* 1 مهر دردفاع مقدس

* حمله نیروی هوائی ارتش به خاک دشمن متجاوز یک روز پس از آغاز جنگ (1359 ش)
اشاره:

پس از تعرض هواپیماهای عراق به حریم هوائی
ایران و بمباران مناطق حساس کشور،
 در کمتر از بیست ساعت، یکصد و چهل فروند
 جنگنده ایرانی در حریم هوائی بغداد ظاهر شده
و طی عملیاتی برق‏آسا، چندین پایگاه نظامی و دیگر مراکز مهم و حساس را در بغداد و سایر شهرهای عراق بمباران کردند.
 در این حملات، تعداد زیادی از هواپیماهای عراقی
 که روی باند مستقر شده بودند، منهدم شدند.
 این عملیات و نفوذ در خاک عراق تا مناطقی نزدیک مرز سوریه و اردن حیرت کارشناسان نظامی
 خارجی را نیز برانگیخت که خلبانان ایرانی چگونه توانسته‏اند از دیوار توپ‏های ضد هوائی
 و موشک‏های زمین به هوای عراق عبور کنند. این حمله، توان و قابلیت رزمی نیروی هوائی را
 به منصه ظهور رساند و به طرز باشکوهی
 به نمایش گذاشت.

* 1 مهر در گذر تاریخ

* روز بازگشائی مدارس
اشاره:

با آغاز سال تحصیلی در اول مهر،
 همه ساله میلیون‏ها دانش‏آموز، به شوق آموختن
 دانش، روانه مدارس می‏شوند. این تکاپو
 جلوه زیبائی را به جامعه می‏بخشد، گویی که
 خونی تازه به رگ‏های حیات کشور اسلامی عزیزمان
 وارد شده است و این چنین، تجسم پرمعنایی
از نسل آینده به اذهان خطور می‏کند. برای سازندگی،
 هیچ راهی مناسب‏تر از توجه عمیق به امر مهم
 تعلیم و تربیت نمی‏باشد.
 سرمایه‏گذاری بر روی انسان، به معنای
سرمایه گذاری بر روی مولّد فن آوری است و
 امر آموزش و پرورش، یک سرمایه گذاری افزوده است، یعنی هزینه‏ای که صرف یک دانش‏آموز
 می‏شود، سودی چند برابر خواهد داشت. آموزش و پرورش به طور مستقیم در تحول و پیشرفت سایر نهادهای اجتماعی نیز نقش بنیادی
 و زمینه ساز دارد و ضعف و قوت این نهاد،
در نهایت به ضعف یا پیشرفت سایر نهادهای اجتماعی
 منجر می‏شود.


* تولد «حضرت امام خمینی» رهبر انقلاب و بنیانگذار
 جمهوری اسلامی ایران
 در خُمین (1281 ش)
اشاره:
حضرت آیت‏الله العظمی سیدروح الله موسوی خمینی در اول مهر سال 1281 ش
 برابر با بیستم جمادی‏الثانی 1320ق، همزمان با زادروز حضرت زهرا(س)
 در شهرستان خمین به دنیا آمدند. در دوران طفولیت،
 پدرشان که از عالمان آن دیار بود
 به شهادت رسید و سید روح‏الله از آن پس
 تحت سرپرستی مادر و عمه خود قرار گرفت. ایشان پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی
 و سطح، در محضر آیت‏الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی به فراگیری دروس خارج
همت گماشتند و مورد توجه خاص استاد
 واقع شدند. ایشان همزمان با تأسیس حوزه علمیه قم،
 به آن شهر عزیمت نموده و با استفاده
 از محضر پرفیض حضرات آیات شیخ علی اکبر
 یزدی و محمدعلی شاه آبادی، در علم هیئت،
 عرفان، حکمت و فلسفه، به درجه والایی
 دست یافتند. حضرت امام سپس حلقه درسی خود را
تشکیل دادند. در محضر ایشان شاگردان فراوانی
 پرورش یافتند که در جریان نهضت نیز، یاور آن حضرت بودند. حضرت امام
 از جمله کسانی بودند که نقش مهمی در دعوت
 از آیت‏الله بروجردی به قم ایفاء کرده و
 از ایشان حمایت نمودند.
 پس از ارتحال آیت‏الله بروجردی و آغاز گسترده
 نقشه‏های ضد اسلامی دستگاه پهلوی، حضرت امام علیه دستگاه جور به پا خاستند و نهضت اسلامی ایران را به جریان انداختند. حوادث متعدد این دوران به ویژه اعتراض و خروش آن حضرت نسبت به کاپیتولاسیون به تبعید ایشان به ترکیه، عراق و هجرت
 به پاریس انجامید. امام خمینی(ره) در نهایت
 پس از حدود 15 سال دوری از وطن،
 در بهمن‏ماه 1357 به کشور اسلامی بازگشته و نظام جمهوری اسلامی را بنیان نهادند. حضرت امام در طول رهبری ده ساله خویش، انقلاب را در حوادث سهمگین پس از انقلاب و دوران جنگ هدایت کرده و در مقابل استکبار،
 ندای حق‏خواهی و عدالت‏طلبی را فریاد کردند. سرانجام این رادمرد جهاد و اسوه علم و عمل در چهاردهم خرداد 1368 در 88 سالگی
 جان به جان آفرین تسلیم کردند و
 پس از تشییعی بی‏نظیر در جهان، در بهشت زهرا
 به خاک سپرده شدند.

* آغاز ثبت احوال و
 صدور شناسنامه به تصویب هیئت وزیران (1297 ش)
اشاره:

در شهریور 1295 ش، تصویب نامه‏ای مشتمل بر 41 ماده درباره آمار و ثبت احوال به تصویب هیئت وزیران رسید ولی تا سال 1297 ش
 به اجراء در نیامد. در این سال، ثبت احوال در وزارت داخله در تهران تأسیس شد و
 به تدریج در نقاط دیگر کشور توسعه یافت.
 در سال 1303، آئین نامه‏ای مفصل درباره سرشماری
 و جمع آوری آمارهای گوناگون به تصویب هیئت وزیران رسید. اداره ثبت احوال
در آغاز «سِجِلِّ احوال» نامیده می‏شد و گاهی تحت‏نظر شهرداری و گاهی، یکی از اداراتِ
 وزارت کشور محسوب می‏گردید. این اداره
 در سال 1307، به نام اداره احصائیه و سِجلِّ احوال
 کل مملکتی نامیده شد و در سال 1316
 به «اداره آمار و ثبت احوال» تغییر نام یافت. در خرداد 1318، قانون سرشماری به تصویب مجلس شورای ملی رسید و از آن تاریخ تا شهریور 1320،
 در 35 شهر، سرشماری به عمل آمد. در سال 1337،
 وظائف ادارات آمار و ثبت احوال از یکدیگر تفکیک گردید و تشکیلاتی با نام اداره کل ثبت احوال و نیز سازمان ثبت اسناد کشور تأسیس شد.


* آغاز کار «دانشکده
هنرهای دراماتیک» سابق و دانشکده «سینما و تئاتر» فعلی (1343 ش)
اشاره:
این دانشکده که خود بخشی از دانشگاه هنر تهران
 می‌باشد، پیش از انقلاب دانشکده هنرهای دراماتیک
 نام داشته‌است و تأسیس اولیه آن به سال ۱۳۴۳
 می‌باشد.بعد از انقلاب دانشکده هنرهای دراماتیک
 به همراه چند دانشکده که قبل از انقلاب
 زیر مجموعه وزارت فرهنگ و هنر سابق بودند -
از جمله دانشکده هنرهای تجسمی- تشکیل مجتمع
 دانشگاهی فارابی را دادند که چند سال بعد این مجتمع به دانشکاه هنر تغییر نام
 داد.پذیرش دانشجو در دانشکده سینما و تئاتر از طریق کنکور سراسری می‌باشد. که داوطلبان بعد کنکور و کسب امتیازات لازم برای مصاحبه علمی فرا خوانده می‌شوند و پذیرش نهائی از بین آنها صورت می‌گیرد.

* رحلت فقیه
جلیل آیت‏الله«محسن
 حرم پناهی» (1381 ش)
اشاره:

شیخ محسن حرم پناهی در سال 1347 ه.ق
 در شهر قم و در بیت علم و فقاهت، فتوا و قضاوت چشم به جهان گشود. والد ماجد ایشان
 مرحوم مهدی حرم پناهی عالمی زاهد و تارک هوی از احفاد مرحوم ملا آقا حسین مجتهد قمی (ره) و مورد توجه خواص و بزرگان علماء بوده است و مادر ارجمندشان صبیه مرحوم سید صادق روحانی قمی (ره) و بانویی پارسا و عفیفه بود که در عصر خود الگوئی مناسب از زن مسلمان برای سایر بانوان به شمار می رفت. نکته بسیار حائز اهمیت
 در مورد ایشان این است که در طول سال های مبارزات
و بعد از آن هیچ گاه وظیفه اصلی خود را که تحقیق و تدریس، تصنیف و تربیت طلاب می دانستند، فراموش نکردند، به طوری که حتی در آخرین روز عمر پر برکت خود نیز در مدرسه فیضیه به تدریس پرداختند و
در روزهای تعطیل طلاب را از علومی همچون
 تفسیر، اخلاق و اعتقادات بهره مند می نمودند
 و در همین راستا شاگردانی را جهت مناظره
 با سایر ملل و مذاهب اسلامی تربیت کردند. سر انجام بعد از 76 سال خدمت در راه اشاعه دین اسلام، در سال 1423 ه.ق دار فانی را وداع
 و به دیدار حق شتاف و پیکر پاک او را با تشییع با شکوه در جوار حرم ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (سلام الله علیها)
به خاک سپردند.

* حرکت جمعی دانش ‏آموزان و دانشجویان و برخورد با رژیم شاه
(1349)
اشاره:

روز اول مهر 1349، دانش ‏آموزان
سال ششم دبیرستان ‏های تهران به عنوان اعتراض
 به آئین‏نامه امتحانات نهائی سال ششم متوسطه،
 تصمیم به اعتصاب دسته جمعی گرفتند و بیست و ششم مهر را روز اعتصاب محصّلین نامیدند. دانشجویان دانشگاه‏های تهران نیز
 به حمایت از دانش‏آموزان معترض که
در روز موعود به سمت دانشگاه تهران
 دست به راهپیمائی زده بودند، به جمع آنان پیوستند. در این حال، حمله وحشیانه دژخیمان رژیم
 به دانش‏آموزان، مردم حاضر در صحنه و دانشجویان را بر آن داشت که با مهاجمان به زد و خورد پرداخته و دانش‏آموزان را
 از چنگال مأموران نجات دهند. ولی ناگهان مهاجمان مسلح به روی مردم آتش گشودند و ده‏ها نفر را زخمی و صدها تن را دستگیر نمودند.

* 27 ذی القعده در گذر تاریخ

* درگذشت «آزاد بلگرامی» مورخ مسلمان هندی(1200 ق)
اشاره:

آزاد بلگرامی،مورخ و عارف مسلمان هندی در شهر بلگرام هند متولد شد. او فراگیری علوم مقدماتی و حدیث را از نوجوانی آغاز کرد و پس از آن، به آموختن زبان‏های عربی و فارسی پرداخت. آزاد بلگرامی، آثار فراوانی به نظم و نثر به زبان‏های عربی و فارسی دارد و به سبب قصائدی که به زبان عربی
 در ستایش پیامبر اسلام(ص) سروده،
به نیکوکار هندی، ملقّب شده است.
 او علاوه بر شعر و ادب، در دیگر دانش‏ها
 نیز صاحب نظر بود. غزلیات فارسی «آزاد» بیشتر به سبک هندی است و تشبیهات و استعارات لطیف در آن دیده می‏شود. از جمله آثار
 این شاعرهندی می‏توان به دلگشانامه، مثنوی و دیوان اشعار او که به زبان عربی است
اشاره کرد.
*  تصرف بغداد توسط
«تیمور گورکانی» و قتل
 هزاران نفر از مردم(804ق)
اشاره:
تیمور گورکانی معروف به تیمور لنگ
طی دوران سلطنت سی و شش ساله‏اش،
سه یورش وحشیانه‏ی سه، پنج و هفت ساله به نواحی اطراف ایران داشت و در هر نوبت، صدها هزار نفر را قتل عام کرد. وی پس از فتح
 هر شهر، از سرهای کشتگان، مناره‏ها می‏ساخت و یادبودی از قساوت و سنگدلی در یادها می‏گذاشت.
در جریان یورش هفت ساله‏ی تیمور، وی شهر بزرگ بغداد را که در قتل و
غارت هلاکوخانِ مغول در سال 565 ق ویران شده بود تصرف کرد و چون چند سرباز او در آن شهر
 کشته شده بودند، دستور داد تا هر یک
 از سربازان او دو سر حاضر کنند و به دنبال آن،
 قتل عام سختی در بغداد رخ داد و هزاران نفر
 از کوچک و بزرگ و زن و مرد بی‏گناه،
 در پنجه‏ی قهرِ سربازانِ خونخوارِ تیمور لنگ مبتلاء گردیده و کشته شدند. تیمور سرانجام پس از جنایات فراوان و غارت بغداد، آن را همچون ویرانه‏ای ترک کرد.

* 23 سپتامبر در ذر تاریخ

* درگذشت «والنتین کونرار» نویسنده و ادیب معروف فرانسوی (1675میلادی)

* کشف سیاره «نپتون» توسط دو دانشمند فرانسوی (1846م)

* روز ملی و اعلام استقلال و تشکیل حکومت پادشاهی «عربستان سعودی» (1932م)

* درگذشت «زیگموند فروید» روانپزشک و
 روانکاومعروف اتریشی (1939م)

* مرگ «ادواردْ راس» زبان‏شناس و
 مستشرق خاورشناس برجسته انگلیسی (1940میلادی)