* 3 تیر در گذر تاریخ
* قتل «میرزا جهانگیرخان شیرازی»مدیر روزنامه صور اسرافیل به دستور محمدعلی شاه (1287 ش)
اشاره:
میرزا جهانگیر خان شیرازی در سال 1355ش (1292ق) در شیراز به دنیا آمد.
در 18 سالگی در مدرسه دارالفنون در تهران به تحصیل علوم و فنون جدید پرداخت و
یکی از دانشمندان زمان گردید. در این هنگام بود که
نهضت آزادیخواهی آغاز شد.
او با حضور در جلسات و مجامع مخفی
این نهضت، با بزرگان سیاسی ایران آشنا گشت و خود
یکی از ارکان عمده آزادیطلبان به شمار رفت.
وی در اوائل سلطنت محمدعلی شاه قاجار، روزنامه صور اسرافیل را راهاندازی کرد و از مشروطه دفاع نمود.
جهانگیر خان سرانجام پس از آشغال مجلس
توسط قوای روس، به دستور محمدعلی شاه دستگیر و
به باغشاه منتقل شد.
در باغشاه او را به همراه ملکالمتکلمین
در سوم تیرماه 1287ش در 33 سالگی به طرزی فجیع به قتل رساندند.
* قتل «ملک المتکلمین» خطیب و
روشنفکر مشروطهخواه توسط عوامل
محمد علی شاه (1287 ش)
اشاره:
حاج میرزا نصرالله مَلِکُ المُتِکَلِّمین در حدود
سال 1240 ش (1277 ق) در اصفهان به دنیا آمد.
در 22 سالگی به مکه رفت و در بازگشت،
به هندوستان عزیمت نمود. در هندوستان کتابی
به نام «مِنَ الخَلقِ اِلی الحَق» برای بیدار ساختن مسلمانان تصنیف کرد.
پس از انتشار این کتاب، انگلیسیها او را از هندوستان اخراج نمودند.
از آن پس به ایران آمد و در بوشهر با سیدجمال الدین اسدآبادی ملاقات نمود. ملک المتکلمین از آن پس به اصفهان و تهران رفت و در جریان نهضت مشروطه با خطابهها و سخنرانیهای خود به آگاهی بخشی مردم پرداخت.
ملکالمتکلمین که از خطبا و وعاظ مشهور
دوره انقلاب مشروطیت به شمار میرود، پس از آنکه مجلس شورای ملی، به فرمان محمدعلی شاه قاجار
به توپ بسته شد، دستگیر و به دستور شاه، در سوم تیرماه 1287ش در 47 سالگی به قتل رسید.
* پایان مرحله اول مشروطیت و
آغاز استبداد صغیر در دوران مشروطه
(1287 ش)
اشاره:
با به توپ بستن مجلس شورای ملی و
اعلام حکومت نظامی توسط محمدعلی شاه قاجار، مرحله اول مشروطیت که از سیزده مهر 1285ش
همزمان با گشایش اولین دوره مجلس شورای ملی
آغاز شده بود، پایان یافت.
با آغاز استبداد جدید که به دلیل عمر کوتاه آن،
استبداد صغیر نامیده میشود، بسیاری از روشنفکرانِ غربگرا، صحنه مبارازت را رها نموده و یکبار دیگر جنبش مردم ایران
با الهام گرفتن از روح مذهب و رهبری روحانیت، در اندک مدتی به اوج خود رسید.
در این حال، مردم، در تهران و شهرستانها، دست به دفاع مسلحانه زده و در نهایت توانستند
با محاصره پایتخت، آن را به تصرف خویش درآورند.
انگیزه و محرک اصلی مردم در این قیام، دستورالعملهایی بود که از طرف علمای بزرگ، به ویژه از نجف اشرف به دست مردم میرسید. این بیانیهها و روشنگریها بود که بر مبنای وظیفه شرعی، مردم را
در سراسر ایران، به مقاومت در برابر استبداد برانگیخت و علیرغم حکومت نظامی، به دفاع مسلحانه واداشت تا اینکه سرانجام، استبداد برای بار دوم سقوط کرد.
* درگذشت دانشمند و
نویسنده معاصر، استاد «سید مصلح الدین مهدوی اصفهانی» (1374 ش)
اشاره:
سید مصلح الدین، در اصفهان از محضر
حضرات آیات میرزا محمدعلی حبیب آبادی،
استاد سید محمدکاظم عصار بهرهها برد و پس از
اخذ لیسانس، به اصفهان بازگشت.
وی در اصفهان به تدریس، تحقیق و تألیف روی آورد و در رشتههای تاریخ، جغرافیا، حدیث، تراجم و ادبیات اشتغال ورزید. استاد مهدوی بر اثر تلاش وافر در علوم حدیث
از آیات عظام سید شهاب الدین مرعشی نجفی، محمدعلی اراکی، شیخ آقا بزرگ تهرانی، سید مصطفی
صفایی خوانساری و دیگران اجازه روایت اخبار و احادیث اهل بیت (ع) را اخذ کرد.
زندگینامه علامه مجلسی در دو جلد، بیان المفاخر در دو جلد، دانشمندان و بزرگان اصفهان، تعلیمات دینی
برای دبیرستان در پنج جلد و دهها اثر دیگر از جمله آثار این محقق فرزانه است.
سرانجام آن مرد بزرگ پس از یک دوره بیماری
در شب چهارم تیر ماه 1374 ش برابر با
26 محرم 1416ق در 79 سالگی دار فانی را وداع گفت و در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
* تحصن مشروطه طلبان
به رهبری «شیخ فضلالله نوری»
در حرم عبدالعظیم (1286ش)
اشاره:
پس از پیروزی نهضت مشروطه و روشن شدن
خطر انحراف آن، اقدامات شیخ فضلالله نوری به عنوان یکی از عالمان بزرگ زمان، علیه مشروطه غیرمشروعه
از اوائل سال 1286 ش آغاز شد.
وی در روز سوم تیر همان سال در رأسعدهای از روحانیون و طلاب و اصناف که بالغ بر
پانصد نفر میشدند در اعتراض به انحراف این نهضت
به جریان غیردینی، در حرم حضرت عبدالعظیم در
شهر ری متحصن شدند.
وعاظ حاضر در آن تحصُّن، همه روزه
ضمن ایراد سخنرانی، حکومت مشروطه را خلاف شرع دانسته و تقاضای جدّی از شاه به عمل آورده که باید مشروطه، مشروعه شود.
این تحصن یکی از بهانههای مهم فاتحانتهران برای اعدام شیخ فضلالله نوری در 11 مرداد سال 1288ش
برابر با 13 رجب 1327ق گردید.
* برقراری حکومت نظامی در تهران
به دنبال به توپ بستن مجلس شورای ملی
(1287 ش)
* درگذشت عباس جلالی سوسن آبادی، نگارگر ایرانی (1383ش)
* هیئت امنای دانشگاه تهران
به شرح زیر تعیین شدند.(1352ش)
اشاره:
هیئت امنای دانشگاه تهران بهشرح زیر تعیین شدند: امیرعباس هویدا، دکتر منوچهر اقبال، دکتر هوشنگ نهاوندی، دکتر جمشید آموزگار،
مهندس صفی اصفیا، دکتر عبدالمجید مجیدی، دکتر محمد نصیری، دکتر محمد باهری، دکتر عبدالله شیبانی، پروفسور یحیی عدل و دکتر جمشید بهنام.
* هنگام برگزاری آزمون کنکور
در تهران در مقابل دانشگاه تظاهرات صورت گرفت.(1356ش)
اشاره:
هنگام برگزاری کنکور در تهران دانشجویان خشم و نفرت خود را نسبت به رژیم درباره قتل
دکتر شریعتی اعلام داشتند.
* میرزا جهانگیر خان شیرازی
مدیر صور اسرافیل، سلطان العلمای خراسانی مدیر
روح القدس، قاضی ارداقی و
ملک المتکلمین به وضع فجیعی در باغشاه اعدام شدند. (1287ش)
* سید عبدالله بهبهانی به کلهر تبعید شد. (1287ش)
اشاره:
سید محمدطباطبائی با شفاعت ملکه جهان همسر شاه به قریه ونک فرستاده شد.
سید محمد صادق طباطبائی نیز
عازم اروپا گردید.
* 26 شعبان در گذر تاریخ
* مرگ «یزید بن عبدالملک
بن مروان» خلیفهی ستمکار اموی (105 ق)
اشاره:
یزید بن عبدالملک
بن مروان پس از عمر
بن عبدالعزیز در سال 101 هجری به خلافت رسید.
یزید بن عبدالملک شخصی عیاش و باده گسار بود و به امور کشور اسلامی توجهی نداشت. چون
از بستگان حجاج ثقفی بود، از این خاندان خونخوار،
بر سر کارها گمارد.
وی در اواخر عمر میخواست ثابت کند که عیش و نوش بدون نیش و تلخی وجود دارد. ولی باگذشت چند روز، معشوقهاش مُرد و آن زندگی مستانه تبدیل به سوگ گشت و خلیفه، چند روزی بعد از او زنده نماند.
* وفات «ابن فصیح»
از فقهای حنفی مذهب(755 ق)
اشاره:
ابن فصیح، ابوطالب فخرالدین احمد بن على
بن احمد همدانى کوفى (۶۸۰- ۲۶شعبان۷۵۵ق /
۱۲۸۱-۱۵سپتامبر ۱۳۵۴م)، فقیه حنفى، شاعر و ادیب
سده هشتم هجری بود. بهسبب اقامت و تدریس
در شهرهای بغداد و دمشق، او را بغدادی و دمشقى
نیز خواندهاند.
ابن فصیح در کوفه دیده به جهان گشود و در همانجا به آموختن فقه و ادبیات پرداخت و قرائت هفتگانه را نزد ابن صباغ و على بن سعد دیوانى آموخت. در بغداد از ابن عبدالحق، ابن دوالیبى و ابن صباغ حدیث شنید و اسماعیل بن طبال و دیگران به او اجازه روایت دادند.
وی در عراق مدتى در آرامگاه ابوحنیفه به تدریس اشتغال داشت، سپس به دمشق رفت.
در آنجا مورد تفقد و اکرام طنبغا امیر شام قرار گرفت و به افتاء، مناظره و تدریس در مدارس قصاعین و ریحانیه پرداخت و در ۷۵۰ق /۱۳۴۹م به حج رفت.
از شاگردان ابن فصیح مىتوان ابن وهبان و ابن ادمى را نام برد.
وی شعر نیز مىسرود و بسیاری از موضوعات و کتب فقهى را به نظم درآورد.
پارههایى از اشعار وی بهصورت پراکنده در منابع آمده است. مرگ ابن فصیح در دمشق و 26 شعبان سال ۷۵۵ق اتفاق افتاد.
برخى از آثار ابن فصیح به شرح زیر بهصورت خطى در کتابخانهها موجود است: ۱. «حلالرموز»، قصیدهای است لامیه در قرائات سبع نظیر قصیده شاطبیه که در آن به نام قراء تصریح شده است. ۲. «مستحسن الطرائق
فى نظم کنز الدقائق»، چنانکه از نامش پیداست، همان کتاب «کنز الدقائق نسفى» است در فقه که ابن فصیح آن را به نظم درآورده، این منظومه توسط نورالدین على
بن غانم مقدسى با نام اوضح رمز على نظم الکنز شرح شده است. ۳. «نظم منارالأنوار»، همان «منارالأنوار نسفى» است در اصول فقه که در ۹۰۳ بیت به نظم درآمده و نسخهای از آن در مکتبةالعربیه دمشق موجود است.
* رحلت فقیه و متکلم بزرگوار
آیت الله «سیدمهدی روحانی» (1421ق)
اشاره:
آیتالله سید مهدی روحانی در سال 1343 ق (1 303 ش) در شهر مقدس قم و درخانوادهای فرهیخته و عالم
به دنیا آمد. در دوران نوجوانی به فراگیری علوم دینی روی آورد و پس از چند سال در 20 سالگی عازم نجف اشرف گردید. با ورود آیتالله بروجرودی به قم، آیتالله روحانی در درس خارج فقه و اصول ایشان شرکت کرد و پس از مدتی به تدریس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول پرداخت. او همچنین با تطبیق کتابهای آسمانی از قبیل تورات و انجیل با قرآن، ویژگیهای مشترک و تفاوت آنهارا با قرآن روشن ساخت. آیت الله روحانی از نخستین کسانی بود که
در حوزهی علمیهی قم، جلسههای بررسی مارکسیسم و اصول دیالکتیک را تشکیل داد. با آغاز نهضت اسلامی مردم به رهبری امام خمینی، در این مسیرگام نهاد و
از هر فرصتی برای تعمیق و گسترش باورهای اسلامی، بهره میبُرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در سه دوره
به عنوان نمایندهی مردم استانهای مرکزی و قم
در مجلس خبرگان برگزیده شد. سرانجام آن فقیه پارسا و
متکلم زاهد پس از یک دوره بیماری در 26 شعبان 1421 ق
برابر با 3 آذر 1379 ش در 76 سالگی چشم از جهان فرو بست و پس از تشییعی با شکوه در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.