21آبان - 8 محرم-12 نوامبر

* 21 آبان در دفاع مقدس
* شهادت شهید علی اصغر اتحادی (1361ش)
اشاره:
شهر شیراز در سال 1339 در لابلای عطر شکوفه های بهارنارنج پذیرای قدوم کودکی شد که جمع خانواده اتحادی را گرمایی مضاعف بخشید، علی اصغر با فرا رسیدن هفتمین بهار زندگی راهی دبستان شد، و سال ها تحصیل علم را با موفقیت به پایان رساند، اشتغال به تحصیل در دبیرستان او را از همراه شدن با جمع مردم مبارزی که بر علیه ظلم و جور رژیم پهلوی به قیام برخاسته بودند باز نداشت و او نیز با تکثیر و انتشار اعلامیه های حضرت امام خمینی (ره) به این موج خروشان پیوست. طلوع فجر انقلاب اسلامی در بهمن ماه سال 1357 اشک شوق و غم را در چشمان او نشاند، شوق و شادی و پیروزی با غم از دست دادن برادر به هم آمیخت، و شهادت حسن اتحادی تاثیری عمیق در جان شیفته علی اصغر گذارد. او که عزمی جزم در جهت حفظ دستاورد برادر و دیگر شهیدان انقلاب اسلامی داشت دوره های آموزش نظامی را یکی پس از دیگری پشت سر نهاد و با رموز خنثی سازی بمب در ارتش جمهوری اسلامی ایران آشنا شد و در اولین قدم نقش بسزایی در سرکوبی غائله فیروزآباد و از بین بردن اشرار و خوانین این منطقه ایفا کرد، با شروع جنگ تحمیلی راهی جبهه های حق علیه باطل شد، جزیره خارک، آبادان ، کوشک، و شلمچه هنوز خاطرات سبز حضور او را در یاد دارند، علی اصغر در همکاری اش
با بسیج و سپاه مسئولیت های مختلفی را بر عهده گرفت و درسمت فرمانده گردان به جوانان جان برکف ایرانی خدمت کرد. وسرانجام در اولین ساعات بامداد روز 21 آبان ماه سال 1361 درسن 22 سالگی ترکش خمپاره دشمن جسم مطهر او را نشانه رفت و خادم اباعبدالله الحسین (ع) سماعی سرخ را در محور عین خوش به تصویر کشید و به آسمان پر گشود. روحش شاد.

* 21 آبان در گذر تاریخ

* اعتصاب کارکنان وزارت فرهنگ و هنر بر ضد رژیم پهلوی (1357 ش)
اشاره:
درچنین روزی درسال 1357 ، کارکنان وزارت فرهنگ و هنر دست به اعتصاب گسترده ای زدند . ارتشبد ازهاری پس از قرار گرفتن در مسند قدرت و تشکیل دولت نظامی ، دست به اقدامات محد ود کننده گوناگونی درحوزه سیاسی زد که از میان آنها می توان به توقیف مطبوعات اشاره کرد . این عمل وی مورد اعتراض گسترده صاحبان قلم و هنر قرار گرفت .

* تولد (نیما یوشیج) پدر شعر نو ایران (1276 ش)
اشاره:
علی اسفندیاری متخلص به نیما یوشیج در دهکده یوش در مازندران به دنیا آمد. در 12 سالگی به همراه خانواده به تهران رفت و پس از مدتی زبان فرانسه و عربی را فرا گرفت. او به تشویق استادش نظام وفا سرودن شعر را آغاز کرد و بر اثر آشنایی با زبان و ادبیات فرانسه، راهی تازه در برابرش آشکار شد. مطالعات و تحقیقات او در این زمینه به ثمر نشست و او سبکی تازه را در شعر در پیش گرفت. رویدادهای اجتماعی سال‏های 1300 و 1301ش، نیما را به کناره‏گیری از مردم و زندگی در میان جنگل‏ها دامان طبیعت و هوای آزاد کشاند و آنجا بود که منظومه افسانه را سرود. این منظومه، به عنوان مهم‏ترین اثر نیما، حد فاصلی است بین دنیای شعر قدیم و دنیایی که نیما بعدها در شعر به وجود آورد؛ و می‏توان آن را نقطه عطف و مقدمه و آغازی برای شعر فارسی معاصر دانست. در شعر نیما وزن و قافیه در همه جا به تناسب به کار گرفته شده است. شعر آزاد نیمایی، تفاوت‏های آشکاری با شعر سنّتی داشته، از لحاظ عاطفی، بیشتر جنبه اجتماعی و انسانی دارد. او از لحاظ زبان، هر کلمه‏ای را در شعر نو به کار می‏بُرد با این شرط که با کلمات مجاور، مهجور، بیگانه و ناسازگار نباشد. از نیما یوشیج به غیر از مجموعه اشعار، آثار دیگری نیز به چاپ رسیده که داستان‏ها، اشعار و قصه برای کودکان، یادداشت‏ها و نامه‏ها و آثار تحقیقی از آن جمله‏اند. اما مهم‏ترین اثر این شاعر نوپرداز ایرانی، افسانه نام دارد. نیما سرانجام در سال 1338 ش در 64 سالگی در تهران درگذشت و در امامزاده عبداللَّه تهران دفن شد. سی‏وچهار سال بعد در دی ماه 1372، با تلاش مردم نور و یوش، پیکر نیما از محل دفن به زادگاهش در یوش منتقل گردید.

* صدور فتوای جهاد از سوی علمای عراق بر ضد انگلیس در جریان جنگ جهانی اول(1293 ش)
اشاره:
پس از گسترش جنگ جهانی اول در شرق اروپا و قلمرو امپراتوری عثمانی، انگلستان که در صدد تجزیه این امپراتوری بود، به دست اندازی در کشور عراق که جزو دولت عثمانی بود، پرداخت. مجتهدان بزرگ شیعه مقیم عراق، هر چند از سیاست‏های عثمانی نسبت به شیعیان ناخشنود بودند، در مقابل تجاوز بیگانه به پاخاستند. آخوند ملا محمدکاظم خراسانی که در حوادث لشکرکشی روسیه به ایران، حکومت وقت روسیه را تهدید به اعلام جهاد نموده بود، نقش مهمی در مبارزات شیعی بر ضد بیگانگان ایفا کرد. پس از وی بزرگانی نظیر شیخ مهدی خالصی، سیدمهدی حیدری، سیدمصطفی کاشانی و شیخ محمدتقی شیرازی، رهبری مذهبی را بر عهده گرفتند و در این ایام که انگلستان تهاجم گسترده‏ای به عراق آغاز کرده بود، فتاوای کوبنده‏ای در لزوم جنگ و جهاد با کفّار صادر نمودند. هر چند در نهایت، این قیام‏ها منجر به پیروزی و دفع مهاجمان نگردید، اما جایگاه ممتاز مرجعیت شیعه را در بسیج مردم و مقابله با نفوذ بیگانگان نشان داد.

* درگذشت استاد «رضا روزبه» فیزیک‏دان و استاد معارف اسلامی (1352 ش)
اشاره:
استاد رضا روزبه در سال 1300 شمسی در زنجان به دنیا آمد و تحت تعلیمات عالیه پدر وعمو که هر دو عالم و زاهد بودند قرار گرفت. با پایان تحصیلات دبیرستانی به کار تعلیم و تربیت در دبستان پرداخت و استعداد عالی و روش کار بی‏نظیرش، او را در این امر بسیار موفق ساخت. استاد روزبه سپس وارد دانشگاه شد و پس از اخذ لیسانس در رشته فیزیک، این درس را ادامه داد تا به عنوان محقق این رشته شناخته شد. با وجود پیشنهادات مکرر برای احراز کرسی تدریس دانشگاه و نیز عضویت در مجامع تحقیقی غرب به همراه مزایای کلان مادی، وی پایه‏گذاری دبیرستان علوی تهران و تدریس در آن را ترجیح داد و تمام عمرش را صرف انسان‏سازی کرد. استاد روزبه در کنار تحقیقات گسترده در زمینه فیزیک، بر معارف اسلامی و فقه و اصول تسلط کافی داشت. وی مکاسب و رسائل (از دروس حوزوی) را به خوبی می‏دانست و با ادبیات عرب و زبان فرانسه کاملاً آشنا بود. او نمونه تهذیب و اخلاق اسلامی و پایه‏گذار اولین مسابقات قرائت قرآن به شمار می‏رود. علاوه بر پاکی و صفا و زهد بی‏ریای او، وی دارای تالیفات متعددی بود و حتی در آخرین شب حیات خود، به تجدید نظر در این تالیفات اشتغال داشت که خداشناسی و عربی آسان و رسایل بسیاری در علوم و فقه از آن جمله‏اند. این استاد اخلاق سرانجام در بیست و یکم آبان 1352 ش در 52 سالگی به بیماری سرطان درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.

* تأسیس بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی (1363ش)
اشاره:
با توجه به نیازهای گسترده پژوهشی در قلمرو فرهنگ و تمدن اسلامی، مرکز علمی - تحقیقاتی بنیاد پژوهش‏های اسلامی آستان قدس رضوی در بیست و یکم آبان 1363 در مشهد مقدس آغاز به کار کرد. محور اصلی فعالیت‏های بنیاد بر طبق اساس نامه عبارت است از: توسعه فرهنگ اسلامی در جهت عمق بخشیدن به باورهای دینی و گسترش معارف شیعی؛ نشر علوم اسلامی و معارف حقّه جعفری در پرتو پژوهش‏های بنیادی؛ احیا و نشر ذخایر و نفایس علمی - اسلامی؛ ارتقای سطح علمی نیروهای پژوهشی در حوزه علوم اسلامی. در این بنیاد فعالیت‏های پژوهشی در گروه‏های قرآن، حدیث، فقه، کلام و فلسفه، تاریخ اسلام، تصحیح متون اسلامی، جغرافیای ممالک اسلامی، هیئت، نجوم، تراجم و انساب و... صورت می‏گیرد.
* آیت الله خمینی طی ارسال پیامی از ابراز احساسات ملت نسبت به شهادت فرزند خود تشکر کرد(1356ش)

* 8 محرم در گذر تاریخ

* تولد «ابوسهل کوهی» ریاضی‏دان و منجم ایرانی (329 ق)
اشاره:
ابوسهل کوهی ریاضی‏دان و منجم ایرانی، بیشتر روزهای عمرش را در مراکز علمی شهر بغداد که در آن عصر از رونق علمی برخوردار بود، به مطالعه و تحقیق، سپری کرد و نزدیک به سی سال به رَصَد ستارگان و مسایل مربوط به آن‏ها پرداخت. ابوسهل کوهی در نتیجه‏ی تحقیقات خود، موفق به ساخت رصدخانه‏ای شد که مورد استفاده‏ی دانشمندان پس از او قرار گرفت. از کتاب‏های متعدد او، صنعت اُسطُرلاب و دوایر حماسه قابل اشاره‏اند

* درگذشت فقیه بزرگ «آیت‏ اللَّه ملاعلی زنجانی» (1290 ق)
اشاره:
ملاعلی زنجانی از علما و فقهای قرن سیزدهم هجری قمری و از پرورش یافتگان حوزه‏ی درس شیخ محمدتقی، صاحب «هدایةُالمسترشدین» و از معاصران شیخ مرتضی انصاری بوده و برخی از بزرگان چون میرزا حبیب‏اللَّه رشتی از شاگردان وی می‏باشند. او در کنار تدریس، به رفع نیازهای دینی و دنیوی مردم نیز اهتمام می‏ورزید. برخی از آثار به جای مانده‏ی وی عبارتند از: تفسیر قرآن، جوامع الاصول، السؤال و الجواب، الصّید و الذِّباحة، معدَنُ الاسرار، نوامیسُ الاُصول و وسیلةُالنّجاة و... ..

* 12 نوامبر در گذر تاریخ

* تولد «آگوستین رودَن» هنرمند برجسته فرانسوی (1840م)
* پایان نبرد «العَلَمین» در شمال افریقا و شکست آلمان از متفقین (1942م)
* کشتار فلسطینیان در شهر رَفَح توسط نیروهای رژیم صهیونیستی (1956م)