رئیس جمهوری با اشاره به اینکه اسلام تأکید دارد که برای علم و دانش نمیتوان مرز و محدودیت قایل شد، گفت: علم، علم است و به نوع تفکر و ایدئولوژی وصل نمیشود. عدهای در کشور ما سالها وقت صرف کردند تا ریاضی و شیمی و فیزیک اسلامی درست کنند؛ آنان پول، وقت و امکانات زیادی صرف کردند، اما حاصلی به دست نیاوردند.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی در مراسم اختتامیه سی و یکمین جشنواره بین المللی خوارزمی در سالن همایشهای صدا و سیما ، با بیان اینکه ایران کشوری است که در دو مقطع پیش از اسلام و پس از اسلام نقشی ارزنده در تولید و رشد علم و ایجاد و پرورش تمدن بشری داشته است، گفت: پیش از اسلام در ایران باستان صاحبنظران، اندیشمندان، هنرمندان، معماران و عالمانی در این کشور داشتیم که با خلق تمدنی در خور رقابت با تمدنهای بزرگ و باستانی آن زمان مثل تمدن مصر، چین و یونان، ایران را به کشوری بزرگ که اندیشه، حرف، برنامه و مراکز علمی و دانشوری برجسته داشت، تبدیل کرده بودند.
وی در توضیح مقطع دوم و پس از اسلام، اظهار داشت: اسلام در دورهای که باسواد بودن در شبه جزیره عربستان مزیت به حساب نمیآمد و اشراف و بزرگان در آن دوره سواد نداشتن را برای خود مزیت میدانستند و حتی باسوادی را برای خود عار میدانستند، برای علم و دانش مزیت و برتری قایل شد و به پیروان خود آموخت که باید علم را از هر کجا که مقدور است، آموخت.
رئیس جمهوری خاطر نشان کرد: عده ای تلاش کردند، علوم را در دستهبندیهای علوم مرتبط با دین و علوم ضددینی یا علوم سنتی و جدید تقسیمبندی کنند و اصرار داشتند که نباید علوم جدید را بپذیریم و میگفتند ما هر چه از علم نیاز داریم میتوانیم از حوزههای علمیه به دست بیاوریم و لذا نیازی به دانشگاه نداریم.
دکتر روحانی با بیان اینکه امروز دیگر این تفکرات در جامعه ما طرفداری ندارد، اضافه کرد: عده دیگری بودند که سعی داشتند ثابت کنند، آغاز و منشأ همه علوم از اسلام بوده است و برای ربط دادن هر شاخهای از علم به اسلام به دنبال آیه و روایت میگشتند.
رئیس جمهوری اظهار داشت: این باور نیز صحیح نیست و ما تأکیدات موکد پیامبر اسلام(ص) را داشتیم که پیروان اسلام را به علمآموزی از هر نقطه جهان تشویق میکردند. بنابراین هرگونه تلاش برای تقسیمبندی علم محکوم به شکست است. اساساً اینکه شاخهای از علم را به جنبهای از دین وصل کنیم ، برای آن علم شأن و جایگاه ایجاد نمیکند و اگر آن را به دین وصل نکنیم هم چیزی از ارزش آن کم نخواهد شد.
دکتر روحانی تصریح کرد: در تفکر مادی علم وسیلهای برای قدرت یافتن و سلطه بر دیگران است و بر این مبنا همه علوم از سیاست تا فیزیک و شیمی بر مبنای تفوق یابی تعریف میشوند که امروز نیز شاهد توجه و توسعه به این رویکرد از علم در بسیاری از مراکز سیاسی دنیا هستیم.
وی افزود: مهم این است که از توانمندی و قدرتی که در نتیجه رشد علمی حاصل میشود در چه جهت و به چه منظوری استفاده میشود، اگر از این قدرت برای توسعه سلطه بر دیگران استفاده شود، این علم اسلامی به حساب نمیآید.رئیس جمهوری اظهار داشت: علم مطلوب در خدمت رفاه و پیشرفت بشر و حل مشکلات جامعه است و به دنبال شناخت خالق جهان قواعد طبیعت و روابط صحیح میان انسانهاست و به این معنا هر علمی که در خدمت به تعالی بشر باشد، اسلامی است.وی خاطر نشان کرد: هرگونه تقسیمبندی درباره علم، غیر از این صحیح نیست، چنانکه تقسیمبندی علم به علوم سوسیالیستی و علوم بورژوازی نیز شکست خورد. تفاوت علوم اسلامی و غیراسلامی صرفاً در اهداف و نتایج این علوم است، نه خود علم.
دکتر روحانی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه سومین مقطع از نقشآفرینی ایران در عرصه تولید علم و تمدنسازی با پیروزی انقلاب اسلامی آغاز شده است، گفت: اینکه ما میتوانیم سازنده یک تمدن بزرگ باشیم یا نه وابسته به برنامهریزی دقیق و کار و تلاش فوقالعاده است.
رئیس جمهور افزود: امروز برخی کشورهای آسیایی در زمینه پیشرفت علمی حرکت پرشتابی دارند و حتی در برخی زمینهها با کشورهای غربی رقابت میکنند و بسیاری می گویند که پایان قرن حاضر با برتری علمی کشورهای آسیایی در عرصه علم مصادف خواهد بود.
وی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران در چهل سال گذشته پیشرفتهای خوبی داشته و در توسعه انسانی گامهای خوبی به جلو برداشته است. دانشگاههای این کشور هیچگاه عظمت و وسعت امروز را نداشته که ۱۲ میلیون دانشآموخته دانشگاهی به جامعه تحویل داده و ۴ میلیون دانشجو داشته باشیم. اینها اعداد و ارقام بزرگی هستند که در مسایل سیاسی، اجتماعی و سرنوشتساز کشور تأثیرگذار خواهند بود.دکتر روحانی با اشاره به اینکه رتبه شانزدهم رشد دانشگاههای کشور و پیشرفتهایی که در برخی فناوریهای نو به طور قابل ملاحظه به دست آمده که میتواند ما را به مرحله رقابت با کشورهای صنعتی جهان برساند، افزود: خوشبختانه امروز در رشتههای های تک، سلولهای بنیادی، ژنتیک، علوم فضایی، هستهای، آیسیتی و بیو و نانوتکنولوژی، جزو کشورهای پیشرفته جهان هستیم.
رئیس جمهوری با بیان اینکه امروز جوانان این کشور، اراده و انگیزه لازم برای رسیدن به پیشرفت دارند، اظهار داشت: دولت باید محیط لازم را ایجاد کند و اگر میخواهیم کشور پیشرفته در علم و فناوری باشیم، محیط علمی باید برای پژوهش آزاد باشد .
وی افزود: اساتید در دانشگاهها باید بتوانند راحتتر نظرات خود را به صورت آزادانه بیان کنند؛ البته این به معنای آن نیست که بخواهند در دانشگاه ترویج مسایل سیاسی داشته باشند، چرا که محل ترویج مسایل سیاسی کلاس درس و دانشگاه نبوده بلکه احزاب است. استاد از لحاظ علمی باید آزاد باشد تا هر نظری که به آن رسیده را در تمامی علوم چه حقوق، جامعهشناسی، علوم سیاسی و غیره عالمانه و آزادانه بیان کند. اگر استادی مجبور شد در بیان نظر، خود را سانسور کند، مشخص است که در شیوههای خود مشکل داریم.رئیس جمهوری با بیان اینکه باید در پژوهش آزاد باشیم و نباید هدف پژوهش را از ابتدا تعیین کنیم، خاطر نشان کرد: در رابطه با یک نظریه، فرضیه و چارچوبی که مطرح میشود، تحقیق لازم صورت گیرد تا نتیجه مشخص شود، نه اینکه از پیش هدف یک پژوهش مشخص باشد.
دکتر روحانی ادامه داد: خداوند به ما استعداد و انگیزه لازم را عطا کرده و جوانان مشتاقانه در این مسیر حضور دارند و باید دولت، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاهها، مجلس و دستگاه قضایی دست به دست هم داده و محیط مناسب را برای انجام پژوهش و آزادی در علم در دانشگاهها بوجود آورد، اگر اینطور شد، پیشرفت در کشور، تحرک و سرعت مییابد.
وی با تأکید بر ضرورت ارتباط با مراکز علمی جهان برای پیشرفت در موضوعات مختلف علمی، گفت: هیچ کشوری با انزوا به رشد و پیشرفت دست پیدا نخواهد کرد، اگر روابط علمی خود را با دنیا محدود کنیم هیچ فایدهای برای ما نخواهد داشت.دکتر روحانی افزود: اگر دانشجویی میخواهد در سمیناری در خارج از کشور حضور پیدا کند، نباید قبل و بعد از حضور، او را مورد سوال و جواب قرار دهیم چرا که در دنیای علم این حرفها وجود ندارد و در رشتههای تخصصی باید بتوانیم با دنیا تعامل کنیم؛ این بسیار نادرست است که به اساتید و پژوهشگران مشکوک باشیم .
رئیس جمهوری اظهار داشت: اساتید، دانشجویان و پژوهشگران ما به دین، فرهنگ، کشور و آینده ملت خود علاقه مند هستند و سختگیریهای بیجا باید از مسیر فعالیت آنها کنار رود.
وی افزود: اگر با دنیا و مراکز تحقیقاتی جهان تعامل خوبی داشته باشیم و پروژههای مشترک را تعریف و به نتیجه برسانیم سریعتر به اهداف خود دست پیدا خواهیم کرد. باید از آنچه دنیا به آن رسیده استفاده کرده و آن مسیر را ادامه دهیم.رئیسجمهوری با اشاره به اینکه باید در تحقیقها و پژوهشها مشکلات روز کشور و تحقیقات کاربردی که این مشکلات را به نتیجه برساند مد نظر قرار دهیم، افزود: ما امروز در کشور مشکلات فراوانی نظیر آلودگی هوا داریم که مردم با آنها مواجهاند و ناچار میشویم روزهایی مدارس را بخاطر آلودگی هوا تعطیل کنیم و این در حالی است که این مشکل قابل حل است و باید پژوهشگران، دانشگاهها و اندیشمندان دست به دست هم داده و راهحل و منشاء آلودگی را پیدا کرده و با آن مقابله کنند.
دکتر روحانی با بیان اینکه صنعت ناقص باعث کاهش هوای تنفسی مردم شده است، گفت: مطمئناً همه منابع آلودگی مانند خودروها، کارخانهها و موتورها، قابل حل یا برطرف شدن هستند که باید با پژوهش به راهحل این مشکلات دست پیدا کنیم .وی با بیان اینکه مشکل ترافیک و آلودگی هوا در همه شهرهای بزرگ جهان وجود دارد، افزود: کاهش آلودگیها یکی از موضوعات اولویتدار در دولت دوازدهم است که در بودجه سال آینده نیز منابع خوبی برای آن در نظر گرفته شده است و هر طرح و پژوهشی که بتواند موجب کاهش آلودگی هوا شده و هوای سالم را به ریههای مردم برساند و بتواند با گرد و خاک و ریزگرد مقابله کرده و در زمینه بهرهوری آب و رفع مشکل کمآبی و بیآبی کمک کند، برای ما اولویت دارد.
دکتر روحانی با بیان اینکه در تحقیق و پژوهش باید مرز علم و دانش افراد مشخص و برای پژوهش در موارد خاص زمینه فراهم شود تا به اکتشافات و اختراعات مهم دست پیدا کنیم، گفت: ما در کشور مشکل زلزله داریم و شاید بشود بشر در مسیر پیشرفت علم و دانش به جایی برسد که زلزله را پیشبینی کند، اما امروز پژوهشگران ما میتوانند در ساختن سازه مقاوم در برابر زلزله طراحیهای خود را انجام داده و حرکت جدیدی را در این راستا سامان دهند.
رئیس جمهوری با اشاره به اینکه تاکنون تأکید بر این بود که دانشگاه باید پژوهش محور باشد و بتواند علم جدیدی را در اختیار بگذارد، گفت: دانشگاه نقال علوم گذشته نیست، بلکه برای خلاقیت و ابداع است؛ چرا که علم باید ما را به سخن، تحقیق، نتیجه و ابداعی جدید و نو برساند.
وی تأکید کرد: امروز دانشگاه ما باید علاوه بر پژوهشمحوری در راستای حل مشکلات جامعه از جمله معضل اشتغال، کارآفرین هم باشد و آن دانشگاهی امتیاز دارد که همه فارغالتحصیلان آن پس از ۲ سال بیکار نباشند.رئیس جمهوری با اشاره به اینکه جذب دانشجو و دروس دانشگاهی، هنگامی که منجر به تولید کار و اشتغال در جامعه نشود، ایراد دارد، افزود: سازمان برنامه و بودجه در سالهای آینده باید بودجه دانشگاهها را بر مبنای کارآفرینی آنها اختصاص دهد.
دکتر روحانی افزود: امروز باید در کشور بازار کار بزرگی را ایجاد کنیم، چرا که استخدام دولتی بسیار محدود است و خود دولت هنوز به چابکی مورد نظر دست نیافته است؛ معیار پژوهش باید صنعتی شدن محصول و به دست آوردن بازار بوده و معیار دانشگاه خوب باید کارآفرینی آنها باشد.وی با اشاره به اینکه پژوهشها باید منتهی به تصرف بازار و صنعتی شدن و تجربی شدن بشود، اظهار داشت: دستیابی به این هدف نیاز به تجدید نظر در برنامهها، کنکور دانشگاهها، جذب دانشجو و چگونگی آمایش واحدهای دانشگاهی دارد. دکتر روحانی افزود: ما باید بر مبنای زمینههایی که در کشور وجود دارد از علم و دانش و استعداد جوانان برای آینده کشور، استفاده کنیم.
رئیس جمهوری خاطر نشان کرد: مطمئناً آینده بهتری در انتظار دانشگاهها، پژوهش، فناوری و علم برای جوانان است و همه باید در این راستا تلاش و کوشش کنیم.
دکتر منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هم در این مراسم گفت: در ۴۰ سال گذشته بیش از ۳۷۵ هزار مستند علمی از طرف دانشمندان ایرانی در جهان ثبت شده و امروز کشورمان در رتبه اول رشد علمی در منطقه و رتبه شانزدهم رشد علمی در جهان قرار دارد. ۱٫۹ دهم درصد مجموع مقالات علمی و ۲٫۹ دهم درصد مقالات پر استناد در جهان متعلق به دانشمندان کشورمان بوده است.
وی افزود: امروز در حوزه فناوریهای جدید
۴۲ پارک علم و فناوری و ۹۰ مرکز رشد در کشور داریم که
۴ هزار و ۸۰۰ شرکت دانشبنیان در این پارکها مشغول به فعالیت هستند. صادرات فناورانه کشور نیز امسال از مرز ۲۳۰ میلیون دلار عبور خواهد کرد.
دکتر غلامی با بیان اینکه حجم مبادلات علمی کشور در ۴ سال گذشته رشد چشمگیری داشته است، اظهار داشت: ۲۲ درصد انتشارات علمی دانشمندان کشورمان در عرصههای مختلف در ۴ سال گذشته با مشارکت بینالمللی بوده است.
دکتر فرجالله مهنا زاده، دبیر سی و یکمین جشنواره بینالمللی خوارزمی هم از معرفی و تقدیر ۱۵ طرح داخلی و خارجی در این دوره از جشنواره خبر داد.
مهنازاده خاطر نشان کرد: در این دوره از جشنواره ۳۷۷ طرح داخلی و ۱۳۳ طرح خارجی از ۴۹ کشور جهان برای حضور در این رقابت ارسال شد.
وی خاطرنشان کرد: هیات داوران پس از بررسی علمی، فنی، ارزشی و رتبهبندی آثار ارسال شده تعداد ۱۰ طرح داخلی و ۵ طرح خارجی را به عنوان برگزیدگان
سی و یکمین جشنواره بینالمللی انتخاب کردهاند .
اسامی برگزیدگان به این شرح است:حسین زمرشیدی به عنوان برگزیده ویژه در گروه معماری سنتی ایرانی و دکتر بابک کریمی رتبه اول پژوهش های بنیادی در گروه تخصصی فناوری های شیمیایی را به دست آوردند.
مهندس احیا یاوری، رتبه اول پژوهشهای
کاربردی در گروه برق، دکتر غلامحسین طهماسبی، رتبه دوم پژوهشهای کاربردی، دکتر محمدرضا شفیعی، رتبه سوم پژوهشهای کاربردی در گروه تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی را کسب کردند.
همچنین دکتر لطف الله بیگی رتبه اول طرح های توسعهای گروه تخصصی برق و کامپیوتر را کسب کرد.
مرتضی نظام آبادی، رتبه اول طرح های توسعه گروه تخصصی مکانیک و علیرضا ناصری حسینی رتبه دوم طرحهای توسعه همین گروه را به دست آوردند.
دکتر سمیرا انصاری، رتبه سوم طرحهای توسعه را از گروه تخصصی زیست فناوری و محمد همتی برگزیده موفق در تولید ملی با عنوان طرح تجاری سازی سیستم فیلتراسیون و کنترل مدار هیدرولیک مبتنی بر استانداردهای هوایی شدند.
همچنین دکتر اریک ویویه از فرانسه رتبه اول پژوهشهای بنیادی در گروه تخصصی زیست فناوری و علوم پایه پزشکی، دکتر جیانفانگ وانگ، رتبه اول پژوهش های بنیادی در گروه تخصصی فناوری نانو، دکتر ماجد شرگینی از سوئیس رتبه دوم پژوهش های بنیادی در گروه تخصصی مواد متالورژی و انرژی های نو ، دکتر کاترینا گئاو، رتبه سوم پژوهش های بنیادی در گروه تخصصی زیست فناوری و علوم پایه و دکتر بورخارد بودل از آلمان در گروه تخصصی زیست فناوری و علوم پایه پزشکی را کسب کردند.
روزنامه اطلاعات