* 28 اسفند در گذر تاریخ
* میرزا علی آقا ثقه الاسلام طی تلگرافی از محمدعلی شاه درخواست نمود برای جلوگیری از کشت و کشتار آذربایجان به مشروطیت تن در دهد(1287ش)
* ستارخان سردار ملی و باقرخان سالار ملی تبریز را به قصد تهران ترک گفتند. در مسیر سردار و سالار در تمام شهرها طاق نصرت برپا شد و مردم مقدم آن دو مبارز را گرامی داشتند (1288ش)
اشاره:
قزوین بیش از هر شهری مقدم ستارخان و باقرخان را گرامی داشت و در خیابانهای مسیر مجموعاً 12 طاق نصرت برپا کردند. ستارخان پس از تشکر از مردم مشروطه خواه قزوین در قبرستان شهر حضور و بر مزار مشروطه خواهان فاتحه خواند.
سیل عظیمی شهر زاهدان را فرا گرفت در این حادثه دو هزار گوسفند و سیصد خانه در کام سیل فرو رفتند. (1291ش)
* کلنل وستداهل
رئیس سوئدی نظمیه سازمان جدید انتظامی تهران را اعلام کرد (1291ش)
* سپاهیان روس اصفهان را اشغال کردند (1294ش)
* هیئتی به ریاست آقا سید ضیاء الدین مدیر روزنامه رعد برای مذاکره و عقد قرارداد با دولت روسیه عازم پطروگراد شد (1295ش)
اشاره: اعضای این هیئت عبارت بودند از: شاهزاده محمدجعفر میرزا نماینده وزارت فوائد عامه - ترجمان الممالک نماینده گمرک و مالیه - میرزا رحیم خان ارجمند نماینده پست و تلگراف - کلنل کاظم خان نماینده وزارت جنگ - میرزا یوسف خان مشار اعظم نماینده وزارت داخله - میرزا سید باقرخان مهذب الدوله نماینده وزارت خارجه - فهیمی نماینده وزارت معارف. مسافرت سید ضیاء الدین به اروپا از نظر روابط سیاسی ایران و دولت جدید التأسیس شوروی حائز اهمیت خاصی بود. وقتی سید ضیاء الدین وارد روسیه شد و عمق انقلاب مردم آن کشور را دید اولیای امور ایران را متوّجه تغییرات کلی در شئون سیاسی آن کشور نمود و به دولت ایران هشدار داد که هر چه زودتر در برقراری روابط سیاسی و شناسائی دولت جدید اقدام نمایند. رجال ایران به تبعیت از پیشنهاد سید ضیاء به مجلس کبیر دوما تلگرافی مخابره کردند. در آن تاریخ رابط سید ضیاء و دولت، میرزا حسین خان معین الوزراء رئیس کابینه وزارت امور خارجه بود
*اجتماع جمعیت زیادی از مردم تهران در موافقت و مخالفت با جمهوری «رضاخانی» (1302 ش)
اشاره:
پس از سفر احمدشاه قاجار به اروپا و به دست گرفتن قدرت توسط رضاخان، کمکم زمزمههای جمهوری توسط طرفداران وی بلند شد و آنان با تبلیغات خود مردم را به حمایت از جمهوری تشویق میکردند. در
این حال رضاخان سردار سپه، برای تسهیل کار و رسیدن به مقام ریاست جمهوری درصدد برآمد از ولیعهد استعفا بگیرد و در این گیر و دار، در مجلس درگیریهایی نیز روی داد. در اثر این القائات، روز 28 اسفند 1302، عدهای از مردم تهران به جانبداری از رضاخان برخاسته و خواستار جمهوری شدند. این اجتماع در حالی بود که مردم طرفدار سید حسن مدرس به دلیل اهانتی که روز قبل به وی شده بود در مسجد شاه تهران تجمع کردند و علیه جمهوری دست به تظاهرات زدند. در مقابل فشارهای جمهوری خواهان، مدرس به تنهایی در مقابل توطئه گران ایستاد و برای جلوگیری از رسمیت یافتن مجلس جهت طرح جمهوری، عدهای از نمایندگان اقلیت را به قم فرستاد تا مجلس در نبود ایشان به
حد نصاب نرسد و توطئه جمهوری خنثی شود. اما پس از حلول سال جدید ورق برگشت و شهید سید حسن مدرس، سخت به تلاش و فعالیت افتاد تا اینکه عده زیادی را علیه جمهوریت بسیج نمود. چرا که قرار بود مجلس شورای ملی در دوم فروردین 1303 نسبت به جایگزینی جمهوریت به جای پادشاهی قاجاریه تصمیمگیری نماید. در این میان بر اثر برخوردی که بین مردم و سردار سپه روی داد، به دستور رضاخان عدهای از مردم توسط قوای قزاق به گلوله بسته شدند و اوضاع دگرگون شد. این عمل رضاخان عکس العمل شدید برخی نمایندگان مجلس و مردم را برانگیخت و در نهایت سردار سپه از جمهوری ساختگیاش، صرفنظر کرد.
* رحلت فقیه و مورخ بزرگوار شیعه آیت الله «ملا محمد هاشم خراسانی» (1312 ش)
اشاره:
ملامحمد هاشم خراسانی معروف به ثقةالاسلامی در سال (1242 ش) (1280 ق) در مشهد به دنیا آمد. پس از فرا گرفتن مقدمات علوم، رهسپار نجف اشرف گردید و در مدت دوازده سال از محضر عالمانی همچون
آخوند خراسانی و سید اسماعیل صدر بهرهمند شد. ملاهاشم خراسانی پس از بازگشت از نجف، راهی مشهد گردید و در حوزه درس آیتالله سیدعلی حائری یزدی شرکت جُست و از آن پس به تحقیق و تألیف همت گمارد. آثار متعددی از ملامحمدهاشم خراسانی به جای مانده که مهمترین آنها عبارتند از: مُنتَخَبُ التواریخ به فارسی در تاریخ معصومان و برخی از امامزادگانِ مدفون در ایران و نیز علمایی که در مشهد، هرات، اصفهان و شیراز به خاک سپرده شدهاند ؛ حُسنُ العاقبةُ فی سَعادَةِ الخاتَمه و نیز غایةُ الآمال فی حُسنِ خواتیم الاعمال. این عالم و مورخ گرانقدر سرانجام در بیست و هشتم اسفند 1312ش برابر با سوم ذیالحجه 1352ق در هفتاد سالگی در مشهد به لقاءالله پیوست و در همان شهر به خاک سپرده شد.
* 28 جمادی الاولی در گذر تاریخ
* درگذشت «علی بن
عباس بغدادی» معروف به
«ابن رومی» شاعر عرب (283 ق)
اشاره:
علی بن عباس بن جُریَح بغدادی، مُکَنی به ابوالحسن و معروف به ابن رومی و
ابن جُرَیح از مشاهیر شعرای اواخر قرن سوم هجری میباشد که با فصاحت و بلاغت شعر میسرود. ابن رومی در جوانی علوم متداول زمان خود را آموخت و در سرودن شعر نیز مهارتی بسیار یافت. از آن جا که ابن رومی با دیدی انتقادی با مسایل اجتماعی برخورد میکرد، اشعار او نشان دهندهی واقعیات ملموس جامعهی آن روز است. وی هرچند که در اشعار خود از الفاظ فصیح و زیبا استفاده میکرد ولی دارای نوعی بددلی و بدفالی در زندگی بود؛ به طوری که هرچه را که به نظرش نامبارک میآمد، ترک مینمود. هرچند آن چیز، خجسته نیز باشد. ابن رومی در زمان معتضدبالله، شانزدهمین خلیفه عباسی، توسط وزیر خلیفه مسموم گردید و درگذشت. گویند که وزیر از ترس هَجو ابن رومی وی را مسموم گردانید.
* تولد «حاج ملاعلی میرزا خلیلی» فقیه و عالم بزرگ ایرانی(1226 ق)
اشاره:
حاج ملاعلی میرزا خلیلی پس از طی تحصیلات مقدماتی، دروس عالی خود را نزد عالمانی همچون شریف العلماء، ملاکریم کرمانی و ملا اسماعیل بروجردی گذراند. وی در فقه، اصول فقه و ریاضی، مهارت کافی داشت و در مدت زمانی کوتاه، فقیهی دانا و ریاضیدانی برجسته شد. این عالم ربانی تا واپسین لحظات عمر، به تحقیق، مطالعه و تألیف اشتغال داشت. از میرزا خلیلی، کتب متعددی به یادگار مانده است که از آن جمله میتوان به کتاب خَزائنُ الاَحکام اشاره کرد. این فقیه وارسته سرانجام در سال 1297 در 71 سالگی در نجف اشرف جان به
جان آفرین تسلیم نمود و به لقای معبود شتافت.
* رحلت عالم مجاهد
«میرزا محمدحسن آشتیانی»
از رهبران مبارز نهضت تنباکو
و از شاگردان شیخ انصاری
در تهران(1319 ق)
اشاره:
میرزا محمدحسن آشتیانی ازعلمای برجسته عالم تشیع و از شاگردان ویژه شیخ مرتضی انصاری بود. وی پس از درگذشت شیخ انصاری به تهران آمد و به نشر اندیشههای شیخ پرداخت. میرزای آشتیانی به همراه علمای معتبر دیگر به مخالفت با امتیاز انحصار خرید و فروش توتون و تنباکو به یک شرکت انگلیسی از سوی دولت ناصرالدین شاه پرداخت. تا این که با انتشار فتوای میرزای شیرازی در تحریم تنباکو، این امتیاز تحمیلی ملغی گردید.
کُتبِ الْوَقف، احکامُ الاَوانی و نیز بَحرُالفوائد و... از جمله تالیفات ایشان است. این عالم ربانی و فقیه بزرگ سرانجام در سال 1319 ق در تهران وفات یافت. جنازهی او را به نجف انتقال داده و در مقبرهی شیخ جعفر شوشتری دفن کردند.
*19 مارس در گذر تاریخ
* تولد «فردریک ژولیو» شیمی دان و فیزیکدان معروف فرانسوی (1900م)
* مرگ «آرتور بالفور» یکی از بانیان انگلیسی تأسیس رژیم غاصب صهیونیستی (1930م)
* درگذشت «لویی دوبروی» فیزیکدان برجسته فرانسوی (1987م)