* 10آذر- 27 محرم-1 دسامبر
* دفاع مقدس در گذر تاریخ

* شهادت شهید رضا روح‏ الامین (1359ش)
اشاره: شهید رضا روح‏الامین، سال ۱۳۴۱ش در یک خانواده متوسط و پای‏بند به اصول مذهبی دیده به جهان هستی گشود. از دوره دبیرستان نسبت به بسیاری از مسائل روز به‏روشنی آگاه بود رضا کتاب را تنها دوست واقعی خود می‌دانست و عمده فعالیت‌های خود در زمینه جمع‏آوری دوستان و هم‏سن و سال‏هایش و ارائه آگاهی‏های لازم به آنان و بسیج آن‌ها علیه رژیم سفاک پهلوی تعریف می‌نمود. روح‏الامین یک‏بار به‏وسیله مزدوران رژیم ستم‏شاهی دستگیر شد و مدت چند روز را هم در زندان به‏سر برد. در پی پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، با شروع جنگ تحمیلی رژیم متجاوز بعثی، عازم جبهه‌های نبرد شد و این گفته خود را که: «تا شکست دولت بعث و پیروزی رزمندگان اسلام در جبهه می‌مانم» را جامه عمل پوشانید. رضا روح‏الامین سرانجام در سن هجده سالگی در تاریخ دهم آذرماه سال ۱۳۵۹ هجری شمسی به ضرب گلوله مزدوران ارتش بعث عراق در جبهه محمدیه شربت شهادت را نوشید و به لقاءالله پیوست.

* 10 آذر در گذر تاریخ
* لغو قرارداد دارسی مربوط به نفت جنوب توسط ایران (1311 ش)
اشاره: در سال 1280 ش (1901 م) ویلیام دارسی، سرمایه‏دار انگلیسی، که صاحب امتیاز، نفت ایران شده بود، از پرداخت مالیات، عوارض و حقوق گمرکی برای کلیه اراضی، ماشین آلات و وسایل و مواد لازمی که وارد کشور می‏کرد معاف شده بود. پس از گذشت بیش از سی سال از انعقاد قرارداد، دولت ایران آن را لغو کرد و پس از منازعات بسیار، سرانجام قرارداد 1933 به جای دارسی به امضا رسید. امام به خاطر معایب قرارداد 1933، اختلافاتی بین ایران و شرکت نفت انگلیس به وجود آمد که در نهایت منجر به تنظیم قرارداد الحاقی گس - گلشائیان گردید. انگلستان تا سال‏ها بعد نیز بر نفت ایران خیمه زده بود تا این که با تصویب ملی شدن صنعت نفت، در 29 اسفند 1329، دست این استعمار پیر از این منبع خدادادی کوتاه شد.
* شهادت عالم نستوه و مجاهد آیت‏اللَّه «سید حسن مدرس» به دستور «رضاخان» (1316ش) و روز مجلس شورای اسلامی
اشاره: آیت‏اللَّه سیدحسن مدرس در حدود سال 1249 ش در قریه «سرابه کچو» از توابع زواره اردستان در استان اصفهان دیده به جهان گشود. سیدحسن در 14 سالگی به اصفهان عزیمت کرد و ده سال تمام در آنجا به بحث و تحقیق پرداخت. وی در سال 1272ش به نجف اشرف هجرت نمود و به مدت هفت سال از محضر حضرات آیات علامه سیدمحمدکاظم یزدی، آخوند خراسانی و نیز میرزای بزرگ شیرازی استفاده نمود و به درجات بالای علمی دست یافت. سید حسن پس از اخذ اجازه اجتهاد، به اصفهان باز گشت و به تدریس فقه و اصول مشغول گردید. وی همزمان با اوج‏گیری نهضت مشروطه در ایران، وارد صحنه سیاست شد و از طرف علما و مراجع شیعه به عنوان مجتهد طراز اول کشور برای نظارت بر قوانین مجلس شورای ملی انتخاب گردید. مدرس در سال 1290 ش، امور رسیدگی به مدرسه عالی سپهسالار (شهید مطهری) را به عهده گرفت و مشغول تدریس در این مدرسه گردید. در دوره‏های بعد، مبارزات مدرس، شکل دیگری به خود گرفت و او بارها با در نظر گرفتن منافع ملت با صاحبان قدرت، مخالفت ورزید که تحصن درحرم حضرت عبدالعظیم(ع) در اعتراض به دولت صمصام‏السلطنه بختیاری، مخالفت با قرارداد استعماری 1919م وثوق‏الدوله، اعتراض به کودتای انگلیسی رضاخان و نیز جمهوریت رضاخانی از آن جمله‏اند. با به قدرت رسیدن رضاخان، سیدحسن مدرس به عنوان دشمن شماره یک وی در مجلس، نسبت به زورمداری‏ها و قدرت‏ورزی‏های رضاخان مطرح شد و بر اثر سوء تدبیر سردار سپه، طرح استیضاح رضاخان را به تصویب رساند. در این میان رضاخان مترصد فرصتی بود که بتواند این روحانی آگاه و عالم را از سر راه خود بردارد. رضاخان پس از به دست گرفتن سلطنت و پس از آن که نقشه ترور مدرس را ناکام دید، او را در شانزدهم مهر 1307 دستگیر و به خواف و پس از مدتی به کاشمر از توابع خراسان تبعید نمود و پس از ده سال تبعید، ماموران شاه، وی را مسموم و سپس در دهم آذر 1316ش در 67 سالگی، در حال نماز به شهادت رساندند.
بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال 1372 ش، دهم آذرماه، سالروز شهادت مجاهد نستوه و اسوه بزرگ حق‏مداری و ظلم‏ستیزی، آیت‏اللَّه سید حسن مدرس، به عنوان روز مجلس نام‏گذاری شده است.
* اعلام لغو مصوبه انجمن‏های ایالتی و ولایتی در روزنامه‏ها به درخواست امام خمینی (ره) (1341ش)
اشاره: با اعلام تصویب لایحه انجمن ایالتی و ولایتی، و حذف قسم به قرآن و حذف قید اسلام برای انتخاب شوندگان و علما و مراجع که پی به ماهیت اصلی این طرح برده بودند، دست به افشای آن زدند. حضرت امام خمینی(ره) نیز با تعطیل درس‏های خود، خواستار لغو این مصوبه شدند. سرانجام، هیئت دولت در یک نشست طولانی، با تصویب نامه مورخ 16 مهرماه 1341، انجمن‏های ایالتی و ولایتی را لغو کرد.
* اعلامیه حوزه علمیه قم درباره چگونگی واکنش دولت در برابر اعتراضات مردمی (1356ش)
* رحلت فقیه بزرگوار آیت‏اللَّه «میرزاجواد سلطان القُرّائی تبریزی» (1376 ش)
اشاره: آیت‏اللَّه میرزا جواد سلطان القُرّائی تبریزی، در حدود 25 سالگی به اجتهاد دست یافت. آیت‏اللَّه سلطان القرائی در ادامه تحقیق، تتبع و مطالعات خویش، رهسپار عتبات عالیات، مکه، مدینه، بیروت، دمشق و استانبول شد و علاوه بر استنساخ کتاب‏های خطی و چاپی، مجموعه‏های فراوانی را نگاشت. ایشان علاوه بر آگاهی کامل از علوم فقه، اصول، ادب فارسی و عربی، حدیث و رجال، در تاریخ، جغرافیا، هیئت و نجوم و ریاضی نیز متبحر بود. ایشان همچنین به مدت بیش از نیم قرن، نماز جمعه را در یکی ازمساجد تبریز اقامه می‏کرد. حاشیه بر عروة الوثقی، کتاب الطهاره و دیوان اشعار از جمله آثار ایشان می‏باشند. آن فقیه والامقام سرانجام پس از عمری کوشش در جهت اعلای کلمه توحید و تعظیم شعائر الهی در دهم آذر 1376 ش برابر با آخر رجب 1418 ق در 96 سالگی چشم از جهان فرو بست و به موالیان طاهرینش پیوست.
* درگذشت کامران شاهین‌ فر معمار برجسته ایرانی و دبیر اول جامعه معماران ایران (1391ش)
* سرکوب تظاهرات شبانه مردم تهران و کشته و مجروح شدن بیش از هزار نفر (1357 ش)

* 27 محرم در گذر تاریخ
* تولد «ابوالحسن اسماعیل» (ابن سیده) ادیب و لغوی نابینای مسلمان (398 ق)
اشاره: ابوالحسن علی بن اسماعیل بن سیده اندلسی، از علمای مسلمان اندلس و لغت‏شناسی بزرگ به شمار می‏رفت. وی قوه‏ی حافظه‏ای قوی داشت و همانند پدرش از نعمت بینایی محروم بود.
* آزادسازی شهر تبریز از دست عثمانی توسط نادرشاه افشار (1143ق)
اشاره: نادرقلی افشار که در یکی از مناطق خراسان به قدرت رسیده بود، پس از حمله‏ی افغان‏ها به اصفهان، به یاری شاه طهماسب صفوی رفت و افغان‏ها را شکست داد. سپس سفیری به دولت عثمانی فرستاد و تخلیه‏ی نواحی اشغالی آذربایجان را خواستار شد. عثمانیان اهمیتی به سفیرِ نادر نداده و در اشغال آذربایجان اصرار داشتند. بنابراین نادر به کمک قبیله‏ی خود در 27 محرم 1143 ق وارد تبریز گردید و آن جا را به تصرف خود درآورد.
* 1 دسامبر در گذر تاریخ
* فروپاشی اتحادیه کشورهای اروپایی موسوم به اتحاد مقدس (1825م)
اشاره: اتحادیه تاریخی کشورهای اروپایى یا اتحاد مقدس در 26 سپتامبر سال 1825م به دنبال سقوط ناپلئون و تشکیل کنگره ویِن، بین امپراتوری‏های روسیه، اتریش و پادشاهی پروس به امضا رسید و به موجب آن، این دولت‏ها موافقت کردند که در کشورهای تحت حکومت خود و در روابط بین‏الملل بر اساس آیین مسیحیت رفتار کنند. در واقع، اصل سند در دفاع از صلح و عدالت بود. پس از چندی، بسیاری از دولت‏های اروپایى نیز این موافقت نامه را امضا کردند. اصول کلی مورد توافق در اتحاد مقدس بعدها جهت فرونشاندن انقلاب‏های ملی و جنبش‏های آزادی خواهی مردم اروپا و سایر کشورهای تحت سلطه استعمارگران، به کار گرفته شد. این اتحاد در اوّل دسامبر 1825م با خروج روسیه تزاری از هم فرو پاشید. اگرچه اصول موردِ توافق نیز خالی از ابهام نبود. با این حال انقلاب‏های سال 1848م اروپا به صورت عملی این اتحاد را خاتمه بخشید.
* تصرف سرزمین فلسطین عربی توسط اردن (1947م)
اشاره: با افزایش مهاجرت یهودیان از نقاط مختلف جهان به سرزمین فلسطین، طرح خائنانه تقسیم فلسطین به دو منطقه عرب‏نشین و یهودی‏نشین در سازمان ملل متحد به بحث گذاشته شد و این طرح در 29 نوامبر 1947م به تصویب رسید. طبق طرح تقسیم فلسطین، در حدود 57 درصد اراضی این کشور به دولت یهود و 43 درصد به اعراب، اختصاص می‏یافت. این در حالی بود که اکثریت جمعیت فلسطین را اعراب بومی تشکیل می‏دادند و یهودیان در اقلیت ضعیفی بودند. پس از تصویب این طرح، نزدیک به 7500 کیلومتر مربع از سرزمینِ واقع در ساحل غربی رود اردن که قرار بود دولت عربی فلسطین در آن تشکیل شود، در اول دسامبر 1947م به تصرف نیروهای اردنی در آمد و پس از دو و نیم سالْ در آوریل 1950م رسماً به این کشور ضمیمه شد. از آن طرفْ شش هزار کیلومتر مربع دیگر نیز که برای تشکیل دولت عربی فلسطین پیش‏بینی شده بود، تحت اشغال یهودیان قرار گرفت و هم‏چنین قسمت کوچکی از اراضی تحت نفوذ دولت آینده فلسطین هم در تصرف مصر باقی ماند. این عواملْ، عدم تأسیس و تشکیل دولت عربی فلسطین را فراهم آورد و در عوض، زمینه اعلامِ موجودیت رژیم اشغال‏گر قدس در 14 مه 1948م را مهیا نمود.
* مرگ «دیوید بن گوریون» موسس رژیم صهیونیستی و اولین نخست وزیر آن (1973م)
* روز جهانی مبارزه با بیماری ایدز

* ورود ناوهای هسته‏ ای امریکا در جنگ ویتنام (1965م)
* نخستین انتقال تصویر به وسیله تلگراف بین برلین و ویِن (1927م)
* مرگ «دسیدریوس آراسموس» فیلسوف و ادیب هلندی (1536م)

* روز ملی «رومانی»