* 6 آذر در گذر تاریخ

* تشکیل نخستین کنفرانس متفقین در جریان جنگ جهانی اول در تهران (1322ش)
اشاره:
در ششم آذر 1322ش، کنفرانس سران سه کشور متفق در جنگ جهانی دوم، در حالی در تهران آغاز به کار کردکه ایران به اشغال نظامی این سه کشور درآمده بود. کنفرانس تهران، پس از ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم و گشوده شدن جبهه‏های جدید علیه ارتش آلمان، برپا شد. در این کنفرانس، روزولت رییس جمهور آمریکا، چرچیل نخست وزیر انگلستان و استالین رهبر شوروی، درباره شیوه‏های مبارزه با ارتش آلمان و کمک به جبهه‏های جنگ با این کشور، با یکدیگر تبادل نظر کردند. در پایان کنفرانس تهران که چهار روز به طول انجامید، اعلامیه مشترکی توسط سه کشور صادر شد که در آن به انهدام نیروهای نظامی آلمان و چگونگی انجام عملیات در جبهه‏های جنگ اشاره شده بود. همچنین توافق شد که پس از پایان جنگ جهانی دوم، نیروهای متفقین، خاک ایران را ترک کنند.

* تعطیلی حوزه‏ های علمیه ایران در اعتراض به حکم اعدام روحانیون ضد بعثی در عراق (1353 ش)
اشاره:
در اعتراض به تصمیم دولت بعث عراق مبنی بر اعدام پنج نفر از روحانیون مبارز شیعه، حوزه‏های علمیه قم و مشهد تعطیل شد. همچنین در این روز، حضرات آیات: سیدشهاب‏الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدرضاگلپایگانی و دیگر مراجع تقلید قم و آیت‏اللَّه میلانی در مشهد، درس‏های خود را تعطیل کردند. مدتی قبل، رژیم بعثی عراق به ریاست حسن البکر، یکصد و پنجاه نفر از روحانیون مبارز و طلاب علوم اسلامی عراق را دستگیر و پس از آن پنج نفر از آنان را به اعدام محکوم کرد.

* آغاز به کار نخستین کنفرانس بین ‏المللی هنر دینی در تهران (1374ش)
اشاره:
به نظر می‌رسد بهترین تعریفی که بتوان برای هنر دینی ارائه نمود این باشد که هر هنری که با استفاده از ابزارهای مشروع ، انسانها را به سوی اهداف معقول سوق دهد هنر دینی است. به عبارت دیگر هنری را می‌توان دینی دانست که در آن روح دین و تعالیم دینی جریان داشته و از ابتدا تا انتها، ماهیت و محتوای آن، دعوت به سوی «او» باشد و بینندگان را از فرش به عرش و از مُلک به ملکوت رهنمایی کند و روح تعهد و خداخواهی را درآنها بدمد. در این تعریف هر فعالیت سالم هنری که مردم را از خود رهانیده و به خدا برساند و روح گرایش به نیکی ها و دوری از بدیها را در آنها زنده کند هنر دینی و اسلامی نامیده می شود و هرگز نیاز نیست که هنرمند دینی فقط سریال های تاریخ اسلام بسازد و مردم را موعظه کند.

* درگذشت دکتر «سید صادق گوهرین» ادیب و پژوهشگر برجسته عرفان اسلامی (1374 ش)
اشاره:
دکتر سید صادق گوهرین در سال 1293 ش به دنیا آمد. در اوان نوجوانی در مدرسه‏های علمیه، به روش سنتی به تحصیل صرف و نحو عربی پرداخت. سپس وارد دوره‏های ابتدایی و متوسطه گردید و در رشته‏های ادبیات فارسی و فلسفه از دانشسرای عالی لیسانس گرفت. وی از آن پس، ضمن تدریس در دبیرستان‏ها، در دوره دکترای ادبیات فارسی به ادامه تحصیل پرداخت و در مقطع دکترا، کتاب «فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی» در 9 جلد را به عنوان پایان‏نامه به نگارش درآورد. استاد گوهرین در این رساله که شاید مهم‏ترین و مفصل‏ترین اثر او به حساب آید، به ترتیب الفبا، لغات، اصطلاحات، تعبیرات عرفانی، مَجازات، اصطلاحات نجومی، طبی، قرآنی و حدیثی و... را که در مثنوی معنوی مولوی آمده‏اند شرح کرده و هر ترکیب را در محل دقیق آن بیان داشته است. وی بیشتر ایام عمر خود را صرف تدریس دروس ادبی و عرفان و نیز تربیت دانشجویان این دو مقوله معرفتی کرد و شاگردان فراوانی پرورش داد. برخی دیگر آثار او از این قرارند: پیر جنگی، داستان بهرام گور، شرح اصطلاحات تصوف و شیخ صنعان. سرانجام مرغ جان این وارسته مرد عرصه عرفان وادب، پس از عمری تکاپو در 6 آذر 1374ش در 81 سالگی از قفس تن به درآمد و به سوی هستی مطلق پرواز کرد.

* رحلت عالم خدمتگزار حجت‏ الاسلام والمسلمین «محمدعلی شرقی» (1377ش)
اشاره:
حجت‏الاسلام محمدعلی شرقی در سال 1303ش (1343ق) در یکی از روستاهای اطراف مراغه به دنیا آمد. وی پس از طی دروس مقدمات در تبریز، راهی قم شد و با تکمیل سطوح، به درس خارج حضرات آیات: سیدمحمد حجت کوه‏کمره‏ای و سیدحسین بروجردی راه یافت و بهره‏های فراوانِ فقهی و اصولی برد. ایشان پس از رحلت آیت‏اللَّه بروجردی به ارومیه رفت و به خدمات دینی اشتغال ورزید. با پیروزی انقلاب اسلامی، حجت‏الاسلام شرقی به امامت جمعه شهرستان مراغه انتخاب شد و مدت 17 سال در این سنگر مشغول خدمت بود. ایشان در خرداد 1377 به امامت جمعه مامقان برگزیده شد و تا زمان وفات در این سمت فعالیت کرد. حجت‏الاسلام شرقی در طول این سالیان علاوه بر تدریس، به تالیف کتب نیز اهتمام ورزید که قاموس نهج‏البلاغه در 4 جلد، قیام حق در 7 جلد و اصول وافی در 2 جلد از آن جمله‏اند. این عالم بزرگوار سرانجام در ششم آذر 1377ش برابر با هشتم شعبان 1419ق در 74 سالگی بدرود حیات گفت و در گلشن زهرای مراغه به خاک سپرده شد.

* تولد جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر 1313 ش
اشاره:
تولد جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر 1313 ش: جمشید مشایخی متولد 1313 در تهران است. او پیش از حضور در سینما سال‌ها در صحنه تئاتر بازیگری آموخت و در سال 1336 در اداره تازه تاسیس هنرهای دراماتیک استخدام شد نقش کمال‌الملک را به‌خوبی بازی کرد؛ انگار خود استاد بود. عرب‌زاده شاگرد استاد نقاش هم به او گفت که نقش استادش را خوب بازی کرده؛ فقط قد جمشید مشایخی، کمی کوتاه‌تر از کمال‌الملک بود. جمشید مشایخی نقش‌های ماندگاری در سینمای ایران ایفا کرد؛ از نقشش در «قیصر» گرفته تا «یک بوس کوچولو». همین‌طور او با بهترین کارگردانان ایرانی همکاری کرد. به قول حاتمی، او بهترین کسی است که دیالوگ‌های شاعرانه‌اش را می‌گوید. دیالوگ‌هایش در «سوته‌دلان» را به یاد بیاورید یا در «هزاردستان» و حتی «کمال‌الملک» را. بعد از انقلاب، او مدتی مدیر اداره تئاتر شد تا اینکه بیماری باعث شد از نمایشی در حال تمرین بیرون برود و بعد از آن، نمایش دیگری کار نکرد تا 7سال پیش. با اینکه حکم استخدامی او در اداره تئاتر ،کارگردانی است اما او تنها یک نمایش را کارگردانی و تمام وقتش را صرف بازیگری کرد. مشایخی سه فرزند دارد؛ نادر، نغمه و سام. شاید شناخته‌شده‌ترین آنها نادر مشایخی باشد. نادر، حالا رهبر ارکستر تهران است و سال‌ها در اتریش موسیقی خواند و ارکسترهای مختلفی را رهبری کرد. شاید وجه تشابه بهترین بازیگران سینمای ایران همین باشد؛ فرزندان مشایخی و انتظامی، هر دو از بهترین آهنگسازان ایران هستند.


* یک هواپیمای نظامی ایران هنگام پرواز تمرینی در فراز خاک عمان مورد اصابت گلوله های آتشبارهای جمهوری یمن جنوبی واقع شده و سرنگون گردید (1355ش)

* 23 محرم در گذر تاریخ

* درگذشت «ابوسلیمان منطقی» فیلسوف و حکیم (375 ق)
اشاره:
ابوسلیمان محمد بن بهرام منطقی سجستانی، درمنطق و حکمت و فلسفه مقامی عالی داشت و در سلک حکمای قرن چهارم محسوب می‏شود. او نزد عضدالدوله، دومین سلطان آل‏بویه (372 - 338 ه . ق) بسیار محترم و مشمول مراحم وی بود و او نیز شرح‏هایى به کتب ارسطو را به نام عضدالدوله نمود. ابوسلیمان، استاد ابوحیان توحیدی (معتزلی الاصول و شافعی الفروع ( است. از آثار او: رساله فی مراتب قُوَی الانسان، رسائل الی عضد الدوله، شرح کتب ارسطاطالیس قابل ذکر می‏باشند. (جالب این که ابوسلیمان منطقی، نزدیک به 800 سال پیش از نیوتن، قانون جاذبه‏ی خورشید را کشف کرده است).

* درگذشت «ثعلبی» از مشاهیر، فقها و مفسرین مسلمان (427 ق)
اشاره:
شیخ ابواسحاق احمد فرزند محمد نیشابوری معروف به ثَعلبی یا ثَعالَبی است. وی در نیشابور زاده شد و بعدها به یکی از فُقها و مفسّرین برجسته بَدَل گشت. ثعلبی کرسی استادی را در نیشابور به خود اختصاص داد و جمع بسیاری از مشاهیر علمای سنی و شیعی در حوزه‏ی وی تربیت یافتند. مشهورترین اثر وی «الکشف و البیان فی تفسیر القرآن» است که معروف به تفسیر ثعلبی است. هم‏چنین کتاب مشهور تاجُ العَروس نیز از این دانشمند بزرگ ایرانی می‏باشد.

* رحلت حکیم بزرگوار حاج «ملامحمد نراقی» عالم بزرگ شیعه (1297 ق)
اشاره:
حاج ملامحمد نراقی ملقب به عبدالصاحب معروف به حجت‏الاسلام فرزند ملا احمد نراقی از علمای بزرگ شیعه بوده است که در علم کلام و فقه و اصول صاحب تألیف است وفات ایشان در سال 1297 ق در کاشان در حدود هشتاد سالگی واقع شد و نزد مدفن پدر بزرگوار خود به خاک سپرده شد. کتب انوارُالتوحید در کلام، المَراصِد در اصول و مَشارقُ الاحکام در فقه از جمله آثار این حکیم جلیل می‏باشند.

* سالروز تخریب حرمین عسکریین علیهما السلام (1427ق)
اشاره:
در بیست و سومین روز از ماه محرم1427 ق، اشغالگران و تروریستهای مزدور آنان، در جنایتی هولناک، در شهر سامره، به تخریب حرم مطهر حضرت امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) دست یازیدند و لعن و ننگ و نفرین ابدی را برای خویش خریدند. همه مؤمنان و پیروان امامت و ولایت را در سال یاد این فاجعه بی شرمانه دشمنان ایمان و امان، تسلیت سزاوار باد و نابخردانی را که گمان برده اند می توانند با پلیدی خویش، نور پاک حق و چراغ روشن دین و معنا را از شبستان دنیا محو کنند، هشداری گزنده روا باد که پُف ناچیزشان، توان به خاموشی کشاندن چلچراغ حقایق را ندارد و این گونه تلاشهای مذبوحانه به اندازه سر سوزنی قادر نیست عشق و ولای رهروان راه خدا را در پیمایش کوچه های روشن و خیابانهای آفتابین راهبری معصومان تاریخ- که از زبان همه پاکان بر آنان درودی فراوان نثار باد- اندکی بکاهد. نه ما، که همه آزادگان، همه تاریخ و همه ذرات گیتی، چنین بداندیشی ها و کوته نگری ها را محکوم می کند و ما با تجدید میثاق با امامان والا مقام خویش، سر در راه عشق و جان در راه پیروی آنان می گذاریم و برای همه عالمان زشتی آفرین و تباهی طلب، ننگ و نکبتی و دور باد از رحمت خالق یکتا را از پیشگاه او می خواهیم!

* 27 نوامبر
در گذر تاریخ

* تولد «ویلیام بِلِیک» شاعر و نقاش برجسته انگلیسی (1757م)

* تولد «تئودور مومزن» مورخ معروف آلمانی (1817م)
اشاره:
تئودور مومزن مورخ و محقق آلمانی، در 27 نوامبر 1817م به دنیا آمد. وی پس از پایان تحصیلات به کار تحقیقاتی مشغول شد که مطالعه درباره کتیبه‏ها و آثار به جای مانده از تمدن‏های کهن، بخش عمده‏ای از تحقیقات او را شامل می‏شد. معروف‏ترین اثر او تاریخ مفصل روم قدیم نام دارد که یکی از کامل‏ترین کتب تاریخی درباره روم است. مومزن، این اثر را طی سه سال و در سه مجلد منتشر ساخت که شرح ظهور و سقوط جمهوری دوم است. پس از آن مومزن ادامه تاریخ دوران امپراتوری را ننوشت. اما پس از گذشت سه دهه، شرحی عالی در مورد ایالت‏های حکومت امپراتوری نگاشت. با این حال تاریخ روم تنها اثرِ عالمانه‏ای است که در آنْ نویسنده به ابراز احساسات خود می‏پردازد و داوری‏های شخصی را در کنار شرح واقعیات عینی قرار می‏دهد. این کتاب بیشتر مسائل سیاسی روم را مطرح می‏نماید تا دیگر جنبه‏های این تمدن. به علاوه مومْزن رسالات ارزش‏مندی درباره ضرب سکه و حقوق جنایى روم تألیف کرد. مومزن، علاوه بر فعالیت‏های علمی، در صحنه سیاست هم فعال بود و به نمایندگی مجلس آلمان نیز رسید. وی به لیبرال‏های سست عنصر اعتقادی نداشت. از زمین‏دارهای فئودال آلمانی منزجر بود و طبقه کارگر را بی‏اراده و بی‏جنبش می‏دانست. شخصیت دلخواه وی کسی بود که مردِ عمل باشد و بتواند سر گردن‏کشان را فرود آورد. این مورخ آلمانی، جایزه نوبل ادبی را در سال 1902م به خود اختصاص داد و یک سال پس از آن، در 14 اوت 1903م در 86 سالگی درگذشت.

* تعیین خطوط مرزی جدید در اروپا و خاورمیانه پس از پایان جنگ جهانی اول (1919م)

* پایان نبرد تانک ‏ها میان آلمان و شوروی در جریان جنگ جهانی دوم (1941م)
اشاره:
نبرد تانک‏ها که در جریان جنگ جهانی دوم، میان آلمان و شوروی رخ داده بود، در 27 نوامبر 1941م با شکست آلمان به پایان رسید. در این نبرد، نیروهای آلمانی تلاش کردند مسکو پایتخت شوروی را که از یک ماه پیش محاصره کرده بودند، تصرف کنند. این شکست آلمان، حادثه مهمی در جنگ جهانی دوم بود و نقطه آغاز شکست آلمان را در جبهه شوروی رقم زد. جنگ آلمان با شوروی در نزدیکی مسکو به علت آن که دو طرف از تعداد زیادی تانک استفاده کرده بودند، به عنوان نبرد تانک‏ها، معروف گردید.
* درگذشت «یوجین اونیل» نویسنده معروف امریکایی (1953م)

* پایان حکومت نظامیان در «اروگوئه» (1984م)
اشاره: کشور اروگوئه از سال 1933م به بعد شاهد چندین کودتای نظامی بوده و قریب پنجاه سال متناوباً به وسیله دولت‏های نظامی اداره شده است. فشار و اختناق حاکم بر اروگوئه در دهه 1960م به آغاز یک شورش مسلحانه و جنگ‏های چریکی در این کشور انجامید و نظامیان سرانجام در سال 1980م به رفراندومی برای تدوین یک قانون اساسی برای اروگوئه رضایت دادند. قانون اساسی جدید اروگوئه در 27 نوامبر 1984م به حکومت نظامیان پایان داده و از سال 1985م به این طرف یک حکومت غیر نظامی در این کشور زمام امور را به دست گرفته است. اروگوئه کشوری است در ساحل شرقی امریکای جنوبی که بین برزیل و آرژانتین قرار گرفته و وسعت آن 176/215 کیلومتر مربع می‏باشد. این کشور پس از تجربه یک دوره طولانی حکومت‏های دیکتاتوری، در دهه 1980م به دموکراسی بازگشت و نظام سیاسی جمهوری را برگزید. (ر.ک: 25 اوت)

* مرگ «الکساندر دوما» (پسر) نویسنده و ادیب معروف فرانسوی (1895م)
اشاره: الکساندر دوما (پسر) [۲۷ ژوئیه ۱۸۲۴ - ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵] نویسنده و نمایشنامه ­نویس و رمان ­نویس فرانسوی فرزند الکساندر دوما (پدر) بود که جای پای پدر گذاشت. او در شهر پاریس بدنیا آمد. او فرزند نامشروع الکساندر دوما (پدر) بود. در سال ۱۸۳۱ (میلادی) دومای پدر فرزندش را قانون به فرزندی خود قبول کرد. او در ۱۸۴۵ (میلادی) اولین کتاب خود را با نام «peches de Jeunesse» به معنای «گناهان دوره جوانی منتشر کرد.

* درگذشت چارلز والتون ، پدر فناوری رادیویی بی سیم (2011م)