بارها و بارها تصاويري از خرسها در فيلمهاي حياتوحش از صداوسيما پخش شده است؛ اما تقريبا همه آنها از نوع خرسهاي قهوهاي يا خرسهاي قطبي بودهاند بنابراين ما و فرزندان ما چندان اطلاعي از خرسهاي سياه ايراني نداريم.
در جنوب شرقي ايران، خرسهايي به نسبت كوچكجثه زندگي ميكنند كه در اصل، نوعي از خرسهاي سياه هستند. خرسهاي سياه آسيايي (Asiatic Black Bear) 4 زيرگونه مستقل از هم دارد كه يكي از آنها ايراني (بلوچي) است با نام علمي Ursus thibetanus gedrosianus.
اين زيرگونه خرس سياه در كرمان، هرمزگان، سيستان و بلوچستان و ايالت بلوچستان پاكستان زندگي ميكند. اين گونه خرس موهاي سياه (تيره) دارد، بجز اطراف پوزهاش كه كمي موهاي روشنتر پيدا ميكند و طوق سفيد زيباي سينهاش كه شكل عدد 7 ديده ميشود و شكل متمايزكننده اوست.
اين خرس از همتايان قهوهاياش كوچكتر است و حداكثر، طول بدنش به يك متر و 60 سانتيمتر ميرسد. خرسهاي سياه اصولا موجوداتي زيبا و بازيگوش و البته بسيار ترسو هستند و اگر با تولههايشان كاري نداشته باشيد، به شما كاري نخواهند داشت.
آنها حتي با صداي شليك تير ميترسند و فرار ميكنند. اين خرس در گستره بزرگي از آسيا (از ژاپن تا ايران) زندگي ميكرده است و نخستين بار در ابتداي قرن بيستم در ايران ديده شد. سال 1352 پس از سالها غيبت گزارشهاي تازهاي از ديده شدن آن توسط شكاربانان سازمان محيطزيست ايران در جنوب كرمان رسيد.
ديدن اين خرس حتي براي محليها و بوميان مناطق زيست آن كار سختي است. مردمگريز بودن و ترسو بودن اين خرس زيبا بعلاوه زندگي شبانه او، اين سختي را در ديدن ايجاد ميكند. آنها شبهنگام از خانههايشان براي شكار بيرون ميآيند و تا دم صبح به شكار و غذا خوردن ميپردازند و دم صبح براي استراحت به خانه ميروند.
امروزه در ابتداييترين سالهاي قرن 21، نسل خرسهاي سياه ايراني در حال انقراض است. آنها تعدادشان بسيار كم شده و البته به دليل عدم بررسيهاي علمي طي دهههاي گذشته از تعداد آنها، هيچگونه تخمين واقعياي وجود ندارد. باز هم هيولاي تخريب زيستگاه، مهمترين عامل خطر انقراض اين موجودات زيباست.
چراي بيرويه دامهاي كوچك در زيستگاههاي اين جانور از بين رفتن بافت گياهي آن را باعث ميشود و زنجيره غذايي آنها را به هم زده است. از سوي ديگر شكار تولههاي بازيگوشي كه از درختان خرما بالا رفتهاند تا خرماي تازه بخورند هم باعث انقراض نسل آنها ميشود.
بار ديگر كه يك غذاي گوشتي ميخوريد يا وقتي صحنههاي يك سيرك را ميبينيد كه در آن خرسي سياه با طوق سفيد 7 مانند روي سينهاش ستاره صحنه است، به اين فكر كنيد كه شايد همين غذاي شما يا همين لذت بردنتان از يك سيرك باعث انقراض نسل يكي از زيباترين موجودات اين كشور پهناور شده است.