باراك اوباما و ديميتري مدودف، روساي جمهوري آمريكا و روسيه 19 فروردين پس از مدت‌ها مذاكراه قرار است سرانجام در شهر پراگ توافقنامه جديدي را براي كنترل تسليحات هسته‌اي 2 كشور امضا كنند.
اين توافقنامه جايگزين پيمان كاهش تسليحات راهبردي (استارت) مي‌شود كه اعتبار آن در 5 دسامبر سال گذشته ميلادي به پايان رسيد. استارت جديد از سوي بسياري به‌عنوان مهم‌ترين قدم اوباما و مدودف براي بهبود روابط پرفراز و نشيب 2 كشور در سال‌هاي اخير شناخته مي‌شود اما اين توافقنامه جديد به غيراز امضاي روساي‌جمهوري 2 كشور براي اجرايي شدن نياز به تصويب از سوي سناي آمريكا و دوماي روسيه دارد.
تصويب اين توافقنامه در دوماي روسيه كه تحت تسلط نمايندگان حامي كرملين است احتمالا مانعي پيش رو نخواهد داشت اما در واشنگتن دولت اوباما كار راحتي نخواهد داشت.
اوباما براي اجرايي شدن توافقنامه جديد بايد آراي حداقل 67 نماينده از مجموع 100 نماينده سنا را به دست بياورد كه دولت او را نيازمند حمايت حداقل 8 نماينده جمهوريخواه در اين زمينه مي‌كند.
ريسك ديگري كه اجرايي شدن اين توافقنامه را تهديد مي‌كند انتخابات ميان‌دوره‌اي كنگره آمريكاست كه شايد با‌پيروزي نامزدهاي جمهوريخواه اوباما را مجبور به تلاش براي راضي كردن 15 تا 20 نماينده جمهوريخواه ‌كند.
اين در حالي است كه جمهوريخواهان قصد دارند مفاد اين توافقنامه را كه جزئيات آن به‌طور دقيق منتشر نشده است، در خصوص نحوه راستي آزمايي ادعاهاي تسليحاتي هر دو كشور به‌طور دقيق بررسي كنند. برخي از نمايندگان جمهوريخواه هم نگران هستند كه اين توافقنامه طرح‌هاي دفاع موشكي آمريكا را محدود كند.
علاوه بر اين در ميان مقام‌هاي وزارت دفاع آمريكا هم استارت جديد مخالفان سرسختي دارد كه گمان مي‌كنند اين مسئله توانايي اين كشور را براي استفاده از تسليحات كليدي تحت‌تأثير قرار مي‌دهد.توافقنامه جديد هر دو طرف را ملزم مي‌كند كه بيش از 1550 كلاهك راهبردي هسته‌اي در اختيار نداشته باشند. اين مسئله شامل محدوديت استقرار 800 پرتاب‌كننده موشك‌هاي بالستيك بين قاره‌اي، زيردريايي‌هاي پرتاب‌كننده اين نوع موشك‌ها و بمب افكن‌هاي قادر به استفاده از تسليحات هسته‌اي مي‌شود.
اين محدوديت در واقع 30 تا 40 درصد تسليحات راهبردي فعلي روسيه را كاهش مي‌دهد كه نسبت به توافقنامه اصلي استارت هم رقم ‌ بيشتري به حساب مي‌آيد. روس‌ها با وجود اينكه قرار است اين توافقنامه را امروز امضا كنند اما راه فرار خود از آن را هم بازگذاشته‌اند تا هيچ وقت در مقابل آمريكا به يك رقيب دست و پا بسته تبديل نشوند.
سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه اعلام كرده است درصورتي كه واشنگتن به‌طور محسوسي براي افزايش توان سپر دفاع موشكي خود تلاش كند روسيه اين حق را دارد كه از پيمان جديد كاهش تسليحات راهبردي خارج شود. وي هفته گذشته به‌طور صريح گفت: اگر افزايش كيفي و كمي توان سپر ضد‌موشكي آمريكا بر كارايي توان هسته‌اي روسيه تأثير محسوسي بگذارد روسيه حق خروج از پيمان كاهش تسليحات راهبردي را خواهد داشت.
گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه اين مسئله شرط ويژه مسكو براي امضاي اين توافقنامه بوده ‌ و نكته قابل توجه اينكه معيار خاصي براي اين مسئله تعيين نشده است و به گفته لاوروف، روسيه خود درباره طرح سپر دفاع موشكي آمريكا قضاوت خواهد كرد.
هنوز جزئيات زيادي از اين توافقنامه منتشر نشده است اما گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه اين توافقنامه حتي درصورت تصويب سنا و دوما وضعيت بسيار شكننده‌اي با ماجراجويي‌هاي مقام‌هاي واشنگتن خواهد داشت.

همشهري آنلاين- محمد كرباسي