*  26 خرداد در  گذر تاریخ

*  تشکیل «مجلس عالی»
در تهران و عزل محمد علی شاه
 از سلطنت (1288 ش)
اشاره:
پس از فتح تهران به دست مجاهدان و پناهنده شدن محمد علی شاه قاجار به سفارت روسیه، در روز بیست و پنجم خردادماه 1288ش برابر با بیست و هفتم جمادی‏الثانی 1327 ق، همه گروه‏های مردم تهران برای دیدار و عرض تبریک به سرداران فاتح تهران، به جانب آنان شتافتند. سپس اجتماعی باشکوه با حضور پانصد تن از نمایندگان مجلس، مجاهدان و شخصیت‏های برجسته تشکیل شد که نام «مجلس عالی» گرفت و در همان جا تصمیمات مهمّی اتخاذ شد. براین اساس، محمد علی شاه از سلطنت خلع و فرزند خردسالش به نام احمد شاه در دوازده سالگی به سلطنت انتخاب شد. همچنین مقرر گردید تا هنگام بلوغ وی، علیرضا خان عضدالمُلک به عنوان نیابتِ سلطنت، وظایف او را به عهده گیرد. در این جلسه، چون هیئت وزیران تشکیل نشده بود، هیئتی به جای آن مأمور رسیدگی به امور کشور گردید.

* رحلت عالم مجاهد
و فقیه جلیل
آیت ‏اللَّه «سیدمصطفی
مجتهد کاشانی» (1298ش)
اشاره:
آیت‏ اللَّه سیدمصطفی بن سیدحسین مجتهد کاشانی نجفی در حدود سال 1230ش (1267ق) در کاشان به دنیا آمد. وی پس از گذراندن مقدمات ابتدایی، در حوزه درس پدرش قرار گرفت و فقه و اصول و معقول و منقول و ریاضیات را فرا گرفت. سیدمصطفی کاشانی سپس راهی اصفهان شد و از محضر عالم بزرگ، شیخ محمدتقی رازی تهرانی اصفهانی معروف به صاحب حاشیه معالم بهره گرفت تا به درجه رفیع اجتهاد رسید. وی در بیست و پنج سالگی در حالی که جامع علوم و ماهر در فقه، اصول، تفسیر و حکمت و ریاضی بود راهی تهران گردید و پس از فوت پدر عالمش، چندین سال ریاست علمی و مرجعیت مذهبی مردم را برعهده گرفت. آیت‏اللَّه سید مصطفی کاشانی در سال 1274ش، پس از سفر حج، ساکن نجف اشرف شد و با ایجاد حوزه درسی خویش، در شمار علمای بزرگ آن سامان قرار گرفت. این عالم مجاهد در جریان اشغال عراق توسط انگلستان در بحبوحه جنگ جهانی اول، به همراه علمای بزرگ دیگر، قیام مردمی ضد استعمار انگلیس را اداره و رهبری کرد و در این راه، جانفشانی‏های فراوانی از خود نشان داد. این عالم سترگ از آن پس ساکن کاظمین گردید و تا پایان عمر در آن شهر مسکن گزید. آیت‏اللَّه سید مصطفی کاشانی سرانجام پس از عمری سرشار از خدمت علمی و مجاهده، در 25 خرداد 1298ش برابر با اواسط رمضان 1337ق در 68 سالگی در کاظمین بدرود حیات گفت و در همان‏جا به خاک سپرده شد. لازم به ذکر است که عالم مجاهد و فقیه بزرگ آیت‏اللَّه سید ابوالقاسم کاشانی، رهبر مذهبی نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران و مبارز دوران ستم‏شاهی، فرزند ایشان می‏باشد.

* تصرف قزاق‏خانه رشت توسط انقلابیون جنگل (1299ش)
اشاره:
چند روز پس از اعلان جمهوری در گیلان، انقلابیون جنگل از نیروهای قزاق رشت خواستند یا به نیروهای انگلیسی مستقر در ایران حمله کنند یا با تحویل سلاح خود، به شهرهای خویش بازگردند. اما نیروهای قزاق چون خود را تحت فرمان حکومت مرکزی می‏دانستند این امر را منوط به اجازه مرکز کردند. بنابراین چون مذاکرات انقلابیون و قزّاقان به بن بست رسید، جنگلی‏ها تصمیم به تسخیر قزاق خانه رشت گرفتند. از این رو از بامداد بیست و پنجم خرداد 1299 ش، نبرد سختی بین دو طرف درگرفت و تلفات زیادی وارد آمد. در نهایت پس از به توپ بستن قزاق‏خانه توسط جنگلی‏ها، نیروهای قزّاق تسلیم شدند. ولی به دستور میرزا کوچک خان جنگلی، اسیران، آزاد شد و به شهرهای خود بازگشتند. فتح قزاق خانه، هر چند موقعیت جنگلی‏ها را در این منطقه افزایش داد ولی دولت مرکزی از این مسأله به راحتی نگذشت و تا سرکوبی کامل نهضت جنگل پیش رفت تا این که به شهادت میرزا کوچک خان جنگلی و پایان قیام جنگل انجامید

* برگزاری اجلاس بین ‏المجالس اسلامی در تهران (1378ش)
اشاره:
اولین اجلاس بین المجالس کشورهای اسلامی، به منظور تأسیس اتحادیه مجالس کشورهای اسلامی با پیام مقام معظم رهبری حضرت آیت‏اللَّه خامنه‏ای و سخنان حجت‏الاسلام سید محمد خاتمی، رییس جمهور، در محل سالن اجلاس سران کنفرانس اسلامی در تهران آغاز به کار کرد. در این اجلاس سه روزه، رؤسا و هیئت‏های پارلمانی بلندپایه حدود پنجاه کشور اسلامی به منظور تأسیس سازمان مجالس کشورهای اسلامی گرد هم آمدند که از این میان، رؤسای مجالس 28 کشور به همراه نایب رئیسان و رؤسای کمیته‏های خارجی، حضور داشتند. در این اجلاس، ایران به ریاست سازمان مجالس کشورهای اسلامی انتخاب شد و یکی از مهم‏ترین کارهای این سازمان، ارتباط مجالس کشورهای مسلمان با یکدیگر عنوان گردید. در این اجلاس، اساسنامه اتحادیه تصویب شد و جمهوری اسلامی ایران به مدت 2 سال به ریاست آن دست یافت. این کنفرانس هر دو سال یکبار در یکی از کشورهای عضو تشکیل جلسه خواهد داد. شورای کنفرانس، کمیته اجرایی و دبیرخانه، سه نهاد این اتحادیه می‏باشد که دبیرخانه آن در تهران واقع است.

*گشایش موزه تماشاگه زمان
در تهران (1378)
اشاره:
موزه تماشاگه زمان در مکانی زیبا وقدیمی ارائه دهنده ی زیبنده ترین ساعتهای فرانسوی ، آلمانی ، سوئیسی ، انگلیسی و روسی دو قرن اخیر است که در سال ١٣٧٨ تاسیس شده است ٠ این موزه با داشتن حدود ٢٠٠ ساعت قدیمی در ساختمانی دو طبقه به برسی مباحث: زمان در اساطیر ، ساعتهای آفتابی ، شنی ، سوختنی ، آبی ، آبی مکانیکی ،ساعتهای مکانیکی و گاه شماریها و تقویمها می پردازد٠ ساعتهای این موزه بیشتر در قرن ١٩ و به حالتهای کوکی (هفته کوک ، ماه کوک ،سال کوک )، کوکی با کلید، اتوماتیک و فنری و به صورتهای فقط ساعت ، نیم زن ( سر نیم ساعت زنگ می زند )، ربع زن ، زنگ زن ، دارای تقویم و منازل ماه (حرکت ماه را در تمامی روزهای ماه نشان میدهد) ، و شماطه دار ساخته شده است٠در طبقه همکف ساعتهای دیوارکوب ، طاقچه ای و ایستاده ، تعداد اندکی ساعتهای سفری و یک ساعت ساچمه ای است که بیشتر از مارکهای کرنر ، ویکتورپایلارد ،ال مارشان ، بالتازار ، مورسترک،هتزینگر ، پل بور ، تیسوت ، نیفانی ، دنیرو و کاندو و از جنس برنز ساخته شده اند٠ در طبقه بالا ساعتهای جیبی (آویزی ، یک در ، سفری ،دودر و سه در ) مچی ، دستنبدی ، ساعت در فندک و ساعت انگشتری است که همگی از جنس طلا هستند٠در میان این ساعتها که بیشتر از مارکهای یونیور سال ، زنیت ،مووادو ، پتک فیلیپ ، واشرون و کنستانتین ، کارتیه ، امگا ، مک کیب ، شوپارد، تیسوت ،لانژین ، پیازه ، ریکا ، بوم و مرسیه ، کروم ، هری وینستون و بولگاری است ساعتهایی دیده میشود که در نوع خود بسیار کم نظیر است٠ساعتهای سفری که برخی متعلق به شخصیتهای سیاسی دوره قاجار و پهلوی و برخی متعلق به شخصیتهای سیاسی کشورهای دیگر است٠ در اتاقی گاهشماریها ،تقویمهای کهنی همچون تقویم دائمی معروف به اصطرلاب ١٠٠ ساله (١٤٠٠-١٣٠١) چاپ بغداد ، تقویم ٩٥ ساله هجری قمری (١٢٣٦-١٣٦٨) چاپ بغداد ، تقویم تجاری سال ١٣١٣، تقویم رفومی سال ١٢٤٥ شمسی ، گاهنامه ١٣١١ ( اهدا شده از طرف سید جلال الدین تهران به ملک الشعرا) و سکه هایی که معرف گاهشماریهای مختلف است ، قرار دارد٠ دینار در زمان رضا پهلوی که معرف گاهشماری هجری شمسی بوده و دو سکه ی درهم در زمانهای یزدگرد ساسانی و عبدالملک بن مروان اموری که یکی معرف گاهشماری یزدگردی (پارسی قدیم ) و دیگری معرف گاهشماری هجری قمری است٠ همچنین نام برخی دانشمندان ساعت سازی ایران همچون ابوریحان بیرونی ، اکبردانا سرشت ، سید حسن تقی زاده ، احمد بیرشک ، ذیح الله بهروز و محمد محیط طباطبایی همراه با عکسهایی قاب شده از آنها بر دیوار همان اتاق قرار دارد٠اتاق پایانی این موزه مربوط به سنگهایی از دوره های مختلف زمین شناسی است که تغییرات زمان را به صورت میلیون سالی نشان میدهد٠ نمونه سنگهایی که از دوره های کامبرین ، اردویسین ، دونین ،کربنیفر، پرمین ،تریاس ،ژوراسیک ،کرتاسه ،پالئوژن و نئوژن به جا مانده است
18 شعبان در  گذر تاریخ

* رحلت «ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی» سومین نایب خاصِّظ
 امام زمان(عج)(326 ق)
اشاره:
سومین سفیر و نایب و وکیل امام زمان، عالم جلیل القدر و شیخ بزرگوار حسین بن روح نوبختی است. وی پس از محمد بن عثمان، نایب دوم حضرت ولی عصر(عج) به نیابت حضرت حجت دست یافت و در مدت 21 سال، واسطه‏ای بین مردم با ذات مقدس امام زمان بود. وفات این دانشمند امامی در سال 326 ق روی داد و در بازار عطّاران بغداد به خاک سپرده شد.

* درگذشت «ابن دُرید» ادیب و لغت شناس عرب(321 ق)

اشاره:
ابوبکر محمد بن حسن اَزْدی معروف به ابن دُرَید در سال 223 ق در بصره به دنیا آمد و نزد استادانی چون ابوحاتم سِجستانی، لغت و ادبیات عرب را آموخت. او بعدها به عمان رفت و دوازده سال بعد، به فارس آمد و مدتی وزارت و صاحب دیوانی امارت بنی‏میکال در فارس را برعهده گرفت. ابن دُرَید فردی هوشمند، خوش خو، بخشنده و دارای حافظه‏ای نیرومند بود. بیشتر عمر ابن دُرَید در مطالعه، تدریس و تالیف گذشت و شاگردان عالی مقامی چون ابوالفرج اصفهانی، مرزبانی و سیرافی از محضر او استفاده کردند. بیشتر شهرت ابن دُرَید به سبب نقشی است که در تاریخ لغت نویسیِ عرب به عهده داشته است. هم‏چنین او در علم لغت و شعرشناسی و نقد شعر، استاد مسلَّم زبان بود و در شاعری و نازک خیالی و نوآوری، از همگِنان، گوی سبقت ربود. ابن دُرَید را اَعلَمِ شُعرا و اَشعَر(شاعرترین) عُلما لقب داده‏اند. ابن‏دُرَید پس از عمری طولانی در 98 سالگی درگذشت و در مقابر عبّاسیه در بغداد مدفون شد. الجَمهَره، الانوار و تقویمُ اللّسان از آثار اوست.

* افتتاح اولین دوره ‏ی مجلس شورای ملی(1324 ق)
اشاره:
اولین دوره ‏ی مجلس شورای ملی، حاصل فداکاری‏ها و مبارزات طولانی ملت مسلمان ایران در نهضت مشروطه بود. انتخابات اولین دوره‏ی مجلس به صورت صنفی برگزار شد و بازرگانان، کشاورزان و پیشه‏وران، جداگانه به نامزدهای خود رأی می‏دادند. از اعضای برجسته‏ی این مجلس، آیات عظام سیدمحمد طباطبایى و سید عبداللَّه بهبهانی دو نفر از رهبران دینی و سیاسی مردم ایران بودند. مدتی پس از افتتاح مجلس شورای ملی، قانون اساسی ایران نیز تدوین شد و به امضای پادشاه وقت ایران «مظفر الدین شاه قاجار» رسید. مورخان، این مجلس را از فعال‏ترین مجالس دوره‏ی مشروطیت ایران توصیف کرده‏اند.
* وفات عالم جلیل ملا مهدی نراقی (1209ق)
اشاره:
شهر زیبا و تاریخی کاشان در طول تاریخ به «دارالمؤمنین» معروف بوده است. همواره عالمان بزرگ و نامی فراوانی از آن ظهور کرده اند و جهان اسلام از وجود نورانی آنان بهره های چشمگیری برده است. دانشمندانی که هر کدام با تألیفات خود در رشته های گوناگون چراغ هدایت شدند و یکی پس از دیگری در عرصه های علم و حکمت درخشیدند و بر زیباییهای این شهر جلوة دیگر بخشیدند. در این شهر با افول هر ستاره، ستاره أی دیگر طلوع می کند.در سال 1091 ق.هنگامی که دانشمند توانگر ملامحسن فیض کاشانی چشم از دنیا فرو می بندد از آن پس فروغ و نشاط معنوی شهر کاشان رو به افول و خمودی می نهد. این شهر حدود چهل سال زانوی غم به بغل می گیرد و به انتظار طلوع ستارة درخشان دیگر می نشیند تا اینکه در سال 1128 ق.در نراق ـ یکی از روستاهای اطراف کاشان ـ نوزادی از مادر متولد می شود. پدر وی که ابوذر نام داشت و از کارگزاران سادة دولتی بود، به امید اینکه فرزندش از ناشران حقیقی شریعت محمدی صلی الله علیه و آله و از منتظران واقعی حضرت مهدی (عج) باشد نام او را «محمد مهدی» می گذارد. این فرزند دوران کودکی و نوجوانی را در روستای نراق سپری می کند. در همان اوان نوجوانی علاقة شدیدی نسبت به تحصیل علم و آگاهی از واقعیتهای هستی در وجود خود احساس می کند. پس فرصت را از دست نداده، با ذوق و شوق فراوان آمادة یادگیری علوم و معارف اسلامی می شود. بدین سال محمدمهدی آوای هجرت سر می دهد و برای ثبت نام در مدرسة علوم دینی کاشان به سوی آن دیار روانه می گردد. حوزه های علمیة آن دوران، از نظر پذیرش، برنامة روشن و ثابتی نداشت. هر علاقه مندی تنها با مراجعه و معرفی آوردن از سوی روحانی محل می توانست بآسانی وارد مدرسه شود و از همان روز در پای درس استاد، حق حضور داشته باشد. او نیز این مرحله را پشت سر می گذارد و یکی از حجره های مدرسه را برای مطالعه و اقامت شبانه روزی خود انتخاب می کند. البته سادگی ورود عاشقان حقیقت به حوزه های علمیه بدان معنا هم نبود که از هیچ نوع نظم و برنامه أی برخوردار نباشد، بلکه طلاب علاوه بر اینکه زیر نظر استادان دلسوز و پرتلاش راهنمایی شده، پرورش می یافتند، در طول دوران تحصیل خود، امتحانهای سخت و گوناگونی از قبیل فقر، بیماری، کمبود استاد و مشکلات خانوادگی و...را یکی پس از دیگری از سر می گذراندند.به این ترتیب تنها افرادی می توانستند در این مرحلة حساس قبول شده، نمرة عالی به دست آورند که از روحیة قوی، علاقه، پشتکار و انگیزة الهی برخوردار باشند و تنها این گروه بودند که تا آخر نیز در این سنگر پرخطر می ماندند و از کیان اسلام و مسلمانان دفاع می کردند. هنور نتیجه این مرحله از آزمون در مورد محمد مهدی درست روشن نشده بود. معلوم نبود وی در جرگة کدام یک از این دو گروه قرار خواهد گرفت. آیا به سرنوشت آن کسانی دچار خواهد شد که با اندک گرفتاری و دشواری، درس و بحث و مدرسه را رها کردند و رفتند یا اینکه آستین همت بالا زده، طریق عشق و عرفان در پیش می گیرد؟ در هر صورت او با توکل به خداوند یکتا و تکیه بر ارادة آهنین، تلاش مخلصانة خویش را پی می گیرد و در حلقة درس اندیشمند توانا مرحوم «ملا جعفر بیدگلی» حاضر می شود. چندین سال از محضر پرفیض این عالم فرزانه خوشه های علم و حکمت می چیند و دورة مقدمات، سطح و مقداری از دروس عالی را در شهر کاشان به پایان می رساند. این عالم خدمتگزار پس از سالها فداکاری و خدمت، روز شنبه 18 شعبان 1209 در هشتاد و یک سالگی در شهر کاشان به دیار ابدی می شتابد و با پرواز جاودانی خویش ملت مسلمان عصر خود را به عزا و ماتم می نشاند. در آن حال پیکر پاک و مطهر نراقی با شکوه و عظمت فراوان در این شهر تشییع می شود و سپس به نجف اشراف منتقل گشته، در کنار حرم امیرالمؤمنین علی علیه السلام سر بر آستان علوی می گذارد و برای همیشه در آن مکان مقدس آرام می گیرد. رضوان خدا بر روان او باد.

16 ژوئن در  گذر تاریخ

* مرگ دکتر «کراوْفوْرْدْ لانْگْ» پزشک امریکایی
 و کاشف اِتِر (1878م)

* پرواز «والنتینا ترشکوا» نخستین زن کیهان‏نورد
 به فضا (1963م)

* پذیرش دین مسیح(ع) توسط امپراتور روم و پایان کشتار
300 ساله مسیحیان (313م)

* تولد «کلاوس اسلوتر» هنرمند معروف
 فرانسوی (1347م)

 * کشف سرزمین آرژانتین توسط دریانوردان
اسپانیا (1515م)

* آغاز بمباران هوایی شهرهای ژاپن توسط امریکا در جریان
جنگ جهانی دوم (1944م)

* آغاز قیام «سووتو»
علیه نژادپرستان
افریقای جنوبی (1976م)