جام جم آنلاين: از زماني كه ربات‌ها براي نخستين بار قدم به زندگي ما انسان‌ها گذاشتند سال‌هاي طولاني مي‌گذرد و اگر شما هم از آن دسته افرادي هستيد كه تا به حال موفق به داشتن يك ربات خانگي نشده‌ايد حتما با ويژگي‌ها و مشخصات اين ربات‌ها از طريق فيلم‌ها و مجموعه‌هاي مستند تلويزيوني آشنا شده‌ايد.
اگر نگاهي به گذشته بيندازيد، بدون ترديد متوجه خواهيد شد كه اين روزها ربات‌ها با داشتن قابليت‌هاي منحصر به فرد براي انجام فعاليت‌هاي پيچيده به عنوان يكي از اعضاي خانواده‌ها قدم به عرصه زندگي ما انسان‌ها مي‌گذارند، اما از آنجايي كه در سال‌هاي اخير ربات‌ها توانسته‌اند به توانايي‌هايي همچون توانايي‌هاي انساني دست يابند ممكن است اين سوال در ذهن ما مطرح شود كه آيا اين قابليت‌ها امكان برخورداري از حقوقي مشابه حقوق انساني را براي ربات‌ها ايجاد خواهد كرد؟
يا اين كه آيا در آينده‌اي نه‌چندان دور، ربات‌ها مي‌توانند به عنوان سربازان جنگي در ميدان‌هاي جنگي حضور يافته و همچون انسان‌هاي واقعي از منافع كشورها دفاع كنند؟ اگر علاقه‌مند به شنيدن اخبار و اطلاعاتي در زمينه رباتيك هستيد، حتما به اين موضوع فكر كرده‌ايد كه ربات‌ها بسيار زودتر از آنچه تصور مي‌شد از دنياي داستان‌هاي علمي ـ تخيلي قدم به دنياي واقعيت‌ها گذاشته‌اند و به اين ترتيب مي‌توان پيش‌بيني كرد كه تا 10 سال آينده حداقل يك ربات به عنوان يكي از اعضاي اصلي خانواده در هر خانواده‌اي حضور داشته باشد.
اين روز ربات‌ها به دوستان واقعي ما انسان‌ها مبدل شده‌اند كه بي‌شك مي‌توانيم بگوييم بيش از هر ابزار سرگرم‌كننده ديگري موجب سرگرمي ما خواهند شد.
اگر پيش از اين از تنهايي در دوره سالمندي و كهنسالي در هراس بوديد بايد اين نويد را به شما بدهيم كه توسعه فناوري رباتيك مي‌تواند راهكار مناسبي براي پايان بخشيدن به اين نگراني شما باشد. ربات‌هايي كه با هدف نگهداري و مراقبت از سالمندان طراحي و ساخته شده‌اند بهترين دوست تنهايي شما در دوره سالمندي خواهند بود و اين در حالي است كه اين ربات‌ها علاوه بر اين مي‌توانند مسووليت انجام همه كارهاي شما را نيز به عهده گيرند.
از دستگاه‌هاي اتوماتيك تا ربات‌هاي انسان‌نما
تا به امروز اغلب ربات‌ها از نظر ظاهري به شكل ماشين‌ها و دستگاه‌هاي اتوماتيك طراحي و ساخته مي‌شدند كه تنها قابليت انجام يك عمليات بخصوص و اغلب تكراري را داشتند و بنابراين شايد بتوان گفت كه بين يك ماشين لباسشويي يا ظرفشويي و يك ربات تفاوت چندان محسوسي وجود نداشت، اما در سال‌هاي اخير شاهد تحولات قابل توجهي در شكل ظاهري ربات‌ها بوده‌ايم و اين طور به نظر مي‌رسد كه ربات‌هاي امروزي كه شبيه به ما انسان‌ها قابليت انجام كارهاي مختلفي را دارند بسيار متفاوت از ربات‌هايي هستند كه تاكنون آنها را مي‌شناخته‌ايم.
ربات‌هاي پيشرفته امروزي بسيار شگفت‌انگيز هستند و بسياري از دانشمندان و متخصصاني كه در اين زمينه فعاليت مي‌كنند بر اين باورند كه در نهايت ربات‌ها به عنوان يكي از ضروري‌ترين گجت‌هاي ديجيتالي خانگي قدم به زندگي انسان‌ها گذاشته و مي‌توانند پاسخگوي بسياري از نيازهاي ما باشند. بنابراين نه‌تنها نسل آينده ربات‌ها از نظر شكل ظاهري شبيه به انسان‌ها خواهند بود، بلكه اين ربات‌هاي انسان‌نما خواهند توانست به اصطلاح قدم روي ردپاهاي انسان‌ها در مسير زندگي گذاشته و مانند آنها رفتار كنند.
جالب است بدانيد كه اين روزها شركت‌هاي بزرگ و موفق در عرصه فناوري اطلاعات نظير مايكروسافت و گوگل نيز فعاليت‌هايي را در عرصه رباتيك آغاز كرده‌‌اند و قصد دارند موفقيت‌هاي جديدي را در اين عرصه به نام خود ثبت كنند تا جايي كه قرار است گوگل با اختصاص بودجه 30 ميليون دلاري به زودي نخستين كاوشگر رباتيك را عازم ماه كند.
بيل گيتس نيز اعلام كرده است كه براي اجراي يك پروژه رباتيك با هدف طراحي و ساخت ربات‌هايي براي نگهداري و مراقبت از بيماران بيمارستاني سرمايه‌گذاري كرده است و اين در حالي است كه مايكروسافت نيز پروژه‌اي را با هدف طراحي و ساخت ابزارهاي رباتيك راه‌اندازي كرده است كه به نظر مي‌رسد اقدامات اين افراد بتواند نقش بسيار مهمي در توسعه فناوري‌هاي رباتيك داشته باشد. اگرچه دانش رباتيك بسيار پيچيده به نظر مي‌رسد اما خوشبختانه در سال‌هاي اخير شاهد تحولات بسيار سريع و چشمگيري در اين عرصه بوده‌ايم و به اين ترتيب مي‌توانيم بگوييم كه با افزايش سرعت عملكرد كامپيوترها، ربات‌ها بسيار باهوش‌تر از گذشته خواهند شد.
مارژ، روزنامه هم مي‌خواند
يكي از ربات‌هايي كه بتازگي از آن رونمايي شد و سر و صدا و هياهوي بسياري را در دنياي فناوري به راه‌انداخته است رباتي به نام مارژ است كه قرار است در آينده‌اي نه چندان دور قدم به دنياي واقعي بگذارد.
يكي از قابليت‌هاي مهم اين ربات جوان كه آن را از ديگر ربات‌هايي كه تاكنون طراحي و ساخته شده‌اند متمايز مي‌سازد اين است كه اين ربات كه توسط گروهي از دانشمندان دانشگاه آكسفورد طراحي شده است مي‌تواند نوشته‌هاي مختلف را خوانده و حتي از مطالب خوانده شده چيزهايي را بياموزد.
بنابراين ديگر تصور اين كه روزي بتوانيد ساعاتي را به گفت‌وگو با دوست رباتيك خود بگذرانيد چندان دور از ذهن نخواهد بود چرا كه اين گروه از محققان اميدوارند كه اين ربات‌ها بتوانند با استفاده از واژه‌هايي كه از طريق خواندن متن‌هاي مختلف ياد مي‌گيرند، بتوانند به راحتي با انسان‌ها ارتباط برقرار كرده و با آنها سخن بگويند.
نكته: پيش‌بيني مي‌شود كه در آينده‌اي نه‌چندان دور گروه‌هاي مختلف ربات‌ها همچون ربات مارژ نيز بتوانند با استفاده از لغات و واژه‌هايي شبيه به آنچه انسان در گفتارهاي روزمره زندگي خود از آنها استفاده مي‌كنند، صحبت‌كنند
از آنجايي كه در هر متني واژه‌هاي مختلف به كار مي‌روند بنابراين انتخاب يك متن بخصوص براي ربات‌ها بسيار مشكل خواهد بود و اگرچه مغز انسان با برخورداري از توانايي ادراك و فهم منطقي مي‌تواند خود را با موقعيت‌هاي مختلف تطبيق داده و در هر شرايطي متني را كه پيش رو قرار دارد به راحتي بخواند، اما متاسفانه در دنياي رباتيك آنچه از آن به عنوان مغز استفاده مي‌شود چنين قابليتي را ندارد و بنابراين نسبت به هرگونه تغيير ايجاد شده در محيط و شرايط موجود به سرعت نسبت به اين تغييرات از خود واكنش نشان خواهد داد و يادگيري پديده‌هاي جديدي را تجربه خواهد كرد.
اما اين ربات به كمك يك نرم‌افزار اختصاصي، متن مورد نظر را به سرعت شناسايي كرده و براساس اطلاعات واژه‌نامه و همچنين اطلاعات موجود در برنامه‌اي كه به عنوان تصحيح‌كننده املاي صحيح واژه‌ها عمل مي‌كند، به راحتي و در شرايط طبيعي بدون مواجه شدن با هرگونه محدوديتي متن مورد نظر را مي‌خواند. به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه اين ربات به آساني از اخبار و اطلاعات روزنامه‌ها مطلع شده و در ميان اطلاعات موجود به جستجوي اطلاعات شخصي بپردازد. براساس اعلام دانشگاه آكسفورد، اين گروه از محققان در تلاش هستند نسخه جديدتري از اين ربات را تحت عنوان نام ليزا، تكميل كنند كه براساس پيش‌بيني‌هاي انجام شده تا زماني كه بتوان از ليزا به عنوان يك ابزار ضروري زندگي كه در دنياي امروزي از جايگاه بسيار مهمي برخوردار است استفاده كنيم، همچنان مسيري طولاني را پيش‌روي خواهيم داشت.
اين ربات علاوه بر اين كه از توانايي تصحيح املاي واژه‌ها برخوردار است اسامي برخي از بانك‌‌ها و رستوران‌ها را نيز به خوبي به خاطر مي‌آورد. اگرچه مارژ هنوز در ابتداي اين راه قرار دارد و بايد مطالب بيشتري را بياموزد، اما پيش‌بيني مي‌شود كه در آينده‌اي نه‌چندان دور اين گروه از ربات‌ها نيز بتوانند با استفاده از لغات و واژه‌هايي شبيه به آنچه انسان در گفتارهاي روزمره زندگي خود از آنها استفاده مي‌كنند، با آنها صحبت كنند.
خبر از ساخت ربات‌ها با چنين قابليت‌هايي بسيار شگفت‌انگيز و جالب توجه است. محيط اطراف زندگي ما انسان‌ها از امكانات بالقوه بسيار زيادي برخوردار است و آن به اين معني است كه امروزه توانسته‌ايم از اين امكانات و توانايي‌ها براي خلق موجودات رباتيك بهره بگيريم.
ربات‌ها صرف‌نظر از تفاوت شكل ظاهري و اندازه و ابعادشان از اتومبيل‌هاي بدون راننده گوگل تا اسباب‌بازي‌هاي رباتيك طراحي شده براي كودكان از تاثير قابل توجهي بر زندگي ما انسان‌ها برخوردار بوده‌اند و به اين ترتيب با توجه به پيشرفت‌هاي به دست آمده در اين زمينه مي‌توانيم اميدوار باشيم كه ديگر تنها از سيستم‌هايي كه عملكرد آنها مبتني بر سيستم‌هاي موقعيت‌ياب جهاني است در سيستم‌هاي هدايت و ناوبري اتومبيل استفاده نخواهد شد و به اين ترتيب حتي در تونل‌ها و مسيرهاي زيرزميني كه سيستم‌هاي GPS (سيستم‌هاي موقعيت‌ياب جهاني) قادر به دريافت هيچ‌گونه اطلاعاتي نخواهند بود، مي‌توانيد نسبت به ايمني خودرو در مسير حركت مطمئن باشيد.
وقتي ربات‌ها به كمك شما مي‌آيند
يكي از كاربردهاي مطرح شده براي اين ربات‌ها استفاده از آنها در عمليات امداد و نجات است و به اين ترتيب اين ربات‌ها مي‌توانند با خواندن متن نوشته شده روي تابلوهايي كه به عنوان راهنما در قسمت‌هاي مختلف ساختمان‌ها وجود دارند نسبت به نجات آسيب‌ديدگان يك حادثه در يك عمليات امداد و نجات اقدام كنند.
همان‌طور كه خواندن اطلاعات حك شده روي بسته‌بندي محصولات مختلف مي‌تواند در بر دارنده اطلاعات ارزشمندي درباره محتويات آن باشد مي‌توان اميدوار بود كه دستيابي ربات‌ها به اين توانمندي نيز بتواند گام بسيار مهمي در گسترش و پيشرفت صنعت رباتيك باشد.
خواندن هميشه راهكار مناسبي براي كسب اطلاعاتي درباره حقايقي است كه نمي‌توانيم آنها را به طور محسوس مشاهده كنيم. اگر ربات‌ها بتوانند بخوانند و بياموزند قادر خواهند بود مفهوم عبارات نوشته شده روي تابلوهاي نصب شده در مسير حركت خود و همچنين تابلوي فروشگاه‌ها و ديگر علائم هشدار‌دهنده را به راحتي خوانده و به اين ترتيب زندگي مستقل و بدون نياز به بهره‌مندي از كمك‌هاي انساني را هم تا حدودي تجربه كنند. بنابراين دور از انتظار نخواهد بود كه روزي مدرسه‌اي اختصاصي هم براي اين ربات‌ها راه‌اندازي شود كه مفاهيم اوليه در برقراري روابط اجتماعي با ساير افراد را به آنها آموزش دهد و به اين ترتيب دريچه جديدي در مسير توسعه هوش مصنوعي و ساخت ماشين‌هاي رباتيك سخنگو گشوده خواهد شد.
منابع: dailymail / discovery
فرانك فراهاني جم / جام‌جم