* 21 آبان در گذر تاریخ
* تولد (نیما یوشیج)  پدر شعر نو ایران (1276 ش)
اشاره:
علی اسفندیاری متخلص به نیما یوشیج در دهکده یوش در مازندران به دنیا آمد.
در 12 سالگی به همراه خانواده به تهران رفت و پس از مدتی زبان فرانسه و عربی را فرا گرفت.
او به تشویق استادش نظام وفا سرودن شعر را آغاز کرد و بر اثر آشنائی با زبان و ادبیات فرانسه، راهی تازه در برابرش آشکار شد.
مطالعات و تحقیقات او در این زمینه به ثمر نشست و اوسبکی تازه را در شعر در پیش گرفت.
 رویدادهای اجتماعی سال‏های 1300 و 1301ش، نیما را به کناره‏گیری از مردم و زندگی در میان جنگل‏ها دامان طبیعت و هوای آزاد کشاند و آنجا بود که منظومه افسانه را سرود. این منظومه، به عنوان مهم‏ترین اثر نیما،
حد فاصلی است بین دنیای شعر قدیم و دنیائی که نیما بعدها در شعر به وجود آورد؛ و می‏توان آن را نقطه عطف و مقدمه و آغازی برای شعر فارسی معاصر دانست. در شعر نیما وزن و قافیه در همه جا به تناسب به کار گرفته شده است.
شعر آزاد نیمائی، تفاوت‏های آشکاری با شعر سنّتی داشته، از لحاظ عاطفی، بیشتر جنبه اجتماعی و انسانی دارد. او از لحاظ زبان، هر کلمه‏ای را در شعر نو به کار می‏بُرد با این شرط که با کلمات مجاور، مهجور، بیگانه و ناسازگار نباشد. از نیما یوشیج به غیر از مجموعه اشعار، آثار دیگری نیز به چاپ رسیده که داستان‏ها، اشعار و قصه برای کودکان، یادداشت‏ها و نامه‏ها و آثار تحقیقی از آن جمله‏ اند.
اما مهم‏ترین اثر این شاعر نوپرداز ایرانی، افسانه نام دارد.
نیما سرانجام در سال 1338 ش در 64 سالگی در تهران درگذشت و در امامزاده عبدالله تهران دفن شد.
 سی‏وچهار سال بعد در دی ماه 1372، با تلاش مردم نور و یوش، پیکر نیما از محل دفن به زادگاهش در یوش منتقل گردید.
*  صدور فتوای جهاد از سوی علمای عراق بر ضد انگلیس در جریان جنگ جهانی اول(1293 ش)
اشاره:
پس از گسترش جنگ جهانی اول در شرق اروپا و قلمرو امپراتوری عثمانی، انگلستان که در صدد تجزیه این امپراتوری بود، به دست‌اندازی در کشور عراق که جزو دولت عثمانی بود، پرداخت. مجتهدان بزرگ شیعه مقیم عراق، هر چند از سیاست‏های عثمانی نسبت به شیعیان ناخشنود بودند، در مقابل تجاوز بیگانه به پاخاستند.
آخوند ملا محمدکاظم خراسانی که در حوادث لشکرکشی روسیه به ایران، حکومت وقت روسیه را تهدید به اعلام جهاد نموده بود، نقش مهمی در مبارزات شیعی بر ضد بیگانگان ایفاء کرد.
پس از وی بزرگانی نظیر شیخ مهدی خالصی، سیدمهدی حیدری، سیدمصطفی کاشانی و شیخ محمدتقی شیرازی، رهبری مذهبی را
بر عهده گرفتند و در این ایام که انگلستان تهاجم گسترده‏ای به عراق آغاز کرده بود، فتاوای کوبنده‏ای در لزوم جنگ و جهاد با کفّار صادر نمودند. هر چند در نهایت، این قیام‏ها منجر به پیروزی و دفع مهاجمان نگردید، اما جایگاه ممتاز مرجعیت شیعه را در بسیج مردم و مقابله با نفوذ بیگانگان نشان داد.
*  درگذشت استاد «رضا روزبه» فیزیک‏دان و استاد معارف اسلامی (1352 ش)
اشاره:
استاد رضا روزبه در سال 1300 در زنجان به دنیا آمد و تحت تعلیمات عالیه پدر وعمو که هر دو عالم و زاهد بودند قرار گرفت. با پایان تحصیلات دبیرستانی به کار تعلیم و تربیت در دبستان پرداخت و استعداد عالی و روش کار بی‏نظیرش، او را در این امر بسیار موفق ساخت.
استاد روزبه سپس وارد دانشگاه شد و پس از اخذ لیسانس در رشته فیزیک، این درس را ادامه داد تا به عنوان محقق این رشته شناخته شد.
با وجود پیشنهادات مکرر برای احراز کرسی تدریس دانشگاه و نیزعضویت در مجامع تحقیقی غرب به همراه مزایای کلان مادی، وی پایه‏گذاری دبیرستان علوی و تدریس در آن را ترجیح داد وتمام عمرش را صرف انسان‏سازی کرد.
استاد روزبه در کنار تحقیقات گسترده در زمینه فیزیک، بر معارف اسلامی و فقه و اصول تسلط کافی داشت. وی مکاسب و رسائل (از دروس حوزوی) را به خوبی می‏دانست و با ادبیات عرب وزبان فرانسه کاملاً آشنا بود. او نمونه تهذیب واخلاق اسلامی و پایه‏گذار اولین مسابقات قرائت قرآن به شمار می‏رود.
 علاوه بر پاکی و صفا و زهد بی‏ریای او، وی دارای تألیفات متعددی بود و حتی در آخرین شب حیات خود، به تجدید نظر در این تألیفات اشتغال داشت که خداشناسی و‌عربی آسان و رسائل بسیاری در علوم و فقه از آن جمله‏اند.
این استاد اخلاق سرانجام در 21 آبان 1352 در 52 سالگی به بیماری سرطان درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.
*  امام خمینی (ره) از ابراز احساسات ملت نسبت به شهادت فرزند خود تشکر کرد(1356ش)
*  اعتصاب کارکنان وزارت فرهنگ و هنر بر ضد رژیم پهلوی (1357 ش)
اشاره:
درچنین روزی درسال 1357 ، کارکنان وزارت فرهنگ و هنر دست به اعتصاب گسترده‌ای زدند .
 ارتشبد ازهاری پس از قرار گرفتن در مسند قدرت و تشکیل دولت نظامی ، دست به اقدامات محدود کننده گوناگونی درحوزه سیاسی زد که از میان آنها می‌توان به توقیف مطبوعات اشاره کرد . این عمل وی مورد اعتراض گسترده صاحبان قلم و هنر قرار گرفت‌.
*  تأسیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی (1363ش)
اشاره:
با توجه به نیازهای گسترده پژوهشی در قلمرو فرهنگ و تمدن اسلامی، مرکز علمی - تحقیقاتی بنیاد پژوهش‏های اسلامی آستان قدس رضوی  در 21 آبان 1363 در مشهد مقدس آغاز به کار کرد. محور اصلی فعالیت‏های بنیاد  برطبق اساسنامه عبارت است از: توسعه فرهنگ اسلامی در جهت عمق بخشیدن به باورهای دینی و گسترش معارف شیعی؛ نشر علوم اسلامی و معارف حقّه جعفری در پرتو پژوهش‏های بنیادی؛ احیاء و نشرذخایر و نفایس علمی- اسلامی؛ ارتقای سطح علمی نیروهای پژوهشی در حوزه علوم اسلامی.
 در این بنیاد فعالیت‏های پژوهشی در گروه‏های قرآن، حدیث، فقه، کلام و فلسفه، تاریخ اسلام، تصحیح متون اسلامی، جغرافیای ممالک اسلامی، هیئت، نجوم، تراجم و انساب و... صورت می‏گیرد.
* 29 محرم  در گذر تاریخ
*درگذشت «محمد هروی» مؤرخ مسلمان (903 ق)
اشاره:
محمد هروی در خاندانی مشهور در شهر بلخ درشمال افغانستان متولد شد، اما بیشتر عمر خود را در هرات گذراند.
هروی به سبب مراتب علمی‏اش، مورد توجه امیرعلیشیر نوائی، وزیر دانشمند سلسله‏ی گورکانیان که به علماء احترام فراوان می‏گذاشت، قرار گرفت. مهم‏ترین اثر هروی، تاریخ رُوضَةُالصَّفا است که تاریخ عمومی جهان را از ابتدای خلقت تا زمان خودش به نگارش در آورده است. وفات محمد هروی در هرات روی داد.
* رحلت آیت‌الله «سیدعلی حجت کوه کمره‏ای» از علماء وفقهای بزرگ شیعه (1360 ق)
اشاره:  
آیت‏الله سید علی حجت کوه کمره‏ای از علماء و دانشمندان بزرگ و از شاگردان مرحوم آیت‏الله حاج میرزا حبیب‌‏الله رشتی، فاضل ایروانی و فاضل شربیانی بود.
وی پس از آن که در نجف اشرف فارغ التحصیل شد، عازم ایران گردید و مورد تجلیل فوق‏العاده‏ی استاد خود، فاضل شریبانی قرار گرفت؛ به طوری که از طرف جمعی از طلاب و بزرگان علماء نجف تا کوفه مشایعت شد و جمعی بی‏شمار به او اقتداء کرده، پشت سرش نماز خواندند.
پس از ورود به تبریز مورد استقبال و اقبال عموم مردم آن مکان واقع شده و مشغول همه‏گونه وظائف لازم و خدمات دینی گردید.
او بسیار بزرگوارانه زندگی نمود و در عظمت و شخصیت وی، گذشته از مقامات شامخ و فضائل عظیم، داشتن فرزندی چون آیت‏الله سیدمحمد حجت کوه‏کمره‏ای (یکی از مراجع سه گانه پس از ارتحال آیت‏الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی) است.
سرانجام آیت‏الله سیدعلی حجت در29 محرم 1360 ق در تبریز وفات نمود.
 جنازه‏اش را با تجلیل فراوان از تبریز به قم منتقل کرده و پس از تشییعی با شکوه در راهرو صحن عتیق حرم حضرت معصومه(س) مدفون گردید.
* 12  نوامبر  در گذر تاریخ
*‌ پایان نبرد «العَلَمین» در شمال آفریقا و شکست آلماناز متفقین (1942م)
* کشتار فلسطینیان در شهر رَفَح توسط نیروهای رژیم صهیونیستی (1956م)