اين كتاب دارای پنچ فصل است كه جايگاه مرثيه‌سرايی و عزاداری، سيد‌الشهدا(ع) در سخن و شيوه پيشوايان، فلسفه عزاداری، آسيب‌شناسی مرثيه‌سرايی و عزاداری و مجالس عزاداری هدفمند و همچنين كتاب‌شناسی تاريخ عاشورا و عزاداری، به ترتيب، عناوين فصل‌های آن را تشكيل می‌شود.

نويسنده اين كتاب در پيش‌گفتار خود با تأكيد بر اهميت و جايگاه ويژه عزاداری و مرثيه‌سرايی برای حضرت سيدالشهدا(ع) و نقش سازنده فردی، فرهنگی، اجتماعی و سياسی آن، به اين نكته اشاره می‌كند كه اين حركت پر بركت، مانند همه اقدامات مفيد و سودمند، بدون آفت نيست و دشمنان پيدا و ناپيدای اسلام ناب، از دير‌باز برای تحريف اين فرهنگ، برنامه‌ريزی و تلاش می‌كند.

آيت‌الله محمدی ری‌شهری در مقدمه اين كتاب می‌نويسد: فرهنگ‌نامه مرثيه‌سرايی حضرت سيدالشهدا(ع) ضمن ادامه راه كتاب‌هايی همچون «لؤلؤ و مرجان» و «حماسه حسينی» به اين نكته مهم اشاره دارد كه در نظام جمهوری اسلامی، برآفت‌زدايی فرهنگ عاشورا نبايد به گفتن و نوشتن رهنمود بسنده كرد، بلكه بايد به گونه‌ای برنامه‌ريزی شود كه مرثيه‌سرايی و عزاداری به شيوه صحيح و مطلوب، به صورت يك فرهنگ، همگانی شود و همه ارگان‌های فرهنگی نظام، به ويژه صدا و سيما برای آن فرهنگ‌سازی، برنامه‌ريزی و تلاش كنند.

فصل يكم كتاب به مرثيه‌سرايی و عزاداری برای حضرت سيد‌الشهدا(ع) در سخن و سيره اهل بيت(ع) اختصاص دارد كه در آن، به مرثيه‌سريان پيش از واقعه كربلا اشاره شده است. در فصل دوم، اصلی‌ترين فلسفه قيام و شهادت امام حسين(ع)، جهل‌زدايی زدايی برای حاكميت ارزش‌های انسانی و اسلامی به رهبری اهل‌بيت(ع) عنوان شده و در خصوص آن، به ارائه مستندات، پرداخته است.

در فصل سوم اين كتاب اختصاص دارد به آسيب‌شناسی فرهنگ عاشورا. در اين فصل، تحريف هدف سيدالشهدا(ع)، استناد به منابع غير معتبر در مرثيه‌سرايی، گزارش‌های ذلت‌بار از واقعه كربلا، غلو درباره اهل‌بيت، دروغ در مرثيه‌سرايی، و بدعت در نحوه عزاداری، به عنوان مهم‌ترين آسيب‌های مرثيه‌سرايی و عزاداری، طرح بررسی شده است.

در فصل چهارم «فرهنگ‌نامه مرثيه‌سرايی و عزاداری حضرت سيد‌الشهدا(ع)» توضيح داده شده كه مجالس عزاداری دارای سه ويژگی است: 1. خدامحوری، 2. ارائه تاريخ و تحليل صحيح از عاشورا، 3. تبلور عاطفه و ارادت به اهل‌ بيت(ع).

در آخرين فصل اين فرهنگ‌نامه نيز كتاب‌شناسی تاريخ عاشورا مورد بررسی قرار گرفته كه در اين فصل، منابع تاريخ عاشورا، عزاداری به چهار گروه تقسيم شده است و منابع استناد و غير قابل استناد كه آشنايی با آن‌ها به شدت مورد نياز اهل منبر و مرثيه‌سرايان است، به تفصيل بيان شده است.

كتاب «فرهنگ‌نامه مرثيه‌سرايی و عزاداری حضرت سيد‌الشهدا(ع)» به قلم محمد محمدی‌نيك ری‌شهری، به همت انتشارت دارالحديث در سال جاری در 111 صفحه منتشر و روانه بازار شده است.