*  24  آذر  در گذر تاریخ

* رحلت فقیه فرزانه آیت ‏الله «سید محمدحسن میرجهانی» (1371ش)
اشاره:
آیت‏الله حاج سیدمحمدحسن بن میرسیدعلی میرجهانی طباطبایی اصفهانی، در سال 1280 ش برابر با 1319 ق در یکی از روستاهای اطراف اصفهان دیده به جهان گشود. وی پس از
فراگیری علوم پایه، به نجف اشرف عزیمت نمود و از محضر عالمان زمان بهره جست و به مدارج عالی علمی رسید. آیت‏الله میرجهانی پس از آن به خواست پدر به اصفهان بازگشت و به انجام امور دینی پرداخت. این عالم بزرگوار پس از درگذشت پدر و مدتی اقامت در مشهد مقدس، در تهران ساکن گردید و به تبلیغ، هدایت، ارشاد مردم و تألیف و تصنیف پرداخت. آیت‏الله میرجهانی در علوم غریبه اطلاعاتی عمیق داشت. هم‏چنین طبع روانش او را قادر ساخته بود تا در مدح معصومین(ع) به عربی و فارسی به نیکویی شعر بسراید. آثار چندی از این عالم ربانی به جای مانده است که مِصباح‏البلاغه، کُنوزُالحِکَم و فُنون‏الکَلِم و دیوان اشعار از آن جمله‏اند. این محدث و خطیب بزرگوار سرانجام در 25 آذر 1371 ش برابر با بیست‏ویکم جمادی‏الثانی 1402ق در نودویک سالگی در اصفهان رخت از جهان فرو بست و در جوار مقبره علامه مجلسی در کنار مسجد جامع این شهر به خاک سپرده شد.

* روز پژوهش
اشاره:
25 آذر در تقویم جمهوری اسلامی به عنوان روز پژوهش نامگذاری شده است. هفته پژوهش از 25 آذر ماه با شعار «بدون پژوهش و مطالعه تصمیم گیری نکنیم» آغاز می‌شود و تا 29 آذر ادامه دارد. موفقیت روزافزون علم در شناخت جهان هدفدار و قانونمند که با تکیه بر ابتکارات خلاقیت‌های به ودیعه نهاده شده از سوی خدای متعال در وجود بشر و بهره برداری از قدرت شگرف اندیشه آدمی صورت گرفته، فضای زندگی جدیدی را برای انسان‌ها به ارمغان آورده است. این فضای جدید و این تمدن نوظهور که خود برخاسته از تعاملات عمیق میان تمدنی و میان فرهنگی است، موجد خواست‌ها، نیازها، اندیشه‌ها مسائل و مشکلاتی است که به نوبه خود توسعه علم و اندیشه را می‌طلبند. در این مسیر اندیشه‌های ژرف در قالب پژوهش‌های بنیادین صورت بحث پذیر به خود می‌گیرند و دستمایه انجام پژوهش‌های کاربردی می‌شوند تا خواست‌ها و نیازها را پاسخ گویند و راه‌حل‌های بهتر و بیشتری برای مسائل و مشکلات جوامع بشری پیشنهاد کنند و همین جاست که نقش مؤثر و سهم بسزای بخش تحقیقات در روند تحولات جوامع آشکار می‌شود.‌ تحولات زندگی بشر در قرن بیستم نشان از گسترش روز افزون اهمیت علم و تحقیق داشت، به ویژه در نیمه دوم این قرن کشورهای صنعتی و در حال توسعه با آگاهی از نقش پژوهش در خلق فن‌آوری و شتاب‌دهی برای توسعه، عمده توجه خود را مصروف تقویت و ارتقای بخش تحقیق نموده اند.

* 22  صفر  در گذر تاریخ

* درگذشت «ابن دُرُستویه» عالم نحو و حدیث (347 ق)
اشاره:
ابومحمد، عبدالله بن جعفر بن محمد ابن‏دُرستویه، نحوی بزرگ، لغوی و ادیب، متولدِ سال 258 ق در بغداد می‏باشد. وی در علم حدیث نیز دست داشت و در نحو از علی بن عیسی رمانی و مُبرّد و ابن جِنّی پیروی می‏کرد. از آثار وی می‏توان کتاب الارشاد، الکتّاب، اخبارالنحویین و معانی شعر را نام برد. وفات ابن درستویه در 88 سالگی در بغداد واقع شد.

* رحلت «اسماعیل بن عُبّاد» وزیر دانشمند آل ‏بویه (385 ق)
اشاره:
ابوالقاسم اسماعیل بن عُبّاد فرزند عباس معروف به صاحب بن عُبّاد در سال 326 ق در اصفهان به دنیا آمد. پدر و اجداد صاحب از بزرگان و سرشناسان اصفهان بوده و مرتبه‏ی وزارت داشتند. پس از فراگیری مقدمات در اصفهان، راهی ری گردید و در محضر ابن عمید، وزیر دانشمند و شَهیر آل بویه حاضر شد. وقتی که ابن عمید توانایى اسماعیل را در انشای متون ادبی دید، او را به دبیری و نویسندگیِ حاکم اصفهان انتخاب کرد و پس از 13 سال به وزارت رسید. او شیعی مذهب بود و در ترویج تشیع تلاش کرد. صاحب، تا آخرین لحظات عمر از علم اندوزی غافل نگردید و دانش گستری را سرلوحه‏ی خویش قرار داد. همچنین آثار و تألیفات فراوانی از وی به جا مانده است که بیان گر احاطه‏ی او بر علوم زمان می‏باشد. صاحب در فن نویسندگی و کتابت نیز مهارتی عجیب داشت و در این زمینه دارای سبک و روش بود. وی در اواخر عمر علی رغم بیماری، از امور کشور مطلع می‏گشت. سرانجام مشتاقانه به لقای پروردگار رسید و در 59 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. پیکر آن عالم فرزانه در میان حزن و اندوه دوستداران در اصفهان به خاک سپرده شد.
معروف‏ترین اثر صاحب بن عباد، المُحیط نام دارد که در باب لغت و در 7 جلد گردآوری شده است. همچنین کتب امامت، الأنوار و الأعیاد از اوست.

* شهادت آیت‏ الله میرزا
«علی غروی تبریزی»
توسط مزدوران بعث
(1419 ق/ 29 خرداد 1377 ش)

* پایان دوره‏ی حکومت
پانصد  ساله ‏ ی  خلافت  عباسی  (656 ق)
اشاره:
پس از تسخیر بغداد، پایتختِ حکومت عباسیان توسط مغولان و کشتار مردم و تسلیم شدن خلیفه
وبزرگان شهر و نیز غارت و ویران کردن آن، هلاکوخان مغول در
 24 صفر 656 ق المستعصم بالله، خلیفه‏ی وقت را به حضور طلبید و او را به همراه پسر بزرگش به قتل رسانید. به این ترتیب دولت پانصد و چند ساله‏ی بنی عباس سرنگون گردید. دولت بنی‏عباس با قیام ابومسلم خراسانی علیه بنی‏امیه و با روی کار آمدن عبدالله سَفّاح در سال 132 ق، آغاز شده بود و پس از به قدرت رسیدن 38 تن از این خاندان در مدت 524 سال، سرانجام در سال 656 ق با قتل مستعصم، به زوال رفت. بنی‏عباس در ابتدای کار همانند بنی‏امیه، از وجود امامان معصوم در هراس بودند و هر کدام را به طریقی از سر راه خود برداشتند.

*  15  دسامبر در گذر  تاریخ

 * محکومیت «روژه گارودی» نویسنده فرانسوی
در دادگاه پاریس (1998م)