|
او پس از آموختن مقدمات علوم ادبي وفقه و اصول به کشور عراق مهاجرت کرد، و در محضر اساتيد گرانقدري همچون «آخوند ملاحسين فاضل اردکاني»، «شيخ زين‌العابدين مازندراني حائري»، و ...کسب فيض نمود، او همچنين معارف الهي و توحيد را نزد پدربزرگ خود «ميرزا شفيع ثقه‌الاسلام» به پايان رساند. وي در سال 1267 به ايران بازگشت، و پس از فوت پدر کارهاي او را بر عهده گرفت، و خود در مسجد صاحب الزمان (عج) به عنوان امام جماعت فعاليتش را آغاز نمود و به عنوان مرجع تقليد به هدايت مردم پرداخت، ثقه‌الاسلام تبريزي به زبانهاي عربي، فرانسوي، ترکي تسلط کامل داشت و در رشته‌هاي مثنوي شناسي، کتاب شناسي، نجوم، تاريخ ادبيات، و ...زبانزد خاص و عام بود.
ثقه‌الاسلام تبريزي در اوج مبارزات مردم ايران بر عليه روسيه و پادشاهان قاجار رهبري مسلمانان تبريز را بر عهده گرفت، و براي مدتي در دوره اول مجلس شوراي ملي از طرف مردم زادگاهش به مجلس راه يافت، مرحوم ثقه الاسلام شهيد به علت نفوذ منصور در جامعه در حل اختلاف بين اعضاي انجمن ايالتي آذربايجان كوشيد و انشعاب و اختلاف مشروطه خواهان را برطرف نمود. در سال 1326 قمري همكاري خود را با انجمن ايالتي آذربايجان شروع نمود و پيوسته اعضاي انجمن از تندرويها منع ميكرد.
مرحوم ثقه الاسلام شهيد با نگراني شديد از لشكركشي نيروهاي روسيه و خطر محاصره و تجاوز به آذربايجان همراه سيدالمتحممين و شيخ محمد خياباني و ميرزاحسين واعظ بديدار عين الدوله رفتند ولي سودي نبخشيد. روسهاي مهاجم مجاهدان را خلع سلاح نموده و عين الدوله به تهران بازگشت.
اين روحاني بزرگوار شديداً به كنسول روس اعتراض كرد و در اين بين سلحشوران تبريز آذربايجان كه از فجايع روسها بستوه آمده بودند به فتواي شرعي ثقه الاسلام و فرمان رسمي والي تبريز (زمان اله ميرزا ضياالدوله) حمله به سپاهيان بيگانه را در اول محرم 1330 قمري آغاز كردند. روسها چون شكست خود را نزديك ديدند نيرنگي بكار برده تقاضاي نيروي كمكي نمودند و با سپاه تازه نفسي در 5 محرم 1330 شهر تبريز را تصرف نمودند. عده اي از بزرگان شهر به ثقه الاسلام پيشنهاد كردند كه شهر را ترك كند ولي وي جواب داد من كار خود را به خدا واگذار كردم و مردم شهر را تنها نگذاشت.
روسها در 7 محرم 1330 بازداشت مبارزان را آغاز نموده و شخص ثقه الاسلام شهيد را با حيله و تزوير بازداشت و پس از دو روز شكنجه و محاكمه سرانجام در روز دهم دي‌ماه ظهر عاشوراي 1330 قمري در ميدان مشق (سالن سخنراني دانشسراي پسران امروزي) اين مبارزه راه استقلال را همراه شخي سليم، ضياالعلما، حاج محمدقلي خان، صادق الملك ابراهيم قفقايچي و حسن و قدير پسزان علي مسيو بدار آويختند و جسد اين شهيد وارسته را در محوطه گورستان سرخاب كه اكنون مقبره الشعراي تبريز است به خاك سپردند. روحش شاد.
|