستور امام (ره) يكي از چهار عمليات بزرگ و برجسته تاريخ دفاع مقدس رقم خورد، و آن عمليات ثامن الائمه بود.از نظر كارشناسان، عمليات ثامن الائمه نقطه عطف و مبدا آغاز راهبرد مرحله دوم جنگ محسوب مي شود و يكي از نقاط اعتماد به نفس در راهبرد مرحله دوم، عمليات ثامن الائمه (ع) بود كه حلقه واسط و مبدا تحول به شمار مي‌رفت.

شكل گيري طرح هاي سپاه و ارتش براي شكست حصر آبادان

پيرو فرمان امام راحل، طرح هاي مشترك سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش براي شكستن حصر آبادان شكل گرفت و آغاز شد.در طرح مشترك سپاه و ارتش، سه محور اصلي و يك محور فرعي براي انجام عمليات در نظر گرفته شده بود.

در اين طرح، محور شمالي شامل مناطق دارخوين و محمديه و محور جنوبي شامل محور فياضيه و ايستگاه هفت بود. بر اساس اين طرح، تعدادي از نيروها نيز در محور جاده ماهشهر و آبادان وظيفه پشتيباني از عمليات را داشتند. در اين ميان، محور دارخوين و فياضيه به دليل هدف تصرف و تامين پل‌هاي حفار و قصبه داراي اهميت بيشتري بودند و در صورت برخورداري نيروهاي خودي از سرعت عمل، امكان انهدام و اسارت بسياري از افراد دشمن در اين محور وجود داشت.

در مقابل، دشمن به دليل برخورداري از نيروهاي احتياط و به ويژه امكان به كارگيري لشگرهاي پنج مكانيزه و 9 زرهي تحت امر سپاه سوم، در موضع برتري قرار داشت اما نيروهاي خودي با توجه به شناخت دقيق از دشمن، ويژگي برتر عملياتي، تركيب جديد سپاه و ارتش كه پيش از اين هرگز در اين سطح وجود نداشت و بهره‌برداري مناسب از زمين، از موقعيت بهتري نسبت به دشمن برخوردار بودند.

در كنار همه اين عوامل، ساده انگاري نيروهاي بعثي و اينكه توان نظامي آنها بسيار بيشتر از طرف مقابل است، موجب مي شد تا پيروزي بر دشمن آسان شود.

عمليات ثامن الائمه

ساعت يك بامداد روز پنجم مهر ماه سال 1360 بود كه رزمندگان اسلام عمليات خود را با رمز «نصر من ‌الله و فتح قريب» آغاز كردند و اين عمليات پس از دو روز تلاش و استقامت و دلاوري رزمندگان اسلام نتيجه داد و فرمان تاريخي امام خميني (ره) مبني بر شكست حصر آبادان تحقق يافت.

مقاومتي كه نيروهاي عراقي در برخي از محورها از خود نشان دادند، از هوشياري نسبي دشمن خبر مي داد اما اين تنها كافي نبود زيرا شناخت نادرست فرماندهان نظامي عراق نسبت به توان نيروهاي خودي و ناتوان انگاشتن طرف مقابل سبب شد، در برابر نيروهاي ايراني نتوانند واكنشي مناسب و در خور نشان دهند.

هوا كم كم داشت روشن مي شد و با روشن شدن هوا و ادامه پيشروي هاي رزمندگان اسلام، نخستين ضربه شكننده بر نيروهاي بعثي وارد آمد اما اين پايان كار نبود و نيروهاي بعثي همچنان در منطقه پل حفار مقاومت مي كردند.هر لحظه كه از روز مي گذشت، نيروهاي بعثي بيش از پيش توسط نيروهاي ايراني تحت فشار قرار داشتند و خود را مستاصل مي ديدند.

از سوي ديگر، در پي تغيير وضعيت ميدان نبرد، فرماندهي نيروهاي عراق تلاش مي‌كرد تا تاريك شدن هوا به مقاومت در پل حفار ادامه دهد زيرا دشمن قصد داشت با تقويت منطقه، ابتدا منطقه سرپل را حفظ كند و پس از آن، با نصب پل روي رودخانه كارون، نيروهاي محاصره شده را نجات دهد و سپس با استقرار در منطقه غرب رودخانه كارون از ادامه پيشروي نيروهاي ايراني جلوگيري كند.

جاده ماهشهر- آبادان حدود ساعت هشت و نيم روز پنجم مهر ماه 1360 آزاد شد و در پي آن، پيشروي نيروهاي خودي از شمال به جنوب و تصرف پل قصبه شد و امكان مقاومت از عراقي‌ها سلب شد.

بعد از ظهر همان روز، بخشي از پل حفار توسط رزمندگان اسلام محاصره شد اما عراقي ها براي باز نگه داشتن عقبه نيروهاي محاصره شده خود در شرق كارون، همچنان مقاومت مي كردند، چنانكه با تاريك شدن هوا حركت ستون نيروهاي دشمن از سمت جاده اهواز به سمت خرمشهر ديده مي‌شد.

به اين ترتيب، روز نخست عمليات در حالي رو پايان مي گذاشت كه دشمن به دليل عقب‌ماندگي، توان مقابله نداشت و تنها به تاريك شدن هوا، باز نگاه داشتن پل حفار براي تقويت منطقه يا امكان عقب نشيني نيروهاي محاصره شده خود، اميد بسته بود.

روز دوم عمليات ثامن الائمه (ع) در حالي آغاز شد كه پيشروي نيروهاي ايراني همچنان ادامه داشت و دشمن ياراي نشان دادن واكنش جدي نداشت و از بعد از ظهر روز دوم، نيروهاي عراقي به تدريج تسليم شدند يا عقب‌نشيني كردند و سرانجام در پايان اين روز منطقه سرپل دشمن آزاد شد.

در روز سوم رزمندگان اسلام به پاكسازي منطقه پرداختند تا اينكه محاصره آبادان به پايان رسيد و فرمان امام خميني (ره) مبني بر شكستن حصر آبادان، در مدت 48 ساعت تحقق يافت و نيروهاي خودي پس از پاكسازي كامل منطقه، در ساحل شرقي رودخانه كارون استقرار يافتند.

در اين عمليات علاوه بر آزادسازي منطقه اشغالي در شرق رودخانه، بخش وسيعي از نيروهاي خودي آزاد و براي عمليات بعدي آماده شدند.

آزاد سازي 150 كيلومتر مربع از خاك ميهن اسلامي شامل دو جاده استراتژيك اهواز- آبادان و ماهشهر- آبادان و خروج شهر آبادان از محاصره، اسارت يك هزار و 800 نفر از نيروهاي دشمن، كشته و زخمي شدن يك هزار و 500 تا دو هزار نفر از نيروهاي عراقي و انهدام 90 دستگاه تانك و نفربر، به غنيمت گرفتن 100 دستگاه تانك و 60 دستگاه نفربر، سه دستگاه لودر و 150 دستگاه خودرو و انهدام سه فروند هواپيما و يك فروند هلي كوپتر دشمن از پيامدهاي عمليات ثامن الائمه بود.

شكست در اين عمليات به قدري براي صدام سنگين بود كه پس از پايان عمليات و شكست نيروهاي بعثي، وي هفت نفر از فرماندهان خود را تيرباران كرد.

و امروز، 29 سال از اين عمليات پيروزمندانه مي گذرد اما هر بار كه خاطرات آن ايام مرور مي شود، ابعاد تازه اي از اين اقدام شجاعانه و تاكتيك بالاي نظامي رزمندگان ايران اسلامي در اين عمليات بازگو مي شود و بر شيريني آن براي نسل امروز افزوده مي شود.