ديابت بيماري بسيار شايع و بااهميتي است که هفته‌هاي گذشته در قالب چند مقاله انواع آن مورد بحث قرار گرفته است. اين هفته و هفته‌هاي آتي در مورد عوارض مهم و متعدد اين بيماري توضيح داده خواهد شد.
بيشتر عوارض ديابت به دليل اثرات تخريبي قند بالاي خون روي نقاط مختلف بدن ظاهر مي‌شود، اگرچه تقريبا تمامي اعضاي بدن دچار اثرات تخريب اين بيماري مي‌شوند، ولي برخي از اندام‌ها در اين بيماري بيشتر در معرض تخريب هستند، از جمله کليه‌ها، قلب، چشم‌ها، رشته‌هاي اعصاب محيطي، معده، دستگاه ادراري، دستگاه تناسلي و اندام‌ها به خصوص پاها.
بررسي‌هاي فراگير و دامنه‌داري که در نقاط مختلف دنيا روي عوارض ديابت انجام شده نشان داده‌اند که با کنترل دقيق قند خون، بسياري از اين عوارض کاهش يافته و سال‌هاي زيادي فرد مبتلا مي‌تواند بدون عارضه به زندگي ادامه دهد. نکته مهم ديگر اين است که برخي از اين عوارض تقريبا در تمام افراد ديابتي ظاهر مي‌شوند ولي برخي از عوارض فقط در گروهي از بيماران ديابتي تظاهر مي‌کند، مثلا بيماري خفيف شبکيه چشم در تمام ديابتي‌ها پس از چند سال ظاهر مي‌شود، ولي بيماري شديد شبکيه چشم يا بيماري کليه‌ها فقط در درصدي از بيماران ديابتي ظاهر مي‌شود و همه ديابتي‌ها دچار چنين عوارضي نمي‌شوند.
نکته مهم ديگر در مورد عوارض ديابت اين است که اگر فرد مبتلا به ديابت همزمان به فشار خون و چربي بالاي خون مبتلا باشد، بسياري از عوارض ديابت در او ظهور سريع‌تر و شديدتر خواهند داشت.
به اين ترتيب براي پيشگيري از عوارض ديابت در کنار کنترل قند خون بايد فشار خون و چربي خون را هم کنترل کرد.
کشيدن سيگار نيز در فرد مبتلا به ديابت مي‌تواند ظهور عوارض ديابت را تسريع كند.
براي به تاخير انداختن عوارض ديابت علاوه بر موارد گفته شده مي‌بايست به صورت دوره‌اي اعضاي در معرض عارضه را کنترل نمود، مثلا در مورد بيماري شبکيه چشم کنترل سالانه توسط چشم پزشک مي‌تواند به درمان سريع عوارض در مراحل اوليه بينجامد، يا در مورد زخم پاها اولا فرد بايد هر روز پاهايش را وارسي كند و دوم اين‌که در صورت بروز کوچک‌ترين زخمي به پزشک مراجعه كند تا تحت مداوا قرار گيرد. در هفته‌هاي آتي به تفصيل در مورد انواع عوارض ديابت و راه‌هاي پيشگيري و درمان آنها خواهيم نوشت.
دكتر رضا كريمي
متخصص بيماري‌هاي داخلي