كشته شدن اسود عنسى، به تدبير فرماندار يمن در سال 11 هجرى قمرى
أسود عنسى كه نامش عبهلة بن كعب و ملقّب به "ذوالخمار" بود، در سالهاى آخر عمر پيامبراسلام(ص) ، در يمن ادّعاى پيامبرى نمود و خود را به "رحمانيمن" معروف ساخت.
أسودعنسى كاهنى شعبدهباز، شيرينسخن و خوشگفتار بود كه پيش از درگذشت باذان(حاكم ايرانىنژاد يمن(زمينهاى براى ادعاى دروغين پيامبرى نيافته بود، زيرا تا زمانى كه "باذان" زنده بود و به عنوان استاندار منصوب پيامبراكرم(ص) در يمن حكمرانى مىنمود، چنان استيلايى بر يمن داشت كه همه اهالى آن منطقه، ايمان آورده و به پيامبراسلام(ص) گرويده بودند. امّا پس از درگذشت باذان و تجزيه شدن حكومت يمن در دست چند عامل تازه منصوب از سوى پيامبراكرم(ص) ، مخالفان اسلام در آن سرزمين قدرت يافته و مسلمانان را تضعيف نمودند.
أسود عنسى كه مترصد چنين وضعيتى بود، شورش را آغاز كرد و در اندك زمانى سراسر يمن را به تصرف خويش درآورد و عاملان پيامبراكرم(ص) را ناچار به گريز از منطقه كرد و شهر بن باذان را كه پس از درگذشت پدرش بر منطقهاى از يمن حكومت داشت و به جنگ او رفته بود، در جنگ به شهادت رسانيد و با همسرش بنام "آزاد" به اجبار و اكراه ازدواج كرد.
پيامبراكرم(ص) به عاملان خود در يمن و حضرموت، پيام فرستاد كه همه، دست به كار شده و با اتحاد و جهاد خود، از پيشروى كفر و ضلالت جلوگيرى نمايند.
تمامى عاملان پيامبراكرم(ص) و صاحب نفوذان مسلمان و مسيحى در يمن، همداستان شده تا در يك زمان مناسب بر اسودعنسى بتازند و او را از ميان بردارند. ولى او از اتّحاد دشمنان خود باخبر گرديد و جمعيت آنان را پراكنده كرد.
فيروز كه پس از درگذشت باذان و كشته شدن شهر بن باذان به دست اسودعنسى، رياست ايرانيان مقيم يمن را(كه معروف به ابناء بودند)بر عهده داشت، با "آزاد" بيوه شهر بن باذان كه به اجبار به همسرى اسود عنسى درآمده بود و دخترعموى فيروز بود، همپيمان شد تا در فرصتى مناسب اسود عنسى را به قتل رسانند. سرانجام با تدبير اين بانوى شجاع و مسلمان ايرانىتبار (يعنى آزاد(، اسود عنسى در شب 27 صفر سال 11 هجرى قمرى به دست فيروز، به هلاكت رسيد و توطئه بزرگ شيطانى كه مىرفت فراگيرتر گردد و حتّى به حجاز هم سرايت كند، از ريشه كنده شد.
جبرئيل امين، اين خبر مسرتبخش را به پيامبراكرم(ص) رسانيد. آن حضرت در حالى كه آخرين روزهاي عمرش را طى مىكرد و در بستر بيمارى افتاده بود، بسيار خرسند گرديد و فرمود: ديشب عنسى به قتل رسيد، مردى خجسته به نام فيروز او را كشت.
امّا رسولان يمن كه خبر هلاكت اسودعنسى را از سوى فيروز به مدينه مىآوردند، هنگامى به مدينه منوّره رسيدند كه پيامبراكرم(ص) رحلت كرده بود و مسلمانان در رحلت او سوگوار بودند.
فتنه اسودعنسى از آغاز تا پايان آن، به مدت سه ماه و به روايتى، چهار ماه ادامه داشت، تا به دست مردى از تبار ايرانيان كشته شد و غائلهاش پايان يافت.
مأموريت "اسامة بن زيد" براى تجهيز سپاه اسلام جهت نبرد با روميان در صفر سال 11 هجرى قمرى
پيامبراكرم(ص) پس از بازگشت از حجةالوداع، در آخرين روزهاى عمر شريف خود جهت نبرد با روميان كه از شمالغربى شبهجزيره عربستان در صدد لشكركشى به سرزمينهاى مسلمانان بودند، سپاهى منظم از مهاجران و أنصار مدينه ترتيب داد و به همگان فرمان داد تا در آن شركت جسته و با روميان متجاوز به جهاد برخيزند.
پيامبر(ص) ، فرماندهى اين سپاه بزرگ و پرمخاطره را به جوانى نورس به نام اُسامه فرزند زيد بن حارثه(كه پدرش پيش از اين در جنگ موته به دست روميان كشته شده بود(سپرد. اسامه در آن زمان بيش از هفده يا هجده سال نداشت.
اسامه، به فرمان پيامبرخدا(ص) از مدينه خارج شده و "جُرف"(مكانى در سه ميلى شهر مدينه به سمت شام) را پادگان نظامى سپاهيان خويش قرار داد.
مسلمانان واجد شرايط رزم از انصار و مهاجر، از جمله ابوبكر، عمر بن خطاب، سعد بن أبى وقاص، سعيد بن زيد، ابوعبيده و قتادة بن نعمان در آن لشكرگاه حضور يافتند.
سپاه اسلام به سوى روم به حركت درآمد ولى هنوز از مدينه چندان فاصله نگرفته بود كه از رحلت رسولخدا(ص) باخبر گرديد. همين أمر موجب اندوه سپاهيان اسلام و دستمايه برخى از فرصتطلبان و بازگشت آنان به مدينه گرديد. به همين جهت اين سپاه بزرگ براى مدّتى موقّت از هم پاشيد و شيرازه آن با پراكنده شدن مسلمانان سوگوار در هم ريخت تا اين كه خلافت ابوبكر بن أبى قحافه استقرار پيدا كرد. از آن پس سپاه اسلام به رهبرى اسامه به سوى سرحدات روم عازم گرديد.
تاريخ انتخاب اسامة بن زيد به فرماندهى سپاه اسلام از سوى رسول اكرم(ص) ، مورد اتّفاق مورّخان شيعه و اهل سنت نيست. زيرا مورّخان اهل سنّت، از جمله واقدى در مغازى خود، آن را روز 27 صفر سال يازدهم هجرى قمرى دانستهاند. غير از طبرى كه آن را محرم سال 11 هجرى مىداند.
از آن جا كه آنان رحلت پيامبرخدا(ص) را در روز 12 ربيعالاوّل مىدانند، بايد فاصله ميان انتصاب اسامه و رحلت پيامبرخدا(ص) به مدت 15 روز باشد. ولى مورخان و دانشمندان شيعه به پيروى از اهلبيت(ع) و نوادگان رسولخدا(ص) ، رحلت آن حضرت را روز 28 صفر دانستهاند. بنابراين اگر فاصله ميان انتخاب اسامه و رحلت پيامبر(ص) را همان 15 روز قرار دهيم، به ناچار بايد بپذيريم كه تاريخ انتخاب اسامه به فرماندهى سپاه اسلام، در دهه دوّم(يعنى سيزدهم) صفر مىباشد.
تولد «ابن ماجه» از محدثان مشهورمسلمان در سال209هجري قمري
« ابن ماجه» ازمحدثان مشهورمسلمان در سال209هجري قمري درشهرقروين متولد شد. وي به بغداد، بصره، كوفه، شام، مكه، مصرو ري سفركرد و دراين مسافرتها به گردآوري حديث ازمحدثان مشهورآن دوران مشغول شد. كتاب «السُّنَن» ابن ماجه يكي ازصحاح سِتّه است كه بسيار مشهورو ارزنده است. اين محدث مسلمان درتاريخ و علم تفسيرنيزدانش و مهارتي درخورتوجه داشت و ازاو كتابي درباب تاريخ قزوين بجاي مانده است كه درباره اين شهراطلاعات گرانبهايي به محقق مي دهد.
آغاز هفته وقف
وقف از نظر قرآن
بايد گفت وقف از مختصات نظام حقوقی و اقتصادی اسلام است. وقف در اسلام دارای ويژگيهایی است. وقف عملی است صالح و باقی، و مصداق روشنی است از تعاون و تعاضد، و انفاقی است عاری از منت، و احسانی است خالی از اذيت و بدور از تحقير شخصيت ديگران، و تصدقی است دايمی و مستمر و بدون ريا، و وامی است بدون اضطراب و تكاثر (سوره مبارکه تكاثر، آيات 1 و2) و بروز اختلافات فاحش طبقاتی به صورتی معقول مبارزه می شود، و برگ سبزی است که برای انسان ذخیره میشود. (سوره مبارکه مزمل، آيه 20) و سرانجام عاملی است كه نام واقف را نيز جاودان می سازد و وی را به نوعی خلود و بقا می رساند.
وقف عبارت است از حبس کردن مال، تصرف نکردن در آن و بخشيدن منفعت هاي حق استفاده از آن در راه خير. به عبارتي وقف به معني نگاه داشتن دايمي اصل مال و بهره برداري از منافع آن براي خيرات است.
اين عمل نيک، با 14 قرن سابقه در اسلام، ابتدا با توجه به حديثي از پيامبر (ص) صدقه جاريه نام داشته است: «بهترين يادگار و ميراثي که انسان از خود بر جاي مي گذارد 3 چيز است: صدقه جاريه (وقف) که اجر و مزدش به او مي رسد، دانشي که پس از او مورد استفاده واقع شود و فرزند شايسته اي که خيري در بر داشته باشد.»
در هر صورت نقش وقف در فعاليت هاي نيک و خير و ارائه خدمات به اشخاص و موسسه ها، سرپرستي ايتام، ضعفا، فقرا و مراقبت و توجه بر اوضاع و احوال آنان انکارناپذير است.
علاوه بر اين وقف در عرصه هاي تاسيس و مديريت مساجد، مدارس، آموزشگاه ها، دانشگاه ها، کتابخانه ها، درمانگاه ها و حتي آرامگاه ها نيز شرکت مي کند. حتي وقف کنندگان به آسايش مسافران نيز توجه داشته اند و استراحتگاه هايي به اين منظور در برخي راههاي اصلي مي ساختند.
به هر حال از آنجا که هيچ محدوديتي براي وقف کننده در نظر گرفته نمي شود، البته تا زماني که وقف مستلزم گناه و معصيت نباشد، عرصه وقف همچنان رو به گسترش است. در هر حال با وجود اين که وقف در طول تاريخ توسط حکومت هاي مختلف، دوران پر از فراز و نشيبي را گذرانده، اما حکومت هايي هم بوده اند که در عصر آنها، وقف دوران طلايي رشد خود را طي کرده است، مانند دوران عباسيان که توجه شاياني در آن به عمل وقف صورت گرفت، به طوري که درآمد موقوفات سالانه بالغ بر صدها هزار دينار طلا مي گرديد و نظاميه هاي بغداد و نيشابور از اين طريق اداره مي شدند.
در اين عصر تشکيلاتي به نام ديوان اوقاف نيز براي رسيدگي به امور وقفي وجود داشت. وقف از قرن چهارم تا هفتم هجري نيز رونقي بسزا داشت، تا جايي که در قرن ششم به دليل استقبال مردم، سنت حسنه موقوفات به منظور تاسيس مدارس، بيمارستان، کتابخانه و مصارف عامه گسترش فراوان يافت و ضرورت رعايت ضوابط شرعي ايجاب کرد تصدي امور موقوفات بر عهده دانشمندان و علماي دين واگذار شود.
در دوران صفويه نيز به دليل تنوع فراوان موقوفات و انجام امور ثبت در دفاتر ويژه و مصرف عوايد گوناگون آنها براساس مفاد وقف نامه ها، تشکيلاتي مانند وزارت اوقاف براي اولين بار در کشور تاسيس شد. در هر صورت، وقف يکي از عوامل تاثيرگذار در شکوفايي تمدن اسلامي بوده است.
هفته وقف در ایران
سازمان اوقاف و امورخيريه به منظور تحکيم پايه هاي سنت نبوي وقف، ترويج و نشر فرهنگ اسلامي وقف، معرفي نقش وقف در توسعه فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي آموزشي، بهداشتي و... و همچنين ايجاد انگيزه در نيک انديشان و خيرين به منظور گسترش وقف، با تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي روز 27 صفر را به عنوان روز وقف نامگذاري کرده است.
عناوين روزهاي هفته وقف امسال به ترتيب عبارتند از: 27 صفر وقف در سخن و سيره معصومين، 28 صفر وقف و تعظيم شعائر اسلامي، 29 صفر نقش وقف در ترويج قرآن کريم، اول ربيع الاول وقف و خدمات علمي و آموزشي، 2 ربيع الاول وقف و توسعه عدالت اجتماعي، 3 ربيع الاول نقش وقف در گسترش مدنيت و 4 ربيع الاول، تجليل از واقفان نيکوکار.
برگزاري نهمين همايش سراسري وقف و امورخيريه در کشور نيز، يکي از ديگر برنامه هاي سازمان اوقاف در اين هفته است. اين همايش با هدف تشويق و ترغيب نيکوکاران، تقدير و تجليل از واقفان، بخصوص واقفان در قيد حيات و نيز واقفاني که در طول يک سال گذشته اقدام به اين عمل خداپسندانه کرده اند، متوليان موقوفات، موسسات خيريه درماني، بهداشتي و موسسات خيريه غيردرماني، مدرسه سازان وهمچنين بررسي مسائل و مشکلات موقوفات و ارائه راهکارهاي مناسب، بحث و تبادل نظر درباره احياء، بهره برداري بهينه و شيوه انجام امور مربوط به موقوفات با حضور و سخنراني مسوولان کشوري برگزار مي شود.
در عرصه هاي جهاني
در کشورهاي اروپايي فکر ايجاد سازماني که دارايي آن به اهداف خير اختصاص يابد از ديرباز وجود داشته است و هم اکنون بنيادهاي خيريه در بيشتر کشورها سهم بزرگي در امور اجتماعي و سياسي و اقتصادي به عهده دارند، مانند بنياد نوبل در سوئد.
گرچه موقوفات و بنيادهاي وقفي در کشورهاي غربي با موقوفات اسلامي تفاوت بسياري دارند، اما در مواردي که مقصود آنها حل مشکلات عمومي، پشتيباني، تشويق، ترغيب و ترويج دانش و فن است، وجوه مشترکي دارند.
به هر حال به منظور فعال سازي اوقاف در زمينه توسعه اقتصادي و اجتماعي ملل و جوامع اسلامي و رفع کردن مشکلات اقتصادي اقشار فقير جامعه و همچنين در پاسخ به درخواست تعداد زيادي از کارشناسان مبني بر ضرورت تاسيس يک نهاد جهاني براي اوقاف اسلامي، بانک توسعه اسلامي به تاسيس بنياد جهاني وقف در نوامبر سال 2000 ميلادي اقدام کرد.
اهداف اين بنياد جهاني براساس مفاد ماده 3 آيين نامه بنياد از اين قرار است:
1- حمايت و پشتيباني از شبکه اي از موسسات وقفي براي پيگيري و انجام اهداف خيريه شرعي
2- مراقبت و نظارت بر موسسه هاي وقفي و حمايت از آنها و ايجاد هماهنگي ميان آنها
3- کمک به دانشجويان و ارائه بورس تحصيلي در رشته هايي که امت به آنها نيازمندند
4- تاسيس و پشتيباني از موسسات و برنامه هاي آموزشي، بهداشتي و اجتماعي
5- مبارزه با فقر براي ريشه کن کردن رنج مردم جهان از طريق توسعه گسترش و توانايي ها
6- تهيه ابزارها و وسايل امدادرساني و ارائه آنها به صورت کالا و خدمات
7- همکاري با دولتهاي عضو بانک به منظور وضع قوانين يکسان براي وقف
در هر صورت، وقف به عنوان يکي از پديده هاي مهم اجتماعي و فرهنگي جهان اسلام و يکي از ابزارهاي رسيدن به توسعه در جوامع اسلامي مي تواند در گسترش علم، دانش و فناوري در سطح جامعه نقش سازنده اي داشته باشد.
اجراي علمي و شفاف نيات واقفين از سوي متوليان موقوفات و ادارات اوقاف و تجليل مستمر از نيکوکاران و تشويق آنها به منظور انفاق مال و تبيين برکات وقف براي عامه مردم، ازجمله راههايي است که زمينه رشد و توسعه اين نهاد اجتماعي را فراهم مي کند.
آغاز کار دولت موقت به طوررسمي در سال1357هجري شمسي
درنخستين روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي در سال1357هجري شمسي دولت موقت به طور رسمي كارخود را آغازكرد. همچنين دراين روز كميتههاي انقلاب اسلامي به منزله نخستين نهاد انقلابي تشكيل شد. پس ازسقوط رژيم طاغوت و پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي نيروهاي مردمي پاسداري مراكزمهم وحساس را درشهرها به عهده گرفتند. ازاين رو وجود سازماني منظم و متشكل براي اداي اين مسئوليت و مبارزه با عناصروابسته به رژيم طاغوت ضرورتي اجتباب ناپذيربود. به همين علت به فرمان حضرت امام خميني رهبرفقيد انقلاب اسلامي براي دردست گرفتن اوضاع و برقراركردن نظم، كميتههاي انقلاب اسلامي تشكيل شدند.
شهادت حَسَنُ البَناء مؤسس سازمان اِخوانُ المُسلِمين و مبارزبرجسته مصري در سال 1948ميلادي
حَسَنُ البَناء مؤسس سازمان اِخوانُ المُسلِمين و مبارزبرجسته مصري با توطئه مشترك انگليس و ملك فاروق در سال 1948ميلادي به شهادت رسيد. وي ازدوران تحصيل دردانشگاه مبارزه خود را با استعمارو مزدوران داخلي آن درمصرآغازكرد. او درسال 1938ميلادي با تأسيس اخوان المسلمين مبارزه با گرايشهاي ضد ديني و طرح اسلام زدايي استعماررا بانظم و سازماندهي خاصي به پيش برد. اين جمعيت درمدتي كوتاه دربسياري ازكشورهاي منطقه ازجمله سوريه، لبنان، اردن، فلسطين و حتي شمال اِفريقا نفوذ كرد و حَسَنُ البَناء به اَلمُرشِدُ العام يارهبرعموم شهرت يافت. وي درسرمقاله نخستين شماره روزنامه اخوان المسلمين پيروي ازقرآن و حضرت محمّد(ص)، احياي شعائرديني اسلام و ايجاد وحدت ميان مسلمانان جهان را مهمترين اهداف اين سازمان اعلام كرد. عاقبت درسال 1948ميلادي دولت وقت مصربه اتهام ترورنخست وزيرمصروتوطئه براندازي حكومت فاروق، اخوانُ المسلمين را مُنحَل و بسياري ازاعضاي اين سازمان را دسگيركرد. گفتني است كه درهمين زمان حسن البناء رهبراين سازمان نيزباضرب گلوله دشمنان به شهادت رسيد.