* 20  اسفند در گذر تاریخ

* تشکیل نیروی هوایی ایران با هفت فروند هواپیما (1304 ش)
اشاره:
در اواخر سال 1304 ش، چند فروند هواپیمای فرانسوی و روسی خریداری شد که با نام پرندگانی از قبیل عقاب، سیمرغ، کرکس، تیهو و... خوانده می‏شدند. محل استقرار این هواپیماها، آبادی قلعه مرغی در جنوب غربی تهران انتخاب شد که وسعت کافی جهت نشستن هواپیما داشت. پس از آن، عده‏ای دانشجو جهت گذراندن دوره‏های آموزشی خلبانی به کشورهای روسیه و فرانسه اعزام شدند. تا این که در همان سال، نیروی هوایی ایران تشکیل گردید. پس از مدتی، با تاسیس آموزشگاه‏ها و دانشکده‏های خلبانی و فنی و دیده‏بانی، تربیت و آموزش نیروها نیز در داخل کشور انجام گرفت.

* اعدام انقلابی «احمد کسروی»، یکی از نویسندگان ضد مذهبی زمان طاغوت توسط فدائیان اسلام (1324 ش)
اشاره:
سید احمد کسروی یکی از نویسندگانی بود که علی‏رغم این که در ابتدا خود در سلک روحانیت قرار داشت، ولی پس از مدتی، در اثر انحرافات فکری، به هتاکی علیه مقدسات دینی اسلام دست زد. آرای او در نقد مذهب تشیع، مسائلی بود که پیش از وی بر قلم برخی از نویسندگان اهل سنت جاری شده بود و علمای شیعه نیز پاسخ آن‏ها را داده بودند، اما او با زبانی که از بی‏نزاکتی و هتاکی خالی نبود، همان انتقادها را رواج داد. کسروی ضمن اینکه مرتباً بر ضد علما و روحانیت شیعه هرزه‏گویی می‏کرد، وقتی که معارض و مبارزی در این مسیر برای خود ندید، پا را فراتر نهاده و شروع به هتاکی به ساحت مقدس امام جعفرصادق(ع) نمود و درصدد بود که با این بی‏شرمی و دریدگی، آخرین میزان غیرت و سرمایه‏های نهفته مکتبی شیعیان را ارزیابی کند. وقتی کار کسروی به این مرحله رسید، در تمام محافل دینی به ویژه در حوزه علمیه نجف اشرف، شور و غوغایی برپا شد. در این حال هنگامی که کتابی از او در اهانت به ساحت مقدس امام صادق(ع) به دست سید مجتبی نواب صفوی رسید، وی کتاب را نزد علمای نجف برد و حکم ارتداد کسروی را از آیت‏اللَّه‏العظمی حاج آقاحسین قمی، از مراجع بزرگ نجف، گرفت. از این رو راهی ایران گردید و پس از چند بار مناظره، وقتی که کسروی را غیرقابل اصلاح دید، درصدد از میان بردن این مهره منحرف برآمد. اما در زمان حمله به کسروی، گلوله در تفنگ نواب گیر کرد و تنها توانست او را زخمی کند. با این حال، پس از مدتی که از زندانی شدن نواب می‏گذشت، بر اثر فشار مردم و علما از حبس آزاد شد و توانست علیه کسروی شکایت کند. پرونده‏ای برای کسروی تشکیل گردید که سرانجام هنگامی که او به دادگستری مراجعه نمود توسط یاران فداییان اسلام اعدام انقلابی شد. برادران امامی که عامل اصلی این ترور بودند نیز پس از مدتی بر اثر درخواست‏های مکرر مردم و دفاع قاطع علما، از زندان آزاد شدند. بدین ترتیب، نخستین اقدام انقلابی فداییان اسلام به بار نشست و کسروی و اندیشه‏های پلیدش به گورستان تاریخ پیوست.

* رحلت فقیه برجسته، آیت ‏اللَّه
«حاج آقا حسین خادمی»
(1363 ش)
اشاره:
آیت‏اللَّه حسین خادمی اصفهانی در سال 1280ش (1317ق) در اصفهان به دنیا آمد. وی پس از فراگیری مقدمات و سطح، به نجف اشرف رفت و از محضر استادانی چون میرزای نائینی، سیدابوالحسن اصفهانی و شیخ محمد جواد بلاغی بهره‏مند شد. آیت‏اللَّه خادمی در 26 سالگی به مقام رفیع اجتهاد نائل گشت و پس از بازگشت به اصفهان، حلقه درس فقه و اصول خود را تشکیل داد و شاگردان فراوانی تربیت نمود. ایشان در جریان کشف حجاب، با سخنرانی‏های آتشین خود به مبارزه با رژیم رضاخان برخاست و در ملی شدن صنعت نفت نیز در کنار آیت‏اللَّه کاشانی و شهید نواب‏صفوی فعالیت زیادی نمود. آیت‏اللَّه خادمی از آغاز نهضت امام خمینی، در تشویق و ترغیب مردم در برپایی جنبش اسلامی ضد سلطنتی و بیان اهداف امام، در اصفهان نقش ارزشمندی ایفا نمود. از آیت‏اللَّه سیدحسین خادمی تالیفات متعددی برجای مانده که کتاب رهبر سعادت در زمینه اثبات دین اسلام با دلایل علمی، فلسفی، تاریخی و با تحلیل‏های منطقی، شهرت دارد. این عالم بزرگوار در 20 اسفند 1363 ش در 86 سالگی در اصفهان بدرود حیات گفت و در شهر مشهد مدفون گردید.

* خارج شدن ایران از سازمان سنتو (1357 ش)
اشاره:
با توجه به اهمیت استراتژیک ایران و نیاز مبرم اروپا و آمریکا به منابع عظیم انرژی طبیعی ایران همچون نفت و گاز، غرب درصدد برآمد که به هر طریق ممکن، ایران را از جمله متحدان خود سازد. از این رو، پیمان نظامی بغداد در سال 1333ش میان عراق، ترکیه و انگلستان منعقد شد. چند ماه بعد ایران و پاکستان نیز به این پیمان پیوستند و نام آن به سازمان پیمان مرکزی یا سنتو تغییر یافت، ضمن آنکه آمریکا نیز به عنوان عضو ناظر در این پیمان حضور داشت. هرچند امضای این پیمان با مخالفت‏های شدیدی در ایران مواجه گردید ولی دولت به اعتراضات مردمی توجهی نکرد و پیمان سنتو را به رسمیت شناخت. پیمان سنتو حلقه میانی پیمان ناتو در اروپا و پیمان سیتو در شرق آسیا بود و همکاری‏های اقتصادی، سیاسی، نظامی و اطلاعاتی را در برمی‏گرفت. این زنجیره از پیمان‏های نظامی، در واقع بخشی از محاصره اتحاد جماهیر شوروی و اقمار آن را تشکیل می‏دادند که توسط آمریکا برنامه‏ریزی شده بود. در این میان آمریکا به بهانه اجرای مفاد این قرارداد، توانسته بود با گسیل نظامیان خود به داخل نیروهای مسلح ایران،کشورمان را به پایگاه دیدبانی در جهت اهداف خود تبدیل کند. اما در پی کودتای نظامی عبدالکریم قاسم در عراق در سال 1337ش، این کشور از پیمان سنتو خارج شد. پاکستان نیز در اعتراض به عدم حمایت اعضای سنتو از این کشور در مقابل هند، این پیمان را ترک کرد و سرانجام با سرنگونی رژیم شاه و خروج ایران از پیمان سنتو، این پیمان عملاً از هم پاشید. قبل از انحلال پیمان سنتو، در سال 1354، در پی سرنگونی رژیم ویتنام جنوبی، پیمان سیتو نیز منحل شده بود. با این وصف، حلقه محاصره آمریکا به دور شوروی در آسیا، عملاً در اواخر دهه 1350ش از بین رفت. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و خروج جمهوری اسلامی ایران از این پیمان استعماری، رشته‏های آن از هم گسیخت و به جای آن، سازمان همکاری‏های اقتصادی «اکو» در راستای منافع کشورهای منطقه   پا گرفت.

* 9 جمادی الاول درگذر تاریخ

* درگذشت «حاجی کرباسی»
عالم و فقیه برجسته
(1262 ق)
اشاره:
حاج ابراهیم بن محمد حسن خراسانی کاخی معروف به حاجی کرباسی در سال 1180 ق در اصفهان به دنیا آمد و پس از فراگیری دروس مقدماتی، برای تکمیل تحصیلات به نجف اشرف رفت. فقه و اصول و دیگر علوم دینی را از علامه بَحرُالعُلوم و شیخ جعفر کاشِفُ الغطاء و دیگر بزرگان فرا گرفت. وی بسیار محتاط بود و تنها به اصرار میرزای قمی، رساله نوشت. اشاراتُ الاصول، شَوارَعُ، الهِدایه و مِنهاجُ الهِدایه از تالیفات او می‏باشند. حاجی کرباسی در سال 1262 ق در 82 سالگی در اصفهان وفات یافت و در مسجدی که در آن درس می‏گفت و به مسجد حکیم معروف است، به خاک سپرده شد.

* رحلت آیت ‏اللَّه «سیدمحمدباقر خوانساری» فقیه بزرگوار شیعه (1313 ق)
اشاره:
میرزا محمد باقر خوانساری از علمای بزرگ قرن چهاردهم هجری، فقیه، اصولی، محدث، رجالی، ادیب و محقق بوده است. وی ریاست علمی و مذهبی اصفهان را داشته و دارای تألیفات متعددی می‏باشد. روضاتُ الجنّات، اُرجوزَه و قُرةُالعین و... از جمله‏ی آن‏هاست.

* درگذشت «شیخ محمد عبده» عالم و اندیشمند دینی و مبارز اسلام‏گرای مصری(1323 ق)
اشاره:
شیخ محمد بن عبده بن حسن خیراللَّه مصری، مفتی دیار مصر، معروف به عبده در اواسط قرن سیزدهم به دنیا آمد. وی که دارای هوشی سرشار بود، پس از تحصیل علوم اولیه، در دانشگاه الازهر، به شاگردی سیدجمال الدین اسدآبادی نشست و منطق و کلام و فلسفه را از او آموخت. شیخ محمد عبده، گوی سبقت را از دیگر شاگردان ربود و مورد توجه خاص سیدجمال الدین واقع گردید. بعدها به علت شرکت در جریانات سیاسی به سوریه تبعید شد و از آن جا به پاریس رفته و با سیدجمال الدین ملاقات نمود. از آن پس راهی مصر گردید و مفتی آن دیار شد. شیخ محمد عبده به همراه سیدجمال الدین اسدآبادی، عالم اسلام را محتاج پاره‏ای اصلاحات می‏دانست و در قطع دست استکبار انگلستان می‏کوشید. عبده مانند سید جمال در پی آن بود که ثابت کند اسلام توانایى دارد که به صورت یک مکتب و یک ایدئولوژی، راهنما و تکیه‏گاه اندیشه‏ی جامعه‏ی اسلامی قرار گیرد و آن‏ها را به عزت دنیایى و سعادت اخروی برساند. از اینرو، سعی داشت، فلسفه‏های احکام دنیایى و اجتماعی اسلام از قبیل نماز، روزه، حج، زکات و انفاق تبیین و استحکام اصول اخلاقی اسلام را روشن نماید. عبده با سید جمال در دو جهت اختلاف نظر داشت: یکی این که سید جمال، انقلابی فکر می‏کرد و عَبدُه، طرفدار اصلاح تدریجی بود. دیگر این که سید، مبارزه با استبداد و استعمار را در رأس برنامه‏های خود قرار داده بود و معتقد بود اول باید ریشه‏ی این اُمُ‏الفساد را کَند و دور انداخت ولی عبده، آموزش و تربیت دینی جامعه را مقدم بر آموزش و پرورش سیاسی می‏دانست. از این اندیشمند و مبارز مسلمان مصری آثاری به جای مانده است که اصلاحُ المَحاکمِ الشَّرعیة و تفسیر القرآن، از آن جمله‏اند.
* 10 مارس  درگذر تاریخ

* تولد «هنری جِیْمز» نویسنده بزرگ امریکایی (1843م)

* درگذشت «الکساندر فلمینگ» دانشمند انگلیسی و کاشف پنی‏سیلین (1955م)

* مرگ «ریچارد بیرد» مکتشف و قطب شناس امریکایی (1957م)

* انتخاب «میخائیل گورباچف» به عنوان رهبر جدید اتحاد جماهیر شوروی (1985م)

* درگذشت شیخ «محمد غزالی» روحانی و مصلح بزرگ مصری (1996م)