ملاّمحسن فیض کاشانى، یکى از علماى برجسته شیعى است که در طول عمر با برکت خویش بالغ بر دویست اثر نفیس در علوم مختلف اسلامى اعم از تفسیر، حدیث، کلام، فقه و عرفان به رشته تحریر درآورده است.

آثار او می‌تواند آینه ذهن صائب و افکار متعالى او باشد تا بدانجا که هر خواننده‏اى که اندک سرمایه‏اى از معارف دینى و علوم اسلامى داشته باشد، مجذوب قلم تواناى او گشته و مطالب نغز و عمیق آثارش در عین سادگى و روانى، هر چشم بصیرت‏طلبى را خیره می‌سازد.

وى در بسیارى از آثار خود کوشیده تا سیر تاریخى اندیشه خویش و تفاوت‏هایش با افکار دیگران را ترسیم کند؛ چنانکه گاه در مقدمات مبسوط علمى که در آغاز برخى آثارش نگاشته است، علاوه بر تبیین و توضیح علل و انگیزه تألیف، به بررسى خردمندانه و نقادانه آثار پیشینِ دیگران پرداخته و سعى بر ارائه اثرى منقح و مبرا از کاستی‌ها و کژیهاى آثارِ پیشینیان دارد. از این‏رو شناخت شخصیت علمى و عملى او نه تنها منوط به آگاهى تفصیلى از تطوّرات مکتب‏هاى کلامى، فلسفى، حدیثى، فقهى، و عرفانى و شناخت تحولات تاریخى عصر اوست بلکه نیازمند تدبّر و تأملى عمیق و دقیق در کلیه آثار مکتوب او می‌باشد، تا از رهگذر این تتبع بتوان اندیشه‏هایش را به نحو تفصیلى و مبسوط شناخت و آنها را به ساحت جامعه علمى عرضه کرد، تا امکان بهره‏گیرى از آن، فراهم آمده و به پشتوانه این میراث علمى غنى و عظیم، افقى روشن در سپهر توسعه بنیادى علوم اسلامى ترسیم گردد.

این جستار تنها اشاره به قطره‏اى از بیکران دریاى علم و دانایى اندیشمند بزرگ شیعى و ستاره فروزان آسمان دانش اسلامى است و بر آن است تا در حد امکان، متناسب با زبان و فهم مخاطب جوان به نگارش درآید؛ از این‏رو سعى بر آن بوده که شخصیت علمى فیض به دور از پیچیدگى‏هاى فنى و تخصصى به جوانان معرفى شود.