* دفاع مقدس در گذر تاریخ

* شهادت شهید غلامرضا کارگر (1360ش)
اشاره: شهید غلامرضا کارگر در نهم اسفند سال ۱۳۴۰ش در محله شهیدیه، در شهرستان میبد در یک خانواده مذهبی و متدین چشم به جهان گشود. غلامرضا کارگر در 6 سالگی راهی تنها دبستان شهیدیه شد و دوران دبستان و پس از پایان دوره دبستان، مجبور می‌شود درس را‌‌ رها نموده و به کسب درآمد بپردازد. غلامرضا چندی به زیلوبافی و کار در کوره آجرپزی کارگری بنائی... مغول شد.
شهید کارگر بسیار مهربان بود و به والدین و اقوام و دیگران احترام فراوان می‌گذاشت. هنگامی‌که پسرخاله‌اش (شهید حسین کارگر) به شهادت رسید، هروقت از خدمت مرخصی می‌گرفت، اول به دیدار خانواده پسرخاله‌ شهیدش می‌رفت.
غلامرضا بسیار صبور بود و مشکلات و سختی‌‌های زندگی را با صبر و مقاومت تحمل می‌کرد و خم به ابرو نمی‌آورد. او نمونه یک انسان باایمان بود. نمازهای خود را به‌موقع به‌جا می‌آورد و از انجام فرائض دینی غافل نمی‌شد. او عاشق امام خمینی(ره) بود و عکس و اعلامیه‌های امام(ره) را نگه می‌داشت و درصورت امکان، توزیع می‌کرد. در جریان انقلاب نیز در حد توان حاضر بود و در راهپیمایی‌ها و تظاهرات شرکتی فعالانه داشت. شهید کارگر در سن هیجده سالگی (در اولین ماه‌های تجاوز رژیم بعثی عراق به ایران‌) به خدمت مقدس سربازی رفت. پس از دوره آموزش نظامی در کرمان و مشهد به عضویت لشکر ۷۷ خراسان درآمد و به جبهه‌های غرب و جنوب اعزام شد و به نبرد با دشمنان اسلام و انقلاب مشغول شد تا این‌که در تاریخ پنجم آذرماه سال ۱۳۶۰ در منطقه عملیاتی فتح «بستان» در حالت پدافندی بر اثر اصابت ترکش خمپاره در سن بیست سالگی به فیض عظیم شهادت نائل ‌گردید. پیکر پاک و مطهر شهید غلامرضا کارگر، چندی بعد به شهر میبد منتقل و در یک روز پائیزی تا زادگاهش شهیدیه تشییع و به‌عنوان ششمین شهید این دیار به خاک سپرده شد.

* 5 آذر در گذر تاریخ
* مرگ «محمدعلی فروغی» سیاستمدار و نخست وزیر رژیم پهلوی (1321ش)
اشاره: محمدعلی فروغی در سال 1254 شمسی به دنیا آمد پدر فروغی تحت تأثیر میرزا ملکم خان از پیشکسوتان ترویج فرهنگ غربی و فراماسونری در ایران به شمار می‏رود. محمدعلی فروغی مشوّق احمدشاه قاجار برای استعفا بود و در به قدرت رسیدن رضاخان و تأسیس سلسله پهلوی، نقشی اساسی ایفا کرد. او نخستین رئیس الوزرای رضاخان بود که شانزده سال بعد نیز برای اولین بار تاج پادشاهی را بر سر محمدرضا پهلوی نهاد. او در تمام مراحل سیاست‏های ضداسلامی خود و رضاخان، مورد حمایت مستقیم انگلیس قرار داشت. فروغی همچنین در چندین دوره مجلس شورای ملی به نمایندگی برگزیده شد و یک بار به ریاست آن رسید. پس از فرار رضاخان، ذکاءُالملک، عامل مهمی در کنترل اوضاع داخلی و روی کار آوردن و تثبیت محمدرضا بود. فروغی پنج بار وزیر امور خارجه، چهاربار وزیر دارایی، سه بار وزیر دادگستری، چهار بار وزیر جنگ، یک بار وزیر اقتصاد، یک بار کفیل نخست وزیر، یک بار رئیس مجلس شورای ملی و سه بار نخست وزیر شد. سرانجام در 5 آذر 1321 ش، در 67 سالگی، هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود، بر اثر سکته قلبی درگذشت. فروغی دارای دو چهره متضاد است. یکی سیاستمدار و دیگر دانشمند، ادیب و فیلسوف. وی علاوه بر اینکه آثار متعددی را پدید آورده است ولی در بعد سیاسی، از افراد ذی نفوذ و مؤثر در تثبیت سلطنت استبدای پهلوی اول و دوم به شمار می‏رود.
* درگذشت «سیدحسن میرخانی» استاد خوشنویسی معروف به «سراج الکُتّاب» (1369ش)
اشاره: استاد سیدحسن میرخانی معروف به سراج الکُتّاب فرزند سید مرتضی حسینی برغائی در سال 1291 ش در تهران به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی، هنر خطاطی را نزد پدر و استادان برجسته خطاطی ایران فرا گرفت. او در مدتی بسیار کوتاه، در خوشنویسی به درجه استادی رسید و سپس به تدریس پرداخت. استاد میرخانی در نوشتن تمام انواع خط از قبیل نسخ، ثلث، تعلیق و شکسته و به ویژه خط نستعلیق، مهارتی بسیار داشت و در سرودن شعر نیز توانا بود. این استاد بزرگ خوشنویسی، بیش از شصت جلد کتاب با خط خوش نوشت که خوشنویسی کلیات سعدی و دیوان حافظ و نیز دیوان اشعارش از آن جمله است. ایشان هم‏چنین در تأسیس انجمن خوشنویسی ایران نقش مهمی ایفا کرد. استاد سید حسن میرخانی سرانجام در پنجم آذر 1369ش در 78 سالگی در تهران درگذشت.

* تشکیل بسیج مستضعفین به فرمان «امام خمینی»(ره) و روز بسیج (1358ش)
اشاره: به دنبال پیروزی انقلاب، دست غارتگران استعمارگر از ایران قطع شد و منافع آنان به خطر افتاد. آنان از آن پس برای حفظ منافع خود به فکر مقابله با انقلاب افتاده و علیه آن توطئه کردند. یکی از خطراتی که انقلاب نوپای اسلامی را تهدید می‏کرد، حمله نظامی بود. بنابراین حضرت امام خمینی(ره) در پنجم آذرماه سال 1358 فرمان تشکیل بسیج مستضعفین را صادر کردند و همگان را به تشکیل ارتش بیست میلیونی فرا خواندند. این نهاد مردمی با داشتن نیروهای با ایمان، فداکار و پرتلاش که از متن جامعه برخاسته‏اند، در تمام صحنه‏های انقلاب اسلامی به ویژه در طول 8 سال دفاع مقدس ملت ایران، نقشی تعیین کننده داشته است. در طول هشت سال دفاع مقدس، بسیج آن‏چنان درخشید که دشمنان اعتراف کردند قدرتی که در بسیج نهفته است، توان مقابله با ارتش‏های کلاسیک جهان را دارد. بسیج، وظیفه جذب، آموزش و سازمان‏دهی نیروهای مردمی و اعزام آنها به جبهه‏های نبرد را برعهده داشت و توانست با سامان دادن به نیروهای مؤمن و ارزشی، ارتشی مردمی را پی ریزی کند. بسیج، اکنون نیز در عرصه‏های اجتماعی، فرهنگی و نظامی ایران اسلامی، با همان شور و نشاط اولیه، حضوری فعال دارد.

* 22 محرم در گذر تاریخ
* تولد «حسن بن حسن» معروف به «ابن هیثم» ریاضی‏دان شهیر اسلام و جهان (354 ق)
اشاره: ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم ابن هیثَم در سال 354 قمری به دنیا آمد. وی فیزیکدان بود و توصیفات او درباره‏ی چشم انسان، مخاط خارجی، قرنیه، شبکیّه و عنبیّه قابل توجه است. ابن هثیم تألیفاتی درباره‏ی هیأت، هندسه‏ی کائنات جَو، منطق، حساب، طبّ و تشریح دارد. اختراع ذره‏بین نیز از اوست. وی در دوره‏ی خلیفه‏ی فاطمی مصر به نام الحاکم باللَّه زندگی می‏کرد که از ترس این خلیفه، خود را به دیوانگی زد و پس از مرگ الحاکم، اظهار عقل نمود. ابن هیثم در دوران شکوفایى علوم در تمدن اسلامی می‏زیست و از میراث علمی عظیمی که به دست دانشمندان برجسته‏ی مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره‏ های بسیاری برد. مهم‏ترین کتاب ابن هیثم «المَناظر» نام دارد که این اثر مورد استفاده کُپلر ستاره‏شناس آلمانی نیز قرار گرفته است. ابن هیثم در سال 430 ق در 76 سالگی در قاهره درگذشت.
* رحلت «شیخ طوسی» عالم شهیر شیعه و مؤسّس حوزه‏‌ی علمیه‌‏ی نجف اشرف (460 ق)
اشاره: شیخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال 385 قمری در خراسان به دنیا آمد. در سال 408 قمری یعنی 23 سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامیِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند. وی مدت پنج سال ازمحضر درس شیخ مفید مستفیض شد و 23 سال هم از خدمت سیدمرتضی شاگرد ارزشمند شیخ مفید بهره‏مند گشت. شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، ریاست علمی و فتوایى شیعه را بر عهده گرفت و به علت یک سلسله آشوب‏های به وجود آمده از سوی مخالفان، خانه و کتابخانه‏اش به تاراج رفت. شیخ که خانه، کتاب‏ها و دست‏نوشته‏های خود را در بغداد از دست داده بود، به نجف اشرف مهاجرت کرد. او حوزه‏ی علمی جدیدی را در آنجا به وجود آورد و پایه‏های استوار این مرکز بزرگ را بنا گذاشت به طوری که پس از گذشت هزار سال از آن تاریخ، هنوز اصالت علمی خود را حفظ کرده و دیگر مراکز اسلامی را تغذیه‏ی فرهنگی می‏کند. شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب «المَبسوُط» وارد مرحله‏ای جدید نمود، ولی دو اثر بسیار مهم ایشان با نام «تَهذیب» و «اِستِبصار» در کنار کتاب «کافی از کلینی» و «من لایَحضُرُه الفَقیه از شیخ صدوق» کتب چهارگانه‏ی حدیث شیعه را تشکیل می‏دهند. شمار آثار شیخ طوسی به بیش از 50 جلد می‏رسد که التِبْیان فی تفسیر القرآن در 10 جلد، تَلْخیصُ الشّافی، کتابُ الابْواب و... از آن جمله‏اند. گذشته از آثار گرانبها و ارزشمند علمی، دانشوران بزرگی در حوزه‏ی درسی شیخ طوسی پرورش یافتند که شمار آنان را افزون از سیصد دانشمند مجتهد نوشته‏اند. شیخ طوسی سرانجام در محرم سال 460 قمری در 76 سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
* وفات «ملاسعد تفتازانی» فقیه و دانشمند نامی مسلمان (792 ق)
اشاره: مسعود بن عمر بن عبداللَّه خراسانی هروی ملقب به سعدالدین، و معروف به ملاسعد تفتازانی در دهه‏ی دوم قرن هشتم هجری در خراسان به دنیا آمد. وی در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول استاد کل بود و بر علوم زمان احاطه داشت. اِرشاد الحادی، اربعین، تَهذیب، المنطق و الکلام و شرح نهج‏البلاغه و نیز مختصر و مُطَوَّل از آثار اوست. برخی از کتب تفتازانی، هنوز هم در حوزه‏های علمی، تدریس می‏شوند و مورد استفاده قرار می‏گیرند.
* آغاز جنگ چالدران بین پادشاهی ایران و امپراتوری عثمانی (920 ق)
اشاره:
پس از روی کار آمدن سلطان سلیم اول به پادشاهی عثمانی در 918 ق، وی اقدام به قتل عام بیش از چهل هزار تن از شیعیان نمود. در سال 920 ق جنگ سختی در چالدران روی داد که به شکست شاه اسماعیل صفوی انجامید و تبریز به دست عثمانی افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمی شاه عثمانی مجبور به تخلیه‏ی آذربایجان شد ولی اثر این شکست تا آخر عمرِ شاهِ صفوی، او را می‏آزُرد.

* 26 نوامبر در گذر تاریخ
* درگذشت «آدام میتس‏ کیویچ» شاعر و نویسنده برجسته لهستانی (1855م)
* درگذشت «هنری هِرْتْزْ» فیزیک‏دان و ریاضی‏دان معروف آلمانی (1894م)
* سال‏روز تأسیس جمهوری خلق مغولستان (1924م)
* زادروز ژان شاردن ، ایران‏شناس مشهور (1643م)
* درگذشت دکتر جوزف یی مورای ، مبتکر پیوند کلیه در جهان (2012م)