* 21 آذر در گذر تاریخ
* ورود اولین اتومبیل به ایران در زمان مظفرالدین شاه قاجار (1279ش)
اولین اتومبیل وارد شده به ایران در سال 1279/1900م که مظفرالدین شاه نخستین جفت اتومبیل های رنوی فرانسوی خریداری شده را در پاریس بوسیله راه آهن و کشتی و از طریق روسیه و دریای خزر به ایران فرستاد. گویا این دو رنو خریداری شده یکی در میانه راه به علت نقص فنی و مشکلات حمل آن برای همیشه می ماند و دیگری و در هنگام ترور نافرجام محمد علی شاه (که در دوشان تپه برای دیدن با وحش می رود) با نارنجک منفجر می شود ودر پایان بدون اینکه این اتفاق خسارت جانی بردارد محمد علی شاه با گالسکه به دربار بر میگردد. بعد از مظفرالدین شاه احمد شاه قاجار دومین شاه ایران می باشد که اتومبیلی خریداری می کند وسومین شاه ایران است که سوار شدن بر آن را تجربه نموداست. نقل است که ناصر الملک که مدت ها در انگلستان و فرانسه زندگی کرده بود هنگام انتصاب به مقام نیابت سلطنت برای احمد شاه خردسال یک دستگاه اتومبیل را به هزینه دولت ایران از اروپا خریداری کرد این اتومبیل ها راهی تهران شدند و مورد استفاده دربار قرار می گرفتند. به غیر از دربار قاجار سیاحان اروپایی نیز اولین اتومبیل ها را وارد ایران نمودند ولیکن بعدها نیز در میان سیاستمداران و ملاکین بزرگ و تجار سرشناس بخصوص تجار بوشهری همچون: حاج امین التجار و معین التجار بوشهری، و دیگر تجار یزدی ،شیرازی و کرمانی خرید اتومبیل باب شد و به نوعی نشانه اشرافیت و چشم هم چشمی تجار از هم می بود.
* بروز تشنج و درگیری در مسجد بازار تهران در جریان نهضت مشروطه (1284 ش)
اشاره:
پس از واقعه فلک شدن تجار تهران به دست حاکم شهر در بیستم آذر 1284 ش، قرار بر این شد که مردم در روز بعد برای حل مشکل در مسجد بازار تهران جمع شوند. حضرات آیات: سید عبداللَّه بهبهانی و سیدمحمد طباطبایی و عده بسیاری از افراد سرشناس و مردم درمسجد شاه اجتماع کردند. سید جمال الدین واعظ، که خطیبی متبحر و سخنوری نامدار بود به منظور آگاه ساختن مردم از واقعه روز قبل برفراز منبر رفت و هنوز لحظاتی از سخنرانی او نگذشته بود که امام جمعه، داماد شاه با بهانه کردن قسمتی از سخنان وی، سر به فریاد گذاشت و به اشاره او، تعدادی از گماشتگان با پایین کشیدن سید جمال از منبر، با چوب و چماق بر سر مردم ریختند و جلسه را بر هم زدند. حادثه مسجد بازار، تاثیری شگرف در حرکات انقلابی مردم در آینده گذارد و پس از ناکامی عین الدوله، صدر اعظم برای نزدیکی به بهبهانی و طباطبایی، مهاجرت صغری و هجرت به ری در فردای آن روز روی داد و مسیر نهضت را به نقطه‏ای حساس رساند.
* تشکیل حکومت خودمختار فرقه دموکرات در آذربایجان با حمایت ارتش بیگانه (1324 ش)
اشاره:
در گیر و دار حضور نیروهای بیگانه در ایران در جریان جنگ جهانی دوم و در زمان نخست وزیری محسن صدر معروف به صدرالاشراف، در نقاط مختلف کشور اغتشاشاتی بروز کرد که غائله آذربایجان از مهم‏ترین آنها بود. این غائله این‏گونه آغاز شد که سید جعفر پیشه‏وری نماینده اول تبریز پس از رد شدن اعتبارنامه‏اش در مجلس، به آذربایجان رفت و بیانیه‏ای صادر کرد که در آن، خود مختاری آذربایجان و زبان ترکی جزو اصول مسلَّم مرام وی در آذربایجان قید شده بود. وی سپس درتبریز فرقه دموکرات را تاسیس کرد و به ریاست آن برگزیده شد و در همان روز حزب توده آذربایجان، الحاق خود را به فرقه دموکرات اعلام کرد و این دو با هم اعلان خود مختاری نمودند. سرانجام حزب دموکرات آذربایجان، پس از یک سال درگیری با دولت، در آذرماه 1325ش، پس از شکست از قوای دولتی، منحل گردید.
* پیام مهم امام خمینی به مناسبت راهپیمایی بزرگ مردم در تاسوعا و عاشورای حسینی (1357 ش)
اشاره:
به مناسبت راهپیمایی‏های بزرگ تاسوعا و عاشورای سال 1399 ق که در روزهای 19 و 20 آذر ماه 1357ش صورت گرفت، امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی، پیامی بسیار مهم صادر کردند و در آن پیام، راهپیمایی‏های اخیر را همه‏پرسی بزرگ ملت ایران بر ضد رژیم شاه نامیدند. ایشان در بخشی از پیام خود فرمودند: «به عموم ملت شجاع ایران صمیمانه درود می‏فرستم. شما مردم عظیم‏الشأن با اراده آهنین خود و با شعارهای زنده و تعیین کننده به جهانیان ثابت کردید که شاه را نمی‏خواهید. من همزمان با راهپیمایی بزرگ شما در پیامی به تهران، به دولت‏ها ]ی دنیا [اعلام نمودم که رفراندوم این دو روز برای هیچ کس ابهامی باقی نگذاشت که ملت، شاه را نمی‏خواهد و عدم رسمیت او را با اکثریت قاطع قریب به اتفاق اعلام کرد. این تظاهرات، راه عذر را از همه‏کس و همه دولت‏ها سلب کرد و آنها دیگر نمی‏توانند ادعا کنند که شاه، قانونی است».
* درگذشت «علی ‏اصغر سروش» ادیب و مترجم ایرانی (1361ش)
اشاره:
دکتر علی اصغر سروش در سال 1287 ش به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات، به کار تحقیق و ترجمه پرداخت. سروش علاوه بر ترجمه کتب از زبان فرانسه به فارسی، به زبان‏های انگلیسی و عربی نیز تسلط کامل داشت. از آثار این مترجم گرانقدر می‏توان به فرهنگ متشابهات زبان فرانسه، امپراتوری روم و آغاز مسیحیت و نیز تمدن‏های باستانی خاور نزدیک اشاره کرد. این نویسنده و مترجم معاصر به هنگام فوت، 74 سال داشت.
* درگذشت «غلامرضا قدسی نژاد» شاعر معاصر (1368 ش)
اشاره:
غلامرضا میرزاجانی متخلص به قدسی - که بعدها نام خود را به قدسی‏نژاد تغییر داد - مشهور به غلامرضا قدسی مشهدی، در سال 1304ش در مشهد به دنیا آمد. او در دروس ادبی ادیب نیشابوری ثانی شرکت جست و فقه و اصول را نزد سیدهاشم قزوینی فرا گرفت. از شانزده سالگی به سرودن شعر پرداخت و پس از مدتی با همکاری دوستانش به تأسیس انجمن ادبی فردوسی مشهد اقدام نمود. قدسی مشهدی دلبسته غزل به سبک هندی بود و شیوه‏های دیگر را نیازمود. فعالیت سیاسی قدسی از زمان حکومت دکتر مصدق آغاز شد و با زبان شعر از نهضت ملی ایران حمایت نمود. قدسی پس از کودتای 28 مرداد 32 به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت و در دو نوبت دستگیر و بیش از چهار سال در زندان بود. او پس از رهایی از زندان به ترجمه و تصحیح کتب اشتغال ورزید. استاد قدسی نژاد پس از پیروزی انقلاب به تدریس در دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد مشغول بود. یاران پیامبر، شعر امروز و غزل معاصر خراسان از آثار اوست. غلامرضا قدسی سرانجام در 21 آذر 1368ش در 64 سالگی درگذشت و در یکی از غرفه‏های حرم مطهر امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.
* سازمان ثبت احوال اطلاع داد که به دنبال سرشماری در ایران، جمعیت کشور به مرز 34 میلیون نفر رسید. (1354ش)
اشاره:
جمعیت تهران در این سرشماری 3/270/901 نفر اعلام شد.
* 9 صفر در گذر تاریخ
* شهادت «عماریاسر» صحابی بزرگ پیامبر در جنگ صفین (37 ق)
اشاره:
رساترین سخن درباره‏ی شخصیت معنوی او حدیث رسول خدا است که فرمود: «عمار، از سر تا پایش آکنده از ایمان است و ایمان با گوشت و خون او عجین گردیده است». هم‏چنین، پیامبر به او فرموده بود: «تو را گروه ستمگری خواهد کشت در حالی که تو آنان را به سوی حق و حقیقت دعوت می‏نمایی». این خبر غیبی که یکی از دلایل نبوت و راستگویی پیامبر(ص) بود آنچنان که فرموده بود نیز اتفاق افتاد و سرانجام عمار در نود سالگی در جنگ صفین در رکاب امام علی به دست هواداران معاویه کشته شد. عمار یاسر از مسلمانان راستین بود که در راه اسلام سختی‏های فراوانی را تحمل کرد و پدر و مادر او اولین شهدای راه اسلام بودند.
* درگذشت «ابن‏ مَسکویه» حکیم و فیلسوف اسلامی (421 ق)
اشاره:
احمد بن محمد بن یعقوب مَسکویه از فلاسفه، حکما و مشاهیر اطبّای اسلامی اوایل قرن پنجم هجری است که با ابوریحان بیرونی و ابوعلی سینا، معاصر بود. وی همچنین در لغت، منطق، ادبیات و فنون شعر و کتابت، ریاضیات و انواع فلسفه و حکمت متبحر و صاحب نظر بوده است. تَجارِبُ الاُمَمْ، اَقْسامُ الحِکْمَةِ و الرّیاضی و نیز تَهذیبُ الاخلاق از جمله تالیفات اوست. ابن مسکویه در اصفهان وفات یافت و در تخت فولاد اصفهان مدفون گشت.
* درگذشت «ابن ‏رُشدِ اندلسی» فیلسوف و دانشمند مسلمان (595 ق)
اشاره:
ابوالوَلید محمد بن احمد بن رشد معروف به ابن رشد از بزرگ‏ترین فلاسفه و حکمای اسلامی قرن ششم هجری می‏باشد که در فلسفه و حکمت، یگانه‏ی روزگار خود بود و در فقه، حدیث، ادبیات، منطق و دیگر علوم متداول نیز تبحّر داشت. وی که در اندلس می‏زیست، نزد ملوک آن سامان مقرب گردید و قاضی یکی از مناطق آن شد. بیشتر از صد کتاب به او نسبت داده شده است که التحصیل، بِدایَةُ المجتهد، فلسفه‏ی ابن رشد و الکلیات و... از آن جمله‏اند.
* رحلت آیت ‏اللَّه «میرزا عبدالرحیم کَلیبَری» عالم و فقیه اصولی (1334 ق)
اشاره:
میرزا عبدالرحیم بن نصر اللَّه انصاری جابری کلیبری، از علمای امامیه و از فقهای اصولی و ادبا و فُصَحا بوده است. وی از شاگردان آخوند خراسانی و میرزا حبیب اللَّه رشتی و مامقانی بود و سپس سال‏ها در تبریز به تدریس فقه و اصول پرداخت. الاجتهاد و التقلید و قاعده‏ی لاضرر از جمله تألیفات اوست.
* وقوع جنگ نهروان بین سپاهیان امام علی(ع) و خوارج (38 ق)
اشاره:
پس از پایان جنگ صفین میان امام علی(ع) و معاویه بن ابی‏سفیان و تحمیل حَکَمیَّت بر امام، کوفیان که خود را بازنده‏ی این ماجرا می‏دانستند، امام را برای جنگ دوباره با معاویه، تحریک کردند که با مخالفت آن حضرت مواجه گردیدند. از آن پس عَلَم ناسازگاری با امام را برداشته و پس از ماجراهای فراوان، در مقابل آن حضرت صف آرایى کردند. امام با نصیحت و هشدار، تعداد زیادی از آنان را از جنگ با آن حضرت منصرف ساخته و به بقیه مادامی که دست به سلاح نبرده بودند، اجازه‏ی حضور در شهر را می‏داد. ولی از آن زمان که به جنایت و قتل دست زدند، امام به جنگ آنان شتافت و در جنگ نهروان، جز 9 نفر از سپاه چهار هزار نفری آنان، کسی زنده نماند. این افراد را که از دین برگشته و به امام اهانت کردند، خوارج یا خارجی می‏گویند.
* 12 دسابر در گذر تاریخ
* تولد «گوسْتاو فلوبِر» نویسنده معروف فرانسوی (1821م)
اشاره:
گوستاو فلوبر یکی از نویسندگان طراز اول فرانسه، در 12 دسامبر 1821م در شهر روان فرانسه به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات مقدماتی راهی پاریس شد و به فراگیری علم حقوق، پرداخت. فلوبر از جوانی به ادبیات عشق می‏ورزید، از این رو حقوق را رها کرد و برای رهایى از سر و صدای پاریس، در ویلایى در منطقه‏ای طبیعیْ، زندگی را ادامه داد. وی در طی این سال‏ها آثاری را به نگارش درآورد و به شهرت فراوانی رسید، هرچند مخالفت‏هایى را نیز برانگیخت. هنر فلوبر در نوع خود بی‏نظیر است. او گرچه آثار متعددی ندارد لیکن همان چند کتابش هر یک از شاه‏کارهای جهان ادب به شمار می‏رود. در دورانی که رمانتیسم و احساس‏گرایى اوج ترقی خود را می‏پیمود، فلوبر در ترویج رئالیسم و واقع‏بینی و حقیقت‏جویى تلاش فراوانی نمود و موفقیت زیادی نیز به دست آورد. درچشم فلوبر فقط متفکرین و هنرمندانْ، آدم حساب می‏شوند زیرا در نظر او هیچ چیز به قدر معرفت، ارزش ندارد و هنر نیز در قاموس او چیزی جز راه وصول به معرفت نیست. او معتقد است که عقاید مذهبی و فلسفی، دست‏خوش تبدیل و زوال است و تنها هنر، ثابت و پایدار می‏باشد. هنر با انگیختن احساس زیبایى پرستی، در دنیا نفوذ می‏کند و حتی خود قادر است دنیای تازه‏ای بسازد که همان شاه‏کار هنری است. فلوبر در واقع خط رابط یا نقطه پیوندی است میان دو عصر که جریان رمانتیسم رابه رئالیسم وصل می‏کند. در شیوه انشای فلوبر، کلمه‏ها بسیار بجا و مناسب و در جای صحیح نشانده شده است. تجسم و برجستگی وصف‏ها، بسط معانی و مفاهیم و دقت وسواس و وجدان هنری و زیرکی فراوان در تجزیه و تحلیل، فلوبر را از استادان مسلم جهان در فنّ داستان‏نویسی ساخته است. درباره وی گفته‏اند: نخستین هنر فلوبر در نویسندگی که به محض نظر افکندن به آثارش به چشم می‏خورد، قالب و شکل داستان است که نزد نویسندگان، کم نظیر است و نزد عامه مردم، نامرئی. در واقعْ قدرت اثر، چنان خوانندگان را تحت تسلط خود قرار می‏دهد که بی‏آن که باور داشته باشند، حتی در قعر وجودشان رسوخ می‏یابد، هم‏چون خورشید که نابینایان را گرم می‏کند، بی‏آن که نورش را به چشم ببینند. برخی از آثار فلوبر بدین قرارند: تربیت احساساتی، نوامبر، مکاتبات در 13 جلد، مهمان نواز و مهم‏ترین اثرش با نام مادام بواری. گوستاو فلوبر سرانجام در 8 مه 1880م در 59 سالگی جان سپرد.
* مخابره اولین مکالمه توسط امواج رادیویی (1901م)
اشاره:
برای اولین بار در تاریخ ارتباطات بشری، در دوازدهم دسامبر 1901م از طریق امواج رادیویى و بدون استفاده از سیم رابط، یک جمله از منطقه‏ای در ایتالیا به نقطه‏ای دیگر مخابره شد و فصل تازه‏ای در ارتباطات آغاز گردید. مخابره‏کننده این جمله و مخترع دستگاهی که برای مخابره آن مورد استفاده قرار گرفت، گولیلمو مارکونی فیزیک‏دان ایتالیایی بود که بعدها دستگاه رادیو را هم اختراع کرد. اکنون دستگاه‏های ارتباطی که با امواج رادیویی کار می‏کنند، کاربرد بسیار گسترده و متنوعی یافته‏اند. (ر.ک: 20 ژوئیه)
* روز ملی و استقلال کشور افریقایی «کنیا» از استعمار انگلستان (1963م)
اشاره:
جمهوری کنیا با 582/646 کیلومتر مربع وسعت در شرق افریقا و در همسایگی کشورهای اتیوپی، سودان، اوگاندا و تانزانیا واقع شده است. نام این کشور از کوه کنیا که از کوه‏های مرتفع شرقِ افریقاست، گرفته شده است. جمعیت این کشور بیش از 30 میلیون نفر است که اکثراً مسیحی و درصدی مسلمان و مقداری نیز دارای مذاهب بومی می‏باشند. پایتخت کنیا نایروبی نام دارد و شیلینگ کنیا واحد پول آن است. پیش‏بینی جمعیت کنیا تا سال 2025 حدود 42 میلیون نفر خواهد بود. مردم کنیا دارای نژاد سیاه و زبان رسمی سواحیلی می‏باشند. شهرهای مهم این کشور افریقایى، مومباسا، کیسومو و ناکورو است. کنیا از دوران قبل از میلاد مسیح(ع) و امپراتوری روم یکی از مراکز تجاری بین شرق و غرب عالم بوده است و از قرن هشتم میلادی به بعد ایرانیان و اعراب در سواحل شمالی کنیا مراکز تجاری دایر کردند. پرتغالی‏ها از اواخر قرن پانزدهم به تدریج بر کنیا مسلط شدند، تا این که در سال 1729م نیروهای عمان پرتغالی‏ها را از این سرزمین بیرون راندند. تا اینکه نفوذ استعمار انگلستان در کنیا از نیمه دوم قرن نوزدهم آغاز شد. از اواخر قرن نوزدهم، آلمان و انگلستان در این کشور حضور داشتند تا این که کنیا در سال 1890م ضمیمه افریقای شرقی بریتانیا و تحت الحمایه آن شد. بعد از جنگ جهانی دوم، سیاهان کنیا دست به شورش زده و خواهان استقلال شدند. در نهایتْ در سال 1960م بریتانیا با انتخابات موافقت کرد که به پیروزی سیاهان منجر شد. سرانجام با کوشش مردم و مبارزات آنان، کنیا در 12 دسامبر سال 1963 از یوغ استعمار انگلستان خارج گردید و به استقلال رسید. روز استقلال کنیا، به عنوان روز ملی این کشور نیز می‏باشد. کنیا دارای حکومت جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانون‏گزاری است.
* صدور رأی دیوان عالی امریکا درباره ریاست جمهوری جورج واکر بوش (2000م)
اشاره:
انتخابات ریاست جمهوری سال 2000م امریکا، یکی از پر سر و صداترین و بحث برانگیزترین انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ایالات متحده امریکا بود. در این انتخابات، اَل گور نامزد حزب دموکرات، آراء بیشتری کسب کرد، ولی حصول اکثریت لازم در کالج انتخاباتی یا الکترال کالج الکترال امریکا برای احراز مقام ریاست جمهوری، مستلزم پیروزی وی در ایالت فلوریدا بود که رقیب وی، جورج واکر بوش، فرماندار تگزاس و پسر رئیس جمهور سابق امریکا با تفاوت کمتر از هزار رأی از او پیش افتاده بود. لازم به ذکر است که انتخابات ریاست جمهوری در امریکا دو درجه‏ای است. یعنی به جای این که رئیس جمهور با رأی مستقیم مردم انتخاب بشود، هر ایالت به نسبت جمعیت خود تعدادی نماینده برای کالج انتخاباتی انتخاب می‏کنند و رئیس جمهور از طرف نمایندگان این مجمع تعیین می‏گردد. تعداد نمایندگان کلیه ایالات در مجمع انتخاباتی 538 نفر است و حداقل آراء لازم برای انتخاب رئیس جمهور، 270 رأی می‏باشد. در انتخابات سال 2000م، تعداد آراء هر دو نامزد مقام ریاست جمهوری در مجمع انتخاباتی که می‏بایست رئیس جمهوری آینده امریکا را تعیین کند کمتر از 270 رأی بود و تنها 25 رأی ایالت فلوریدا در مجمع انتخاباتی، می‏توانست سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری را تعیین نماید. دموکرات‏ها مدعی شدند که در شمارش آراء ایالت فلوریدا که فرماندار آن، برادر بوش، کاندیدای ریاست جمهوری حزب جمهوری خواه است تخلّفاتی رخ داده و تقاضای بازشماری آراء قسمتی از آراء مورد اختلاف را به طور دستی نمودند. در شمارش دستی، فاصله اَل گور و جورج بوش کاهش یافت و ستاد انتخاباتی بوش از بیم آن که ادامه شمارش آراء به طور دستی، نتیجه آراء ایالت فلوریدا را به نفع ال گور تغییر دهد، شمارش دستی آراء را غیرقانونی خواند و به دیوان عالی کشور شکایت کرد. دیوان عالی امریکا سرانجام در روز 12 دسامبر سال 2000م شمارش دستی آراء را غیرقانونی اعلام نمود و به این ترتیب جورج واکر بوش با تفاوت کمتر از هزار رأی در ایالت فلوریدا، که آن هم مورد تردید بود، در حالی که در مجموع آراء در سراسر امریکا، رقیب او بیش از دویست هزار رأی از او جلوتر بود، به ریاست جمهوری امریکا برگزیده شد. این نخستین باری بود که یک رئیس جمهور امریکا با آراء انتخاباتی یک ایالت، به این مقام انتخاب می‏شد و باز نخستین باری است که انتخاب یک رئیس جمهور با رأی دیوان عالی کشور امریکا قطعیت می‏یافت. به همین جهت، بسیاری از امریکایی‏ها، بوشِ پسر را رئیس جمهور منتخب دیوان عالی کشور امریکا، می‏دانند. بوش در طول سالیان ریاست جمهوری خود با حوادث متعددی از قبیل حملات تروریستی یازدهم سپتامبر 2001م مواجه شد که منشأ جنایات و تجاوزات متعددی به کشورهای افغانستان و عراق گردید و حوادث خونینی را رقم زد.