امام صادق(ع)‌می‌فرماید: گویا من قائم را در نجف مشاهده مى‌کنم که زره پیامبر خدا(ص) را بر تن کرده ... سپس پرچم پیامبر(ص) را بر مى‌افرازد و همین که پرچم را به اهتزاز در آورد، شرق و غرب جهان به نور آن روشن مى‌شود.


به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، امام صادق(ع) رئیس مکتب شیعه در دوران عمر با برکاتشان با برگزاری کرسی آزاداندیشی به نشر معارف الهی همت گمارد، در این میان یکی از موضوعات مهمی که از این امام همام در کتب شیعه نقل شده است، روایت حضرت(ع) در خصوص مسأله مهدویت است، به همین منظور با آیت‌الله نجم‌الدین طبسی استاد خارج مهدویت حوزه علمیه قم گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌آید:

امامی که بیشترین روایات مهدوی از او صادر شده است

*احادیث مهدوی که از امام صادق(ع) نقل شده است، چه مواردی از مهدویت را در بر می‌گیرد؟

-همه ائمه معصومین ما بدون استثناء راجع به فرهنگ مهدوی و مهدویت رهنمودها و بیاناتی داشتند و دارند، اما در بین ائمه معصوم بیشترین و بارزترین بیانات از امام جعفر صادق(ع) است، آن هم به خاطر شرایطی که حضرت(ع) داشتند، یعنی دوران حضرت(ع) با ضعف حکومت یعنی سراشیبی و سقوط حکومت جبار و فساد اموی و روی کار آمدن حکومت فاسد بنی‌ عباس مصادف بود، در این فرصت امام صادق(ع) توانست فرهنگ اهل بیت، فرهنگ اسلام ناب محمدی(ص) و فرهنگ اصیل اسلام را گسترش دهد و به سمع جهانیان برساند.

یکی از اصول و مبانی اعتقادی ما مسلمان‌ها مسأله مهدویت است که ائمه طاهرین و وجود نبی‌اکرم(ص) اشاراتی به آن داشته‌ و دارند، ولی از  آنجایی که این فرصت برای امام صادق(ع) به وجود آمد، امام توانست این فرهنگ را به طور وسیع گسترش دهد، بنابراین روایاتی که از امام صادق(ع) در این خصوص به ما رسیده است، شاید از همه ائمه بیشتر باشد، ما تقریباً از ائمه طاهرین به حجم تعداد روایات مهدویت امام صادق(ع) نداریم که برسد و این مورد طبیعی است، حتی در فقه هم روایاتی که از امام باقرین(ع) رسیده است از سایر ائمه بیشتر است که همان به خاطر شرایط سیاسی و اجتماعی دوران این دو امام همام است.

نکته بارز دیگر اینکه امام صادق(ع) به تنهایی به تمام شئون جریان مهدوی پرداختند، یعنی از مسأله اصل و نسب تا مسأله ولادت حضرت تا اختلافاتی که در دوران ولادت پیش می‌آید(بعضی می‌گویند دنیا نیامده است، بعضی می‌گویند در حالی که جنین بوده از دنیا رفته است و سقط شده است، بعضی می‌گویند دو ساله بوده است)، ‌تمام اختلافات دوران تولد امام زمان و بعد از آن را، حضرت(ع) پیشگویی کرده بودند.

همچنین مسأله غیبت حضرت(امام قائم(ع) دو غیبت خواهد داشت، یکی کوتاه مدت و دیگری دراز مدت) تحت عنوان غیبت صغری و غیبت کبری، اوضاع دوران غیبت،‌ اوضاع شیعه و مسلمانان در دوران غیبت، مسأله انتظار و منتظران، علائم ظهور (علامات حتمی و غیرحتمی)، مسأله ظهور حضرت، دوران حکومت حضرت، برنامه‌های حضرت، لشکریان حضرت، مسائل کشوری و لشکری، ‌برخورد با مخالفان‌، مخالفان و ماهیت آن‌ها،‌ شیوه برخورد حضرت و حتی مسأله رحلت یا شهادت حضرت(عج) را بیان کردند، یعنی اگر خواسته باشیم یک قلم به دست بگیریم و یک تاریخی از امام زمان(عج) از لحظه ولادت تا شهادت داشته باشیم و تاریخ بعد از ظهور حضرت را در نظر بگیریم، به نظر بنده خود روایات ‌امام جعفر صادق(ع) ما را کافی باشد، زیرا حضرت(ع) به تمام جوانب اشاره کرده‌اند.

علائم حتمی ظهور از خروج سفیانی تا ندای آسمانی/محتوای ندای آسمانی به روایت امام صادق(ع)

*درباره علایم ظهور و عصر ظهور روایتی را از امام صادق(ع) نقل می‌کنید؟

-امام صادق (ع) می‌فرماید: «من المحتوم الذی لا بد منه وأنه لا یکون قائم إلا بسفیانی» از علائم حتمی که باید قبل از ظهور امام زمان(عج) رخ دهد، خروج سفیانی است و «وخسف بالبیداء»، بیداء نقطه‌ای است که قبلاً بیرون مدینه بوده، اما اکنون جزو مدینه است، لشکر سفیانی به مدینه می‌روند، تعرض می‌کنند، بعد به سمت مکه راه می‌افتند تا نابود کنند، لشکرشان در بیداء فرو می‌رود؛ یعنی نابود می‌شوند.

امام صادق(ع) می‌فرماید:‌ «و قتل النفس ‍ الزکیة»، قتل نفس زکیه از علامات حتمی است، نفس زکیه ‌از فرزندان رسول ‌الله و انسانی پاک و شریف است که در مکه به شهادت می‌رسد، «و المنادی ینادی من السماء» یکی دیگر از علامات حتمی ندای آسمانی است و «ظهور کف من السماء» دستی در آسمان پیدا می‌شود.

در تعبیر دیگر آمده است، زراره از امام صادق(ع) که فرمود: منادی به اسم قائم(عج) ندا می‌کند، گفت: پرسیدم خاص است یا عام؟، فرمود: عام است، هر قومی به زبان خود می‌شنود، یعنی منادی در آسمان‌ها نام امام زمان(عج) و نام پدر امام زمان را می‌برد گویی که همه بشنوند.

در روایات دیگر فرمودند: سه علامت از علایم ظهور هستند، سفیانی و خراسانی و یمانی در یک روز و یک ماه خروج می‌کنند، از همه هدایتگر پرچم یمانی است که مردم را به سوی حق دعوت می‌کند.

همچنین امام صادق(ع) در روایات دیگر به ویژگی علامات ظهور به خصوص درباره سید خراسانی، سفیانی و ویژگی‌های او -که بدترین مخلوقات خدا است و آن قدر قساوت دارد که «ام ولد» مادر بچه‌هایش را زنده به گور می‌کند تا مبادا علیه‌اش گزارش داده شود- و موارد دیگر پرداخته‌اند.

حال و هوای نجف و کوفه در زمان ظهور/تعداد ملائکی که در زمان ظهور به زمین می‌آیند

*بعد از اینکه حضرت حجت(عج) در مکه نهضت جهانی خود را مطرح می‌کنند، حال و هوای دوران ظهور از منظر روایات امام صادق(ع) چگونه بیان شده است، به برخی موارد آن اشاره می‌کنید؟

-باز اینجا حضرت(ع) روایات متعددی دارند، یک روایت دارند که جمله ابوبصیر می‌گوید: امام صادق(ع) فرمود: «کَأَنِّی اَری نُزُولَ الْقائِمِ فِی مَسْجِدِ السَّهْلَةِ بِاَهْلِهِ وَعِیالِهِ قُلْتُ: یَکُونُ مَنْزِلَهُ جُعِلْتُ فِداکَ قالَ: نَعَمْ! کانَ فِیهِ مَنْزِلُ اِدْرِیسَ وَکانَ مَنْزِلَ اِبْراهِیمَ خَلِیلِ الرَّحْمنِ وَما بَعَثَ اللّهُ نَبِیّا اِلاَّ وَقَدْ صَلّی فِیهِ وَفِیهِ مَسْکَنُ الْخِضْرِ»، گویا من فرود آمدن قائم را با خانواده‌اش در مسجد سهله می‌نگرم، گفتم: فدایت شوم! آیا آنجا اقامتگاه او می‌شود؟ فرمود: بلی! در آن مسجد اقامتگاه ادریس(ع) و ابراهیم خلیل الرحمان(ع) نیز بوده و خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرده، مگر اینکه در آن مسجد نماز گزارده است، همچنین سکونتگاه خضر(ع) در آن است.

و در جای دیگر، حضرت صادق(ع) وقتی اسم از مسجد سهله برده شد، فرمود: «اَما اَنَّهُ مَنْزِلُ صاحِبِنا اِذا قَدِمَ بِأَهْلِهِ» همانا آن مسجد منزل صاحب ما است، آن گاه که با خاندانش بیاید.

روایتی درباره نزول امام زمان به نجف اشرف است که می‌فرماید: گویا من قائم را در نجف مشاهده مى‌کنم که زره پیامبر خدا(ص) را بر تن کرده و زره بر او فشار مى‌آورد، آن را تکان مى‌دهد و زره بر تن او گشاد مى‌شود، آن گاه زره را بـا جامه‌اى از استبرق مى‌پوشاند و سپس بر اسب ابلق خود که میان دو چشمش نورى مى‌درخشد سوار مى‌شود و آن را به حرکت در مى‌آورد، اهل هیچ سرزمینى نیست که پرتو افشانى این نور به آن‌ها نرسد و این نشانه‌اى براى آنان است، سپس پرچم پیامبر(ص) را بر مى‌افرازد و همین که پرچم را به اهتزاز در آورد، شرق و غرب جهان به نور آن روشن مى‌شود.

بعد هم در ادامه روایت مطرح می‌کنند که هر کس در هر کجای عالم باشد، حضرت(عج) را می‌بیند، گویا اینکه حضرت را در شهرشان می‌بیند، نکته بسیار مهم این است که در تصاویری که در ماهواره‌ها و یا برنامه‌ای که در آن سوی دنیا پخش می‌شود، هیچ گاه مخاطب این حس به او دست نمی‌دهد که در آن مکان حضور دارد و یا واقعه به او نزدیک باشد، ولی امام صادق(ع) می‌گوید: وقتی حضرت(عج) وارد نجف می‌شود، تمامی اهل دنیا حضرت را می‌بینند گویا اینکه حضرت در شهرشان باشد،‌ بعد پرچم رسول خدا(ص) را برافراشته می‌کند و بعد از آن، توان مؤمنان 40 برابر می‌شود.

بعد امام ذیل روایت صحبت‌هایی را راجع به کرامات و معجزات مطرح می‌کند و درباره نزول امداد‌های الهی برای امام زمان(عج) می‌فرماید: بر او سی هزار فرشته و سیصد و سیزده فرشته فرود می‌آیند، فرشتگانی که با نوح در کشتی بودند و فرشتگانی که با ابراهیم بودند هنگامی که به آتش افکنده شد، آن‌هایی که با موسی بودند، هنگامی که دریا را برای بنی‌اسرائیل شکافت و آن‌هایی که با عیسی بودند، هنگامی که خداوند وی را به سوی خود بالا برد و چهار هزار فرشته‌ای که در بدر بودند و چهار هزار ملائک که فرود آمدند تا به همراه حسین بن علی(ع) با دشمنان نبرد کنند، ولی به آن‌ها اجازه داده نشد.

جنایات داعش مانند امویون است

*آیا این حوادث منطقه می‌تواند جزئی از علائم ظهور باشد؟

-نه! به عنوان علائم حتمی چیزی را نمی‌توانیم بگوییم، اما به عنوان احتمال ممکن است، چرا می‌گویم به عنوان حتمی ممکن نیست، زیرا چنین قضایایی در تاریخ و پیش از این بوده است، اموییون-همین داعشی‌ها که نسل این‌ها هستند- همین جنایات جنایات، خونریزی و هتک نوامیس و تخریب خانه‌ها، سوزاندن مزارع، کشتن بچه‌ها، به اسارت گرفتن زنان را انجام می‌دادند، می‌خواهم بگویم این قضایا در تاریخ اتفاق افتاده و بیش از این هم در تاریخ بوده است، شاید بعد از این هم باشد و ما نمی‌دانیم، لذا تطبیق قطعی دهیم.