939 سال پيش در روز 19 اوت سال 1071 ميلادي لشكر امپراتور بيزانس توسط سپاهيان آلب ارسلان ، پادشاه سلجوقي در ملازگرد در نزديكي درياچه وان در ارمنستان درهم شكسته شد و ديوژينوس ، امپراتور بيزانس به اسارت آلب ارسلان ، پادشاه سلجوقي درآمد.
چهار قرن پيش از اين تاريخ كنستانتينوپل (قسطنطنيه) پايتخت امپراتوري رم شرقي تحت تاثير فرهنگ يوناني و مذهب ارتدوكس بيزانس نام گرفت و پايتخت امپراتوري بيزانس شد.
امپراتوري بيزانس توانست به دليل استحكامات پايتختش كم و بيش در مقابل تهاجم اقوام مختلف مقاومت كند.
تا اينكه سلسله سلجوقيان در ايران و ماوراءالنهر قدرت را در دست گرفت و خلفاي عباسي بغداد را مطيع خود كرد.
ظاهرا خليفه عباسي قدرت داشت اما قدرت واقعي در دست شاه سلجوقي بود.
آلب ارسلان ، پادشاه سلجوقي براي گسترش قلمرويش ارمنستان و بخشي از تركيه امروزي را تصرف كرد.
ديوژينوس ، امپراتور بيزانس از پيشروي سلجوقيان و از دست رفتن ارمنستان نگران شد و يك لشكر 100 هزار نفري را تشكيل داد.
نرمان هاي ماجراجو و جنگاور بخشي از سپاه ديوژينوس را تشكيل مي دادند. او با اين سپاه عظيم به مقابله با آلب ارسلان ، پادشاه سلجوقي شتافت.
در ملازگرد در نزديكي درياچه وان و در سرزمين ارمنستان آن روزگار جنگ سختي ميان سپاه ديوژينوس و لشكر آلب ارسلان درمي گرفت كه در اين جنگ سپاه امپراتوري بيزانس توسط ارتش سلجوقي درهم شكسته شد و ديوژينوس به اسارت درآمد.
به اين ترتيب ، در روز 19 اوت سال 1071 ميلادي لشكر امپراتور بيزانس توسط سپاهيان آلب ارسلان پادشاه سلجوقي در ملازگرد درهم شكسته و مضمحل شد.
هزاران نفر از سپاهيان بيزانس از جمله ديوژينوس ، امپراتور بيزانس اسير شدند. آلب ارسلان با احترام با ديوژينوس رفتار كرده و مقام او را محترم شمرد و مدتي بعد او را آزاد كرد تا به بيزانس بازگردد.
پس از آزادي ، ديوژينوس به پايتختش بازگشت اما در غياب او توطئه اي شكل گرفته بود و هم ميهنانش چشمان ديوژينوس را از كاسه درآورده و او را از سلطنت خلع كردند و جنگ قدرت در امپراتوري بيزانس درگرفت.
ده سال پس از شكست ملازگرد ، سلجوقيان سراسر منطقه آسياي صغير را از چنگ امپراتوري بيزانس بيرون آورده و متصرف شدند. شهر بيزانس به شدت در معرض تهديد سقوط قرار گرفت اما غربي ها به كمك آنها شتافتند و جنگ هاي صليبي آغاز شدند كه فقط براي مدتي سقوط بيزانس را به تاخير انداختند.
شكست ملازگرد مقدمه اشغال آسياي صغير و منطقه آناتولي توسط سلجوقيان شد ، كه سرانجام پس از گذشت 382 سال از اين تاريخ عثماني ها يكي از شاخه هاي سلاجقه آناتولي موفق به فتح بيزانس ( قسطنطنيه) شدند.

بهرام افتخاري
جام جم آنلاين