19 خرداد 1393 - 11 شعبان 1435
9 ژوئن 2014
* 19 خرداد در گذر تاریخ
* شورش مردم تبریز علیه خودکامگی «محمدعلی شاه قاجار» (1287 ش)
اشاره:
در نوزدهم خرداد 1287 ش برابر با 9 جمادی الأول 1326 ق، انجمن ایالتی تبریز، تلگرافی به انجمن‏های ولایتی و علمای نجف ارسال داشت که مفاد آن یادآور سوء نیت شاه در ویران ساختن بنیان مشروطه و خیانت به ملت بود. دسیسه‏ها و نیرنگ‏های محمدعلی شاه، مردم تبریز را مطمئن ساخته بود که شاه قاجار، هدفی جز سرکوب آزادی خواهان ندارد. از این روی، مردم این شهر در قبال اقدامات شاه، واکنش شدیدی از خود نشان دادند. قطع خطوط تلگراف از طرف دولت که تنها راه برقراری تبریز به تهران بود، بدگمانی مردم را افزود. همچنین تلگراف محمدعلی شاه نیز که بار دیگر به دروغ او را پایبند مشروطه و هوادار مجلس معرفی می‏کرد خشم مردم را بیشتر برانگیخت. از این رو، شورش فراگیر در شهر شکل گرفت که به محاصره این شهر و وقایع متعددی انجامید.
* استیضاح دولت «مستوفی الممالک» از سوی آیت‏ اللَّه «سیدحسن مدرس» (1302ش)
اشاره:
مدتی پس از کودتای رضاخان در سوم اسفند 1299 دوره چهارم مجلس شورای ملی افتتاح شد و در این دوره نیز، شهید حسن مدرس به نمایندگی مجلس انتخاب گردید. او برای جلوگیری از قدرت یافتن سردار سپه، قصد داشت تا با استیضاح و برکناری مستوفی الممالک، صدراعظم احمد شاه قاجار، فردی دیگر را برای صدراعظمی روی کار بیاورد. آیت‏الله مدرس علاوه بر استیضاح مستوفی‏الممالک درباره رویه سیاست خارجی، این نخست‏وزیر را دارای قدرت کافی برای مقابله و مبارزه و جلوگیری در برابر تندروی‏های سردار سپه ندانست و او را به شمشیر مرصّع و تزئینی تشبیه کرد که تنها در مجالس بزم به کار می‏رود در حالی که برای ایستادگی در برابر رضاخان، شمشیر برنده و
تیز لازم است. پس از برکناری مستوفی الممالک، مردم که به وی حُسن‏ظن داشتند از مدرس به خاطر استیضاح انتقاد کردند. بعدها معلوم شد مخالفت مدرس و اکثریت مجلس، به دلیل حفظ منافع ملت و جلوگیری از قدرتِ خطرناک رضاخان بوده است.
* رحلت فقیه بزرگوار آیت ‏الله
 «سید محمدحسن الهی طباطبایی» (1347ش)
اشاره:
آیت‏الله سید محمدحسن الهی طباطبایی برادر مفسر کبیر قرآن، علامه سید محمدحسین طباطبایی در سال 1287ش (1326ق)، در تبریز به دنیا آمد. وی در کودکی پدر و مادرش را از دست داد و به همراه برادرش تحت سرپرستی وصی پدر قرار گرفت. سید محمد حسن در سنین کودکی مقدمات ادبیات فارسی و عربی و خوشنویسی را فرا گرفت و سپس سطوح عالی حوزوی را زیرنظر استادان خبره به کمال رساند. وی در 18 سالگی به همراه برادر راهی نجف اشرف شد و به مدت یازده سال از استادان بزرگی همچون حضرات آیات سید علی قاضی طباطبایی، سید حسن بادکوبه‏ای، محمدحسین غروی اصفهانی، میرزای نائینی و سیدابوالحسن اصفهانی، در علوم عرفان، فلسفه، ریاضی، طب و فقه و اصول بهره جست. این دو برادر در سال 1314ش به دلیل مشکلات معیشتی به تبریز بازگشتند و سیدمحمد حسن در حوزه علمیه شهر به تدریس فلسفه همت گماشت. وی دانشور پرهیزگاری بود که به منظور تهذیب نفس، تزکیه درونی و
تصفیه قلب کوشش‏های عمیق و مستمری را از خود بروز داد و افرادی علاقمند، در پرتو مواعظ و نصایح او به کمالاتی نائل آمدند. ایشان در اواخر عمر ساکن قم گردید ولی بر اثر بیماری قلبی به تبریز مراجعت نمود تا اینکه مرغ جان این سالک الی‏الله در شب بیستم خرداد 1347ش برابر با سیزدهم ربیع‏الأول 1388ق در شصت سالگی از قفس تن به درآمد و پس ازتشییعی با شکوه در قم به خاک سپرده شد.
*  استان شدن قم (1375ش)
اشاره:
طرح استان شدن قم، برای اولین بار توسط
حضرت آیت ‏الله خامنه ‏ای رهبر معظم انقلاب و در سفر معظم له به این شهر در پائیز 1374 عنوان گردید. ایشان متذکر شدند که اولین گام برای بهبود و پیشرفت اوضاع قم، استان شدن آن می‏باشد. این طرح سرانجام با پیگیری‏های مجلس شورای اسلامی و وزارت کشور به انجام رسید. استان قم تقریباً در مرکز ایران قرار دارد و با مساحتی نزدیک به یازده هزار کیلومتر مربع، در بین استان‏های کشور دارای مرتبه بیست و هشتم می‏باشد. وجود حرم مطهر حضرت معصومه(س) و شکل‏گیری حوزه علمیه قم در جوار ایشان، استان قم را جایگاهی ویژه بخشیده است. امروزه قم به عنوان مرکز حوزه عظیم دینی و پایگاه نشر معارف اسلامی و شیعی در سراسر عالم تبدیل گردیده است.
*  قانون بلدیه مشتمل بر 108 ماده به تصویب مجلس شورای ملی رسید (1286ش)

* 11 شعبان در گذر تاریخ
* درگذشت عالم زاهد و مجاهد
«آقا نجفی اصفهانی» (1331 ق)
اشاره:
آیت‏الله شیخ محمدتقی اصفهانی معروف به آقانجفی‏اصفهانی در 22 ربیع‏الثانی 1262 ق در اصفهان به‏دنیا آمد و در آنجا به تحصیل پرداخت تا به مقام اجتهاد رسید. او را به عنوان جامع علومِ معقول و منقول شناخته و به قوَّت حافظه، حضور ذهن، سخاوت و شجاعت ستوده‏اند. آقانجفی اصفهانی صاحب نفوذ و قدرت معنوی فراوانی بود و از آغازگران مبارزه در جنبش تنباکو به شمار می‏رود. این فقیه وارسته در دوران مرجعیت خود، در کمک به مردم و رفع ستم از ایشان اهتمام می‏ورزید و در جهت تأمین وسائل آسایش آنان کوشش می‏کرد. بیش از یکصد اثر از آیت الله شیخ محمدتقی رازی باقی است که الاجتهاد و التقلید، اسرارُ الآیات، اسرارُ الاحکام و اسرارُالشَّریعه از آن جمله‏اند.
*  ولادت حضرت علی ‏اکبر(ع) فرزند ارشد امام حسین (ع)
(33 ق)
اشاره:
حضرت علی اکبر (ع) فرزند حضرت ابی عبدالله الحسین(ع)، بنا به روایتی در یازدهم شعبان،سال43 قمری در مدینه منوره دیده به جهان گشود.
بنا به نقل ابوالفرج اصفهانی، آن حضرت درعصر خلافت عثمان بن عفان (سومین خلیفه راشدین) دیده به جهان گشود. این قول مبتنی بر این است که وی به هنگام شهادت بیست و پنج ساله بود. در برخی روایات هم سن ایشان را 28 ساله ذکر کرده اند، وی در مکتب جدش امام علی بن ابی طالب (ع) و در دامن مهرانگیز  پدرش امام حسین(ع) در مدینه و کوفه تربیت و رشد و کمال یافت.
پدر گرامی‌اش امام حسین بن علی بن ابی طالب(ع) و مادر محترمه‌اش لیلی بنت ابی مرّة بن عروة
 ابن مسعود ثقفی است.
او از طایفه خوش نام و شریف بنی هاشم بود .
 و به بزرگانی چون پیامبر اسلام(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س)، امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) و امام حسین (ع) نسبت دارد.
ابوالفرج اصفهانی از مغیره روایت کرد: روزی معاویة بن ابی سفیان به اطرافیان و هم نشینان خود گفت: به نظر شما سزاوارترین و شایسته‌ترین فرد امت به امر خلافت کیست؟ اطرافیان گفتند: جز تو کسی را سزاوارتر به امر خلافت نمی‌شناسیم! معاویه گفت: این چنین نیست.
بلکه سزاوارترین فرد برای خلافت،
 علی بن الحسین(ع)است که جدّش رسول خدا(ص) می‌باشد و در وی شجاعت و دلیری بنی هاشم،
سخاوت بنی امیه و فخر و فخامت ثقیف تبلور یافته  است.
نقل است روزی علی اکبر(ع) به نزد والی مدینه رفته  و از طرف پدر بزرگوارشان پیغامی را خطاب به او می‌برد، در آخر والی مدینه از علی اکبرسؤال کرد نام تو چیست؟
فرمود: علی
سؤال نمود نام برادرت؟
فرمود: علی
آن شخص عصبانی شد، و چند بار گفت: علی، علی، علی، «ما یُریدُ اَبُوک؟» پدرت چه می خواهد، همه‌اش نام فرزندان را علی می گذارد.
این پیغام را علی اکبر(ع) نزد اباعبدالله الحسین(ع) برد، ایشان فرمود: والله اگر پروردگار ده‌ها فرزند پسر به  من عنایت کند نام همه ی آنها را علی می گذارم و اگر دهها فرزند دختر به من عطا، نماید نام همه ی آنها را نیز فاطمه می گذارم.
* شخصیت علی اکبر(ع)
 درباره شخصیت علی اکبر(ع) گفته شد، که
وی جوانی خوش چهره، زیبا، خوش زبان و دلیر بود و از جهت سیرت و خلق و خوی و صباحت رخسار،
شبیه ترین مردم به پیامبر اکرم(ص) بود و شجاعت و رزمندگی را از جدش علی ابن ابی طالب (ع) به
 ارث برده و جامع کمالات، محامد و محاسن بود.
در روایتی به نقل از شیخ جعفر شوشتری در کتاب خصائص الحسینیه آمده است: اباعبدالله الحسین هنگامی که علی اکبر را به میدان می فرستاد، به لشگر خطاب کرد و فرمود:«یا قوم، هولاءِ  قد برز علیهم غلام، اَشبهُ الناس خَلقاً و خُلقاً و منطقاً برسول الله....... ای قوم، شما شاهد باشید، پسری را به میدان می فرستم، که شبیه ترین مردم از نظر خلق و خوی و منطق به
 رسول الله (ص) است بدانید هر زمان ما دلمان برای
 رسول الله(ص) تنگ می شد نگاه به وجه
 این پسر می کردیم.
* تربیت حسینی(ع)
امام حسین (ع) در تربیت وی و آموزش  قرآن ومعارف اسلامی و اطلاعات سیاسی و اجتماعی به آن جناب تلاش بلیغی به عمل آورد و از وی
 یک انسان کامل و نمونه ساخت و شگفتی همگان، از جمله دشمنانشان را بر انگیخت.
* حضور فعال علی اکبر(ع) در ماجرای عاشورا
به هر روی علی اکبر(ع) در ماجرای عاشورا حضور فعال داشت و در تمام حالات در کنار پدرش
 امام حسین(ع)بود و با دشمنانش به سختی مبارزه می کرد. شیخ جعفر شوشتری در خصائص نقل
می کند: هنگامی که اباعبد الله الحسین علیه السلام در کاروان خود حرکت به سمت کربلا می کرد، حالتی به حضرت(ع) دست داد بنام نومیه و در آن حالت مکاشفه ای برای حضرت(ع) رخ داد، از آن حالت که خارج شد استرجاع کرد: و فرمود: «انا لله و انا الیه راجعون » علی اکبر(ع) در کنار پدر بود، و می دانست امام بیهوده کلامی را به زبان نمی راند، سئوال نمود، پدرجان چرا استرجاع فرمودی؟: حضرت بلادرنگ فرمود: الان دیدم این کاروان می رود به سمت قتلگاه و مرگ درانتظار ماست، علی اکبر(ع) سؤال نمود: پدر جان مگر ما بر حق نیستیم؟ حضرت فرمود: آری ما بر حق هستیم. علی اکبر (ع) عرضه داشت: پس از مرگ باکی نداریم.
* هاشمی بودن، افتخار حضرت علی اکبر(ع)
گفتنی است، با این که حضرت علی اکبر(ع) به
 سه طایفه معروف عرب پیوند و خویشاوندی داشته است، با این حال در روز عاشورا و به هنگام نبرد با سپاهیان یزید، هیچ اشاره‌ای به انتسابش به بنی امیه و ثفیف نکرد، بلکه هاشمی بدون و انتساب به اهل بیت(ع) را افتخار خویش دانست و در رجزی چنین سرود:
أنا عَلی بن الحسین بن عَلی
نحن  بیت الله آولی یا لنبیّ
أضربکَم با لسّیف حتّی یَنثنی
ضَربَ غُلامٍ هاشمیّ عَلَویّ
وَ لا یَزالُ الْیَومَ اَحْمی عَن أبی
تَاللهِ لا یَحکُمُ فینا ابنُ الدّعی
* نخستین شهید بنی هاشم در روز عاشورا
وی نخستین شهید بنی هاشم در روز عاشورا بود و در زیارت شهدای معروفه نیز آمده است:السَّلامُ علیکَ یا اوّل قتیل مِن نَسل خَیْر سلیل. علی اکبر(ع) درنبرد روز عاشورا دویست تن از سپاه عمر سعد را در دو مرحله به هلاکت رسانید و سرانجاممرّه بن منقذ عبدی بر فرق مبارکش ضربتی زد و او را به شدت زخمی نمود. آن گاه
سایر دشمنان، جرأت و جسارت پیدا کرده  و به آن حضرت هجوم آوردند و وی را آماج تیغ شمشیر و نوک نیزه ها نمودند و مظلومانه به شهادتش رسانیدند.
امام حسین(ع) در شهادتش بسیار اندوهناک و متأثر گردید و در فراقش فراوان گریست و هنگامی که
سر خونین‌اش را در بغل گرفت، فرمود:ولدی علی عَلَی الدّنیا بعدک العفا (فرزندم علی ،دیگر بعد از تو اف بر این دنیا.
* سنّ شریف آن حضزت به هنگام شهادت
در مورد سنّ شریف وی به هنگام شهادت، اختلاف است. برخی می گویند هجده ساله، برخی می گویند نوزده ساله  و عده ای هم می گویند 25 ساله بود.اما از این که وی از امام زین العابدین(ع)، فرزند دیگر امام حسین(ع) بزرگتر یا کوچک تر بود، اتفاقی میان مورخان و سیره نگاران نیست. روایتی از
 امام زین العابدین(ع) نقل شده که دلالت دارد بر این که وی از جهت سن کوچک تر از علی اکبر(ع) بود. آن حضرت فرمود: کان لی اخ یقال له علیّ اکبر منّی قتله الناس ...
مقبره حضرت علی اکبر علیه السلام  در کربلای معلی پائین پای اباعبدالله الحسین علیه السلام است و در سلام زیارت عاشورا منظور از وعلی علی ابن الحسین، آقا علی اکبر علیه السلام می‌باشد.

* درگذشت «سنایی غزنوی»، عارف
 و شاعر بزرگ مسلمان(545 ق)
اشاره:
ابوالمجد مجدود بن آدم سنایى غزنوی، موصوف به حکیم، از بزرگان، حکما و شعرای ایران، در اواسط قرن پنجم هجری در طوس به دنیا آمد. او آن هنگام که به شاعری روی آورد، مداح و شاعر سلطان ابراهیم غزنوی بود و پس از حادثه‏ای از این کار توبه کرد و به عرفان روی آوَرد. اشعار سنایى براخلاق، مواعظ، حقایق توحید، عرفان، حکمت و نکات لطیف بسیاری تکیه دارد و آدمی را به تزکیه‏ی درونی و توجه به شناخت خود و بازگشت به اللَّه سوق می‏دهد. سنایى، کلام خود را به اشاراتِ مختلف از احادیث و آیات و قصص و تمثیلات و استدلالات عقلی و نتیجه‏گیری از آنها برای اثباتِ مقاصد خود و نیز اصطلاحاتِ فراوانی علمی آراسته است و به همین سبب، بسیاری از ابیات او، دشوار و محتاجِ شرح و تفسیر شده‏اند.
 آثار فراوانی از سنایی به جا مانده است که:
حدیقةُ الحقیقه و شریعةُ الطَّریقه، زادُالسالِکین، سیرُالعباد الی المعاد و کارنامه‏ی بلخ از آن جمله‏اند. وفات وی را سال 555 ق نیز گفته‏اند.

*  رحلت فقیه گرانقدر شیعه،
 علامه «ملامحمد تقی مجلسی»
در اصفهان(1070 ق)
اشاره:
علامه محمد تقی مجلسی در سال 1003 ق در اصفهان به دنیا آمد. مقدمات علوم را نزد پدرش مولاعلی مجلسی فراگرفت و سپس به حلقه‏ی درس علامه عبدالله شوشتری راه یافت. وی سال‏ها از محضر این عالم بزرگ، فقه، حدیث،اصول فقه،
کلام و تفسیر را آموخت. علاوه بر آن از درس عالم کم نظیری همچون «شیخ بهایى» بهره برد و روح تشنه‏ی خودرا از دریای علم استاد، سیراب ساخت.
علامه مجلسی همچنین از محضر اساتید دیگر زمان از جمله
میر فندرسکی، قاضی ابوالسُّرور و امیر اسحاق استرآبادی نیز استفاده کرد. ایشان پس از سفری به نجف، به حیطه‏ی شرح احادیث روی آورد و به تألیف و تدریس پرداخت. علامه محمدباقر مجلسی صاحب بحارالأنوار( فرزندش)، محقق خوانساری، سیدنعمت الله جزائری، ملامحمدصالح مازندرانی و ملامحمدصادق کرباسی از جمله شاگردان و رَوضةُ المتقین،
اربعین و شرح زیارت‏های مختلف از تالیفات اوست. علامه مجلسی در 67 سالگی در اصفهان وفات یافت و در کنار مسجد جامع این شهر به خاک سپرده شد.

* وفات حکیم «ملااسماعیل خواجوئی» عالم و فقیه بزرگ شیعه(1173 ق)
اشاره:
ملااسماعیل‏بن محمدحسین (مازندرانی الأصل) در منطقه‏ی خواجوئى از محلات اصفهان ساکن بود. وی عالمی جامع، حکیم و از بزرگان فقها و متکلمین شیعه‏ی عهد افشاریه به شمار می‏رفت و به دلیل قناعت و عدم توجه به دنیا، مورد توجه نادرشاه قرار گرفت. احیای حوزه‏ی علمیه‏ی اصفهان پس از جنگ‏های محمود و اشرف افغان از کارهای او و تحریر کتب بشارةُ الشیعه و الجبر و التفویض از تألیفات ایشان است. این عالم بزرگوار در تخت فولاد اصفهان مدفون است.

* وفات علامه محمد تقی مجلسی
 (1070 ق)
اشاره:
عالم دینى، فقیه، محدث، رجالى، عابد و زاهد. نسبش به حافظ ابونعیم اصفهانى، صاحب «حلیة الاولیاء» مى‏رسد. اصلش به آورده‏ى «روضة الصفا» از دارالمرز رشت، و به گفته‏ى معلم حبیب‏آبادى در «مکارم الآثار» از قریه مجلس از روستاهاى جبل عامل است و از آنجا که تخلص شعرى پدرش، مقصود على، مجلسى بوده این سلسله به مجلسى معروف گشته‏اند. ملا محمدتقى در اصفهان به دنیا آمد. مادرش دختر درویش محمد نطنزى اصفهانى مى‏باشد. وى در فقه و تفسیر و حدیث و رجال متبحر و در عبادات و عرفان پیرو استاد خود ملا عبدالله شوشترى بود. او نخستین کسى است که بعد از ظهور دولت صفویه به نشر احادیث شیعه پرداخت. در محضر شیخ بهائى و ملا عبدالله شوشترى و پسرش ملا حسنعلى شوشترى و میر شرف‏الدین على شولستانى نجفى تلمذ نمود و به دریافت اجازه نائل شد. ملا محمدتقى از محقق کرکى، مشهور به محقق ثانى، و ملا عبدالله شوشترى و شیخ بهائى روایت کرده است. میر فندرسکى و قاضى معزالدین محمد اصفهانى و شیخ یونس جزائرى و قاضى ابوالشرف و شیخ عبدالله بن شیخ ابوالبرکات و ملا محمدقاسم، دایى‏اش، به آورده‏ى «تذکرة القبور»، از دیگر مشایخ وى مى‏باشند. فرزندش، ملا محمدباقر مجلسى، و آقا حسین محقق خوانسارى و میر عبدالحسین خاتون‏آبادى اصفهانى از شاگردان وى بودند. شیخ عبداللَّه بن جابر عاملى از او روایت مى‏کند. در اصفهان درگذشت و در جنب جامع عتیق دفن شد. مقبره‏ى وى به سر قبر آخوند معروف است. از آثار وى: «روضة المتقین»، در شرح «من لا یحضره الفقیه»، که آن را به امر شاه عباس به فارسى شرح کرد و «اللوامع القدسیة» یا «لوامع صاحبقرانى» نامید؛ «حدیقة المتقین فى معرفة احکام الدین لارتقاء معارج الیقین»؛ «احیاء الاحادیث فى شرح تهذیب الحدیث»، که همان شرح «تهذیب» شیخ طوسى است؛ «تفسیر» فارسى؛ «مناسک الحج»؛ «الاربعون حدیثا»، که در آن به ذکر مشایخ خود پرداخته است؛ شرح بر «صحیفه‏ى سجادیه»، به عربى و فارسى؛ حاشیه بر
«نقد الرجال»؛ «طبقات الرواة»؛ شرح «خطبه همام»؛ حاشیه بر «اصول کافى».[1] ملا محمدتقى، فرزند مقصود على اصفهانى (ف. 1070 ه.ق) از متبحران علماى شیعه‏ى اثنى عشرى است که احادیث و اخبار شیعه‏ى امامیه را جمع‏آورى کرده است. وى از شاگردان شیخ‏بهائى (ه.م) است. و در جامع عتیق اصفهان مدفون است. ملا محمدتقى در زمان شاه عباس کبیر مى‏زیسته و پدر ملا محمدباقر مجلسى (ه.م) مى‏باشد. تعداد تألیفاتش متجاوز از 10 مجلد، مجلسى اول، مجلسى پدر.

* 9 ژوئن در گذر تاریخ
 *  اشغال سرزمین پاراگوئه در امریکای جنوبی توسط ارتش اسپانیا (1535م)
*  تولد «آمدو آووگادْرو» فیزیک‏دان معروف ایتالیایی (1776م)

*  پایان کار کنگره تاریخی ویِن پس از سقوط ناپلئون بُناپارت (1815م)

* لغو قانون برده‏داری در آمریکا توسط «آبراهام لینکُلْن» (1862م)  

* اختراع آنتن امواج صوتی توسط «گولیلمو مارکونی» (1896م)
* آتش‏سوزی بزرگ دانشگاه الجزیره و نابودی 500 هزار جلد کتاب نفیس (1962م)