مثل خيلي از بيماري‌هاي چشمي، مانند دوربيني، نزديك‌بيني يا دوبيني، اين يكي هم اسمش رويش است، مگس‌پران.معمولا فردي كه دچار اين مشكل مي‌شود به چشم پزشك معالجش مي‌گويد احساس مي‌كند نقطه تيره و كوچكي مانند يك مگس در اطراف چشمم در حال حركت است. مگسي كه پراندني نيست.
اما اين تنها احساس بيمار است و در حقيقت از مگس يا هر جسم خارجي در چشم خبري نيست.
مايع زجاجيه مايع ژله مانندي است كه داخل چشم را پر مي‌كند و درحالت عادي كاملا شفاف است. اما گاهي در اين مايع ذرات و توده‌هاي غير شفافي تشكيل مي‌شود كه دلايل ايجاد آنها نيز مختلف است.
جمع شدن سلول‌هاي التهابي در زجاجيه ، جدا شدن رشته‌هاي زجاجيه يا خونريزي در داخل چشم مي‌تواند يكي از اين دلايل باشد.
دكتر مسيح هاشمي، متخصص چشم در گفتگو با جام‌جم، مگس‌پران را سايه ذرات و توده‌هاي شناور در مايع ژله‌مانند زجاجيه كه به صورت آبكي درآمده مي‌داند و مي‌گويد: در مبتلايان به اين مشكل نقاطي كوچك به شكل غبار، پشه يا مگس در چشم احساس مي‌شود كه در افراد جوان‌تر اين نقاط در ديد آنها كوچكتر است اما به مرور و در افراد مسن اين نقاط وسعت بيشتري پيدا مي‌كند.
به گفته او اين نقاط اغلب هنگام نگاه كردن به يك سطح صاف و روشن قابل مشاهده است.
البته مگس‌پران ممكن است به صورت اشكال مختلفي از قبيل نقاط كوچك، دايره، خط، لكه يا تارعنكبوت به نظر برسد اما در اغلب مواقع بي‌ضرر است.
دكتر هاشمي مي‌افزايد: در همه افراد 40 سال به بالا امكان ظهور اين مشكل وجود دارد.
بيماري بي خطر
او ضمن بي‌خطر دانستن مگس‌پران در اغلب مبتلايان، اظهار مي‌كند: البته مگس‌پران مي‌تواند به صورت هشداردهنده و در واقع نشانه مشكلات جدي‌تري در چشم باشد بخصوص زماني كه به صورت ناگهاني پيشرفت مي‌كند يا علاوه بر مگس‌پران، جرقه‌هايي هم در ديد افراد، خصوصا شب‌ها ايجاد شود.
او با اشاره به اين‌كه شايع‌ترين علت ايجاد مگس‌پران در سنين بالا جداشدگي خلفي زجاجيه است، ادامه مي‌دهد: بخشي از رشته‌هاي محيطي زجاجيه كه به شبكيه متصل هستند با بالا رفتن سن از جاي خود جدا شده و به داخل بخش‌هاي مركزي زجاجيه شناور مي‌شوند.
هاشمي اين مشكل را در 70 درصد از افرادي كه پا به دهه 70 زندگي مي‌گذارند، شايع مي‌داند و ادامه مي‌دهد: مراجعه به چشم‌پزشك براي كساني كه دچار اين عارضه مي‌شوند، ضروري است.
آنها كه مگس‌پران دارند
افراد مسن خصوصا در سنين بالاي 60 سال، كساني كه نزديك‌بين هستند، افرادي كه سابقه جراحي چشمي خصوصا جراحي آب مرواريد دارند و افرادي كه سابقه التهاب داخل چشمي دارند، بيشتر از بقيه در معرض مشكل مگس‌پران هستند.
جالب است بدانيد، بسياري از افرادي كه به اين عارضه دچار مي‌شوند ممكن است مدت‌ها به آن مبتلا باشند بدون اين‌كه اتفاقي براي چشمشان بيفتد يا اين‌كه مشكل بدتري به سراغشان بيايد.
در واقع به گفته چشم‌پزشكان، مگس‌پراني كه سال‌هاي زيادي وجود دارد و تغيير خاصي پيدا نكرده يا مشكلش بيشتر نشده است، اغلب خطري ندارد. اما مبتلايان به اين مشكل بايد بدانند كه بروز مگس‌پران جديد مي‌تواند ناشي از مشكلات جدي چشمي باشد.
به عبارتي شايع‌ترين علت بروز مگس‌پران جديد كه همان جداشدگي زجاجيه خلفي عنوان مي‌شود، به خودي خود خطري ندارد اما برخي مواقع هنگام جدا شدن زجاجيه بخشي از شبكيه نيز همراه با آن كنده مي‌شود و باعث ايجاد سوراخ يا پارگي در پرده شبكيه مي‌شود كه مي‌تواند مشكلات جدي در چشم ايجاد كند.
وقتي مگس‌پران خطرناك مي‌شود
نكته قابل توجه اين است كه تشخيص علت اصلي مگس‌پران بدون معاينه دقيق چشم پزشك امكان‌پذير نيست، بنابراين لازم است تمام افرادي كه دچار مگس‌پران مي‌شوند حتماً توسط چشم‌پزشك معاينه شوند.
براي انجام معاينه مگس‌پران نيز ابتدا مردمك با استفاده از قطره‌هاي مخصوصي كه در آن ريخته مي‌شود، كاملا باز شده و سپس با استفاده از لنزها و وسايل مخصوص زجاجيه و شبكيه معاينه مي‌شود.
كساني كه براي معاينه مگس‌پران مراجعه مي‌كنند، به خاطر استفاده از قطره و باز شدن مردمك، در نور شديد اذيت مي‌شوند و بهتر است تا چند ساعت بعد از استفاده از قطره، نسبت به انجام كارهايي مانند رانندگي خودداري كنند.
در صورتي كه در معاينه هيچ مشكلي به غير از جداشدگي زجاجيه خلفي، وجود نداشته باشد و شبكيه سالم باشد معمولاً خطري وجود ندارد و نيازي به اقدام خاص نيست. دكتر هاشمي با تاكيد بر اين‌كه مگس‌پران درمان ندارد، مي‌گويد: اگر فرد مبتلا شده به مگس‌پران به مرور زمان شاهد وسعت اين مشكل يا ايجاد جرقه‌هايي در ديد شد، لازم است كه باز به چشم‌پزشك مراجعه كند.
به گفته او اما اگر آسيبي به پرده شبكيه وارد شده يا خونريزي يا التهاب داخل چشمي وجود داشته باشد، بايد درمان هرچه سريع‌تر انجام شود.
مستوره برادران نصيري
گروه سلامت