|
ترجمه نيلوفر قديري:
جورج بوش، رئيس‌جمهوري آمريكا در سفري كه از مدت‌ها قبل تدارك آن انجام شده‌بود، اكنون در خاورميانه به سر مي‌برد.
او در اولين مرحله از سفرش به ديدار مقامات اسرائيلي و فلسطيني در تل‌آويو و رام‌الله رفت. بوش اولين رئيس‌جمهوري آمريكا بود كه از مقر تشكيلات خودگردان فلسطين و سرزمين‌هايي كه هنوز نام فلسطين بر آن باقي مانده، ديدن كرد. او سفر خاورميانه‌اي خود را با پيام صلح آغاز كرد و در مراحل مختلف اين سفر هم تأكيد كرد كه در ماه‌هاي باقي مانده از دولت او رويدادي همراه با صلح در مناقشه ديرينه خاورميانه اتفاق خواهد افتاد. اما سفر او خوش‌بيني چنداني در ميان تحليلگران منطقه ايجاد نكرد. مطبوعات آمريكا و اروپا و تحليلگران رسانه‌اي غرب در 2 روز گذشته مطالب بسياري در نقد اين سفر و بي‌فايده بودن آن نوشتند.
جورج بوش رئيس‌جمهوري آمريكا سياستمدار خوش‌بيني است. به همين دليل هفته گذشته براي به‌اصطلاح تسريع روند صلح خاورميانه كه به گفته خودش در روزهاي پاياني سال 2007 كليد شروع دوباره آن را در آناپليس زده، وارد منطقه شده است. او همه تلاش خود را مي‌كند تا در اين 12 ماه باقي مانده از دوران قدرت وحضورش در كاخ سفيد، مشكل و مناقشه 60 ساله خاورميانه را حل كند. محور تأكيد و توجه او هم در اين ميان، تشكيل 2 كشور مستقل اسرائيل و فلسطين در كنار هم است. اما تا اين مرحله از اين سفر او دقيقا عكس اين را به دست آورده است.
بوش به جاي ترميم شكاف ميان اسرائيلي‌ها و فلسطينيان، اين شكاف را عميق‌تر كرده است. بوش نه تنها روند صلح را تسريع نكرده بلكه ادامه آن را دشوارتر هم كرده است.
رئيس‌جمهوري آمريكا در همان مرحله نخست از سفر هنگامي كه پاي بر فرش قرمزي گذاشت كه در بيت‌المقدس براي او پهن شده بود، كشور مستقل فلسطين را پيش از تولد، دفن و نابود كرد. او روز پنجشنبه در كنفرانس خبري مشترك با محمود عباس در رام‌الله، وعده داد كه فلسطينيان طي يك سال به كشور مستقل خود دست مي‌يابند.
او گفت كه متقاعد شده، پيمان صلح ميان اسرائيل و فلسطينيان پيش از پايان دوران رياست‌جمهوري‌اش در ژانويه 2009، به امضا مي‌رسد. بوش درحالي‌كه در كنار عباس سخن مي‌گفت، ابراز اطمينان كرد كه با كمك‌هاي مناسب، كشور فلسطين به زودي شكل خواهد گرفت. او همچنين به 2 طرف وعده داد كه اگر لازم باشد، يك بار ديگر هم در سال‌جاري به اين منطقه خواهد آمد. كاخ سفيد هم اعلام كرده كه بوش، سرهنگ ويليام فريزر را به‌عنوان نماينده خود در نظارت بر طرح صلح نقشه راه منصوب كرده است.
اما انتظارات و آرزوهاي بوش در شرايط كنوني خاورميانه تحقق پذير نيست. سفر بوش نشان داد كه اين مناقشه تا چه اندازه غيرقابل كنترل و رام‌ناشدني است. اين سفر نشان داد كه صلح ميان اسرائيل و فلسطينيان به اين زودي محقق نخواهد شد. اسرائيل همچنان در برابر اصول اوليه صلح مقاومت مي‌كند و فلسطيني‌ها هم اكنون دچار تفرقه و دودستگي شده‌اند.
ضديت‌ها ميان 2 طرف بسيار پيچيده و شديد است. در چنين شرايطي، تنها مديريت كارآمد اين مناقشه مي‌تواند موفقيت تلقي شود. اما حتي اين كار هم تا وقتي سرزمين‌هاي فلسطيني چنين جدا شده و دور از هم هستند، دشوار است. محمود عباس در تابستان امسال غزه را از دست داد و تنها كنترل كرانه باختري را در اختيار دارد. غزه اكنون مانند منطقه‌اي جداگانه مي‌ماند كه تشكيلات خودگردان هيچ نفوذي بر آن ندارد. عباس كه همواره در داخل و خارج از فلسطين رهبري ضعيف خوانده مي‌شد، اكنون ضعيف‌تر هم شده است. حتي درون حزب فتح هم شمار افراد وفادار به او كم شده و فلسطيني‌ها چندان اميدي به او ندارند. اگر ممانعت ارتش اسرائيل نبود، حماس به راحتي مي‌توانست فتح و محمود عباس را دركرانه باختري هم سرنگون كند.
بوش با برشمردن كوتاهي‌هاي عباس به‌طور علني، او را بيش از پيش تضعيف كرد. هنگامي كه عباس به استقبال بوش در رام‌الله رفت، كلمات دوستانه‌اي ميان 2 طرف رد و بدل شد. عباس حتي براي اينكه مبادا به بوش بربخورد، كلاه پشمي روسي كه هميشه در زمستان‌ها به سر مي‌گذارد را به سر نداشت. اما همه مي‌دانند كه عباس در موقعيتي نيست كه بتواند آرزوهاي بزرگ بوش را محقق كند. بوش هم بايد بداند كه عباس از پس اين بار سنگيني كه بر دوش او گذاشته شده برنمي‌آيد. از تابستان گذشته تا كنون حماس پايگاه قدرت سازماني و مردمي خودرا در غزه به شدت تقويت كرده است.
اكنون در اين شهر تمامي عنوان‌ها و مناصب مهم از پليس گرفته تا كارمندان و معلمان و قضات ارشد در دست حماس است. اين براي عباس به اين معناست كه او ديگر راه بازگشتي به غزه نخواهد داشت. او بارها از حماس خواسته تا قدرت را در اين شهر تحويل تشكيلات خودگردان دهند و به مذاكره بنشينند. اما او بهتر از هر كس ديگر مي‌داند كه تا ابد نمي‌تواند منتظر روزي بنشيند كه حماس چنين تصميمي بگيرد.
بوش در اين سفر با هر 2 طرف ابراز همدردي كرد. روز چهارشنبه از درخواست ايهود المرت نخست وزير اسرائيل براي توقف حملات حماس توسط محمود عباس، حمايت كرد. فرداي آن روز در رام‌الله گفت كه شرايط وخيمي كه در اثر اعمال فشار اسرائيل بر دولت فلسطين پديد آمده را درك مي‌كند. با اين حال المرت بعد از ديدار به بوش گفت كه رئيس‌جمهور از من درخواستي براي دادن امتيازي بيشتر از آنچه تا كنون داده شده، نكرد. اين يعني اينكه فشاري به تل‌آويو براي توقف روند گذشته وارد نشده است.
شايد تنها نكته تازه‌اي كه در سخنان روز پنجشنبه بوش در رام‌الله وجود داشت و روزنامه واشنگتن‌پست آن را با عنوان درشت در صفحه نخست خود چاپ كرد، اعتراف به اشغال سرزمين‌هاي فلسطيني توسط اسرائيل بود كه اين هم نه با درخواست عقب نشيني كه تنها با صحبت از پرداخت غرامت همراه شد. بوش گفت كه آوارگان فلسطيني بايد به خاطر از دست دادن خانه و كاشانه خود در جريان تشكيل اسرائيل، غرامت دريافت كنند.
بوش در گذشته هم يك بار ديگر حضور اسرائيلي‌ها در كرانه باختري را اشغال ناميده بود اما اين بار او در اولين سفر خود به سرزمين فلسطين از روي عمد اين سخن را به زبان آورد. دولت بيل كلينتون بر دريافت غرامت از سوي آوارگان فلسطيني تأكيد مي‌كرد اما بوش بعد از به قدرت رسيدن با اين طرح مخالفت كرد. اين مخالفت تا همين سفر ادامه داشت اما ناگهان در اين سفر او تغيير موضع داد. اما بلافاصله بعد از اين سخنان گفت كه نمي‌توان از اسرائيل انتظار داشت همه سرزمين‌هايي را كه در جنگ 1967 اشغال كرده تسليم كند.
او 2 طرف را به دستيابي به نوعي مصالحه دعوت كرد كه دربرگيرنده واقعيت‌هاي امروز باشد. آنچه اكثر مردم فلسطين از آن بيم داشتند، در سفر اخير بوش به منطقه محقق شد و آن انتظار آمريكا از فلسطينيان براي اين است كه باز هم امتياز بيشتري بدهند. آنها اكنون هم از بوش انتظار ندارند راه حل ميانه و بي‌طرفانه‌‌‌اي براي اين مناقشه ارائه دهد.
Spiegel.de
10 ژانويه 2007 |