* 10 آذر در گذر تاریخ * لغو قرارداد دارسی مربوط به نفت جنوب توسط ایران (1311 ش) اشاره: در سال 1280 ش (1901 م) ویلیام دارسی، سرمایه‏دار انگلیسی، موفق به کسب امتیاز بهره‏برداری و لوله‏کشی نفت و قیر در سراسر ایران،  به غیر از شمال و شرق کشور، به مدت شصت سال گردید. صاحب امتیاز، در تمام مدت قرارداد،  از پرداخت مالیات، عوارض و حقوق گمرکی برای کلیه اراضی، ماشین آلات و وسائل و  مواد لازمی که وارد کشور می‏کرد معاف شده بود. فعالیت‏های دارسی سرانجام پس از هفت سال  منجر به دسترسی به چاه نفت عظیم مسجد سلیمان  گردید و سود فراوانی نصیب صاحب امتیاز شد. پس از گذشت بیش از سی سال از انعقاد قرارداد، دولت ایران که مکرّراً این امتیاز هنگفت را به ضرر مصالح منافع ایران اعلام کرده بود، آن را لغو کرد و خشم شرکت دارسی را برانگیخت. پس از لغو قرارداد دارسی، انگلستان شکایتی علیه ایران به جامعه ملل ارسال کرد و پس از منازعات بسیار، سرانجام قرارداد 1933  به جای دارسی به امضاء رسید. این قرارداد هرچند به وسعت دارسی نبود ولی به نظر اکثر کارشناسان، دارای معایبی به مراتب بیش از محاسن بود. معایب قرارداد 1933، اختلافاتی را بین ایران و شرکت نفت انگلیس به وجود آورد که در نهایت منجر به تنظیم قرارداد الحاقی گس - گلشائیان گردید. انگلستان تا سال‏ها بعد نیز بر نفت ایران خیمه زده بود تا این که با تصویب ملی شدن صنعت نفت، در 29 اسفند 1329، دست این استعمار پیر از این منبع خدادادی کوتاه شد. * شهادت عالم نستوه و مجاهد آیت‏الله«سید حسن مدرس» به دستور «رضاخان» (1316ش) اشاره: آیت‏الله سیدحسن مدرس در حدود سال 1249 ش در قریه «سرابه کچو» از توابع زواره اردستان در استان اصفهان دیده به جهان گشود. سیدحسن در 14 سالگی به اصفهان عزیمت کرد و ده سال تمام در آنجا به بحث و تحقیق پرداخت. وی در سال 1272ش به نجف اشرف  هجرت نمود و به مدت هفت سال از محضر حضرات آیات علامه سیدمحمدکاظم یزدی، آخوند خراسانی و نیز میرزای بزرگ شیرازی استفاده نمود و به درجات بالای علمی  دست یافت. سید حسن پس از اخذ اجازه اجتهاد،  به اصفهان باز گشت و به تدریس فقه و اصول مشغول گردید. وی همزمان  با اوج‏گیری نهضت مشروطه در ایران، وارد صحنه سیاست شد و از طرف علماء و  مراجع شیعه به عنوان مجتهد طراز اول کشور برای نظارت بر قوانین مجلس شورای ملی انتخاب گردید. مدرس در سال 1290 ش، امور رسیدگی به مدرسه عالی سپهسالار  (شهید مطهری) را به عهده گرفت و مشغول تدریس در این مدرسه گردید. در دوره‏های بعد، مبارزات مدرس، شکل دیگری به خود گرفت و او بارها با در نظر گرفتن منافع ملت با صاحبان قدرت، مخالفت ورزید که تحصن درحرم حضرت عبدالعظیم(ع) در اعتراض به دولت صمصام‏السلطنه بختیاری، مخالفت با قرارداد استعماری 1919م وثوق‏الدوله، اعتراض به کودتای انگلیسی رضاخان و نیز جمهوریت رضاخانی از آن جمله‏اند.  با به قدرت رسیدن رضاخان، سیدحسن مدرس به عنوان دشمن شماره یک وی در مجلس، نسبت به زورمداری‏ها و قدرت‏ورزی‏های رضاخان  مطرح شد و بر اثر سوء تدبیر سردار سپه، طرح استیضاح رضاخان را به تصویب رساند. در این میان رضاخان مترصد فرصتی بود که بتواند این روحانی آگاه و عالم را از سر راه خود بردارد. رضاخان پس از به دست گرفتن سلطنت  و پس از آن که نقشه ترور مدرس را ناکام دید، او را در شانزدهم مهر 1307 دستگیر و  به خواف و پس از مدتی به کاشمر از توابع خراسان  تبعید نمود و پس از ده سال تبعید، مأموران شاه،  وی را مسموم و سپس در دهم آذر 1316ش  در 67 سالگی، در حال نماز خفه کردند. قیام مدرس،  نخستین جرقه نهضت ضداستبدادی و آخرینِ آن  نبود. مدرس، مظهر مقاومت ملت و آن عده از نمایندگان مردم بود که به رمز توطئه  و عمق فاجعه پی برده و معتقد به چاره کار  قبل از وقوع حادثه بودند. قیام و مقاومت نستوه  و حماسه‏آفرین مدرس در آن شرائط و جو اختناق  و ارعاب، گرچه در لابلای حوادث مشروطیت  به عنوان یک جریان فرعی مطرح شده است، ولی در مطالعه تاریخ نهضت‏های اسلامی، عنوان و جایگاه مستقل و درخشانی دارد. اندیشه‏های سیاسی مدرس را نه به عنوان  یک اعتراض تاریخی بر یک جریان انحرافی، بلکه به صورت یک جریان و نهضت در ارائه تفکر درست  و مایه‏دار سیاسی و انقلابی اسلام، و تجدید حیات سیاسی، باید تلقی نمود. * اعلام لغو مصوبه  انجمن‏های ایالتی و ولایتی  در روزنامه‏ها به درخواست  امام خمینی(ره) (1341ش) اشاره: با اعلام تصویب لایحه انجمن ایالتی و ولایتی، علماء و مراجع که پی به ماهیت اصلی  این طرح برده بودند، دست به افشای آن زدند.  حضرت امام خمینی(ره) نیز با تعطیلی درس‏های خود، خواستار لغو این مصوبه شدند. سرانجام علماء تهدید کردند که  اگر دولت، تصویب نامه جدید را لغو نکند، مردم اقدامات شدیدتری خواهند کرد.  به دنبال این تهدید، هیئت دولت در یک نشست طولانی، تصویب نامه  مورخ 16 مهرماه 1341، مبنی بر حذف  قسم به قرآن برای نمایندگان، حذف قید اسلام  برای انتخاب شوندگان و حق رأی برای بانوان  در انجمن‏های ایالتی و ولایتی را لغو کرد. پس از جلسه دولت، نتیجه آن در هشتم آذرماه به اطلاع علماءرسید. این اقدام که در اثر فشار علماء  به دولت بود، موجی از خوشحالی را در میان مردم به وجود آورد، اما حضرت امام، اطلاع رسانی  خصوصی را کافی ندانسته، خواستار اعلام همگانی آن  توسط رسانه‏های گروهی شدند. سرانجام  با فشار پی‏گیر روحانیت، دولت تسلیم شد و لغو این مصوبه را در 10 آذرماه 1341ش  در روزنامه‏ها اعلام کرد. این حرکت توانست  اولین پیروزی نهضت نوپای اسلامی را به دنبال آوَرَد  و جامعه را به سمت طاغوت‏ستیزی سوق دهد. دستاورد نخستین گام قیام و مبارزه امام با رژیم شاه را می‏توان در چند مورد مطرح کرد. گسترش بیداری و آگاهی  در میان قشرهای وسیعی از مردم مسلمان در زمینه مسائل سیاسی کشور؛ افشاگری و  نمایاندن ماهیت رژیم ضداسلامی شاه؛  توجه دادن مردم به خطرهای ناشی  از وابستگی رژیم به قدرت‏های جهانخوار؛ هشدار در زمینه خطر پنهانی صهیونیسم؛ ایجاد امید به پیروزی و شکستن افسانه قدرت شاه و ساواک؛ کشانیدن مردم  به صحنه سیاسی کشور و حضور توأم  با هشیاری مردم در مسائل جاری و از بین بردن حالت بی‏تفاوتی نسبت به  مسائل سرنوشت ساز؛ و ایجاد وحدت کلمه در بین مردم. * اعلامیه حوزه علمیه قم  درباره چگونگی واکنش دولت در برابر اعتراضات مردمی (1356ش) اشاره: به مناسبت فرا رسیدن چهلمین روز  شهادت آیت‏الله سید مصطفی خمینی فرزند بزرگوار  حضرت امام(ره)، تظاهراتی از طرف دانشجویان  در داخل و خارج از کشور در اعتراض  به رژیم برپا شد. در پی این وقایع،  از سوی حوزه علمیه قم اعلامیه‏ای منتشر گردید که در آن ضمن تصریح حمایت حرکت‏های دانشجوئی از نهضت اسلامی مردم  به رهبری امام خمینی(ره)، از وحشی‏گری دستگاه حاکم به شدت انتقاد شده بود. در بخشی از این اعلامیه آمده بود: «تظاهرات اخیر و چشمگیر دانشجویان  در آمریکا و اروپا و همزمان با آن، تظاهرات دانشجویان دانشگاه‏ها و عموم ملت ایران در سراسر کشور و به ویژه بزرگ‏ترین رفراندوم  ضدحکومت با شرکت روحانیون، دانشجویان و  عموم طبقات مختلف مردم در روز شهادت عالم مجاهد،  حضرت آیت‏الله مصطفی خمینی، نمودار جنبش عظیم ملت و بیداری عموم و تنفر مردم  نسبت به دستگاه خیانتکار و جبار حکومت ایران است. * روز مجلس شورای اسلامی اشاره: بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال 1372 ش، دهم آذرماه، سالروز شهادت مجاهد نستوه و اسوه بزرگ حق‏مداری و ظلم‏ستیزی، آیت‏الله سید حسن مدرس، به عنوان روز مجلس نام‏گذاری شده است. انگیزه‏های اصلی این نامگذاری، حضور و مبارزات خستگی‏ناپذیر شهید مدرس در سنگر مجلس شورای ملی، علیه استبداد و استعمار و نقش خاص و ویژه مجلس شورای اسلامی در پاسداری و صیانت از راه پاک آن شهید والامقام و همه شهدای راه خدا می‏باشد. اگر اندیشه‏ها و شیوه انقلابی مدرس از شرائط و مقتضیات زمانش  جدا شود، می‏تواند برای انقلاب اسلامی در هر زمان و شرائطی، دست مایه‏ای غنی و رهنمودی راهگشا باشد. به همین دلیل است که با وجود طرح افکار سیاسی نو در نهضت و انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره)  و عمق مبانی اسلامی اهداف و اصولِ این انقلاب،  هنوز تازگی، اصالت و صلابت اندیشه‏های مدرس  به چشم می‏خورد و با نمود چشمگیر شخصیت رهبری انقلاب اسلامی، همچنان شخصیت مدرس، چشم‏ها و دل‏های شیفتگانِ اندیشه‏های انقلابی اسلام را پر کرده است. * درگذشت کامران شاهین‌ فر معمار برجسته ایرانی و دبیر اول جامعه معماران ایران (1391ش) * عراق از ایران به مناسبت تصرف سه جزیره به سازمان ملل متحد شکایت کرد(1350ش) * در مجلس کویت علیه ایران نطق های تندی ایراد گردید و  از طرف نمایندگان پیشنهاد شد که کویت باید با ایران قطع  رابطه کند(1350ش) * سرکوب تظاهرات  شبانه مردم تهران و کشته و مجروح شدن بیش از هزار نفر (1357 ش) 1 دسامبر در گذر تاریخ * فروپاشی اتحادیه  کشورهای اروپائی موسوم  به اتحاد مقدس (1825م) * نخستین انتقال تصویر  به وسیله تلگراف بین برلین و ویِن (1927م) * تصرف سرزمین فلسطین عربی توسط اردن (1947م) * ورود ناوهای هسته‏ ای آمریکا در جنگ ویتنام (1965م)