مورخان و جهانگردان اروپايي در سفرنامه‌هاي خود از كاروانسراهاي متعددي سخن گفته و به توصيف عظمت آنها پرداخته‌اند از جمله «ويلبر» از كاروانسراي هلاكو در نزديكي «آيران ديبي» در سيزده كيلومتري شمال مرند به عنوان يكي از عاليترين ابنية قرون ششم و هفتم نام برده است. دكتر «جرج مايلز» باستان‌شناس آمريكايي هم از مطالعة فني كتيبه‌هاي اين كاروانسرا كه به زبان فارسي بوده خبر داده است.
تاريخ بناي اين كاروانسرا را به سال 731 هجري در زمان ابوسيعد بهادر خان مي‌شناسند. اين كاروانسرا يكي از باشكوه‌ترين بناهاي زمان خود و شايد هم قلعه يا مقر حكومتي بوده است. وجود چند كتيبه در اين بنا مؤيد اين نظر مي‌باشد. كاروانسراي هلاكو به شكل مستطيل و داراي 10 بارو و سردري عظيم با كاشيكاريهاي زيبا بوده است