16آبان -3 محرم - 7 نوامبر

* 16 آبان در دفاع مقدس

* شهادت شهید حمید رجبی مقدم (1361ش)
اشاره:
شهید حمید رجبی مقدم در اول مهرماه سال ۱۳۳۷ش در شهرستان ساحلی بندرانزلی دیده به جهان هستی گشود. حمید، تحصیلاتش را در بندرانزلی به پایان رساند و از آنجا که متنعم از روزی حلال پدر زحمت‌کش خود بود، از فیض حضور در محافل قرآنی مسجد قائمیه بندرانزلی بهره‌مند گردید و به‌تدریج با معارف اسلام ناب محمدی (ص) آشنا شد. وی به‌همراه سایر دوستانش در بندرانزلی، فعالیت‌هایی جهت سرنگونی رژیم منحوس طاغوت را سازمان‌دهی می‌کرد و سخنرانی‌ها و اطلاعیه‌های حضرت امام خمینی (ره) - که مستقیماً به دست آن‌ها می‌رسید - را تایپ، تکثیر و در بین مردم پخش می‌کرد.حمید با همه مشغله‌های سیاسی و مذهبی که داشت از رسیدگی به محرومان و سرکشی یتیمان بازنمی‌ماند و مدت‌ها سرپرستی یک پرورشگاه را که تعداد زیادی از بچه‌های یتیم شهرستان بندرانزلی در آن به‌سر می‌بردند را بر عهده داشت.حمید که جانشین گردان صاحب‌الزمان (عج) لشگر ۲۵ کربلا بود، توانست به کمک فرمانده گردان، نیروهای رزمنده خود را با انسجام و آمادگی کامل در عملیات محرم شرکت دهد و خود نیز پس از مبارزه‌ای بی‌امان، به آرزوی دیرینه‌اش رسید و در تاریخ شانزدهم آبان‌ماه سال ۱۳۶۱ هجری شمسی در عین‌خوش در سن بیست و چهار سالگی به ملکوت اعلی پر کشید.

* 16 آبان در گذر تاریخ

* آغاز دستگیری شخصیت های سیاسی پیشین کشور از سوی دولت نظامی ازهاری (1357 ش)
اشاره:
دولت نظامی ازهاری ظاهراً برای تسکین افکار عمومی و راضی کردن مردم انقلابی و در واقع برای عوام فریبی، تعدادی از شخصیت‏های سیاسی پیشین کشور را دستگیر و زندانی نمود. بازداشت این بلندپایگان به هیچ وجه ارتباطی باتصمیم رئیس دولت نداشت و این فکر مربوط به شخص شاه بود که بعضی از مشاورینش به او القا کرده بودند. شاه با دستگیری این افراد، در اقدامی فریبکارانه کوشید خود را تبرئه کرده، مقامات پیشین دولتی را مسئول ستم‏ها، جنایت‏ها و فسادهای اقتصادی و اخلاقی رژیم خود معرفی نماید. این بازداشت‏ها از نظر افکار عمومی نه تنها کوچک‏ترین اثر تسکینی نداشت، بلکه رسوایی رژیم را بیشتر کرد و سوژه مناسبی برای بحث و انتقاد درباره فساد رژیم در گذشته، به دست مطبوعات داد. بازداشت امیرعباس هویدا، کسی که سیزده سال نخست وزیر بوده یا توقیف ارتشبد نصیری رییس ساواک که سیزده سال ریاست این سازمان مخوف را بر عهده داشت و نیز زندانی کردن افرادی که عالی‏ترین نشان درباری را از شاه گرفته بودند جز دلیل قاطع بر محکومیت رژیم شاه، علت دیگری نمی‏توانست داشته باشد. در پی این بازداشت‏ها، امام این اقدامات را فریب کاری دانسته و کار رژیم را تمام شده عنوان کردند.

* صدور پیام امام خمینی(ره)
در محکومیت کشتار دانش ‏آموزان در 13 آبان توسط رژیم(1357 ش)
اشاره:
حضرت امام خمینی(ره)به مناسبت کشتار دانش‏آموزان و دانشجویان مسلمان در سیزدهم آبان ماه 1357 طی پیامی فرمودند: «من از جنایاتی که اخیراً در دانشگاه‏ها با فرزندان اسلام نموده‏اند در سوگم. من از دانشجویان عزیز که در راه اسلام و کشور، فدایی داده‏اند و در مقابل شاه با مشتی گره کرده ایستاده و او را محکوم کرده‏اند، تشکر می‏کنم».
* گسترش اعتراضات مردمی نسبت به نخست وزیری ارتشبد «ازهاری» (1357 ش)
اشاره:
در اعتراض به روی کار آمدن دولت نظامی ارتشبد ازهاری، راهپیمایی‏های گسترده‏ای در تهران و شهرستان‏ها صورت گرفت و بازار تهران، قم، مشهد، شیراز، اصفهان، سنندج، ساری و قزوین به حالت تعطیل درآمد. همچنین به دنبال اعتصاب آموزگاران و دبیران، کلیه شاگردان مدارس تهران نیز به اعتصاب کنندگان پیوستند و شهر تهران و سایر شهرها یک پارچه هیجان و شور انقلابی گردید. زد و خورد مسلحانه مردم با ماموران انتظامی آغاز شد و در چند شهرستان ماموران ساواک و فرماندار نظامی به دست مردم کشته شدند. مردم مسلمان و مبارز ایران در این اعتراضات، قاطعانه اعلام کردند که تغییرات ظاهری و جابجایی عوامل دست نشانده رژیم شاه و امریکا نمی‏تواند مانع مبارزه آنان برای پیروزی انقلاب اسلامی شود.

* درگذشت استاد «علی اکبر مالک» سخنور و مدیحه‏سرای معاصر (1377ش)
اشاره:
استاد علی‏اکبر مالک در سال 1290ش (1329ق) در تهران پا به عرصه وجود نهاد. وی پس از طی دوران دبستان، وارد دارالفنون شد و از محضر اساتیدی همچون جلال‏الدین همایی، عباس اقبال آشتیانی، نصراللَّه فلسفی و علامه محمدحسین فاضل تونی بهره برد. ایشان سپس به دانشسرای عالی رفت و به تحقیق در متون نظم و نثر فارسی پرداخت. استاد مالک آنگاه وارد مدرسه حقوق شد و پس از مدتی با زبان‏های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی آشنا گردید و این زبان‏ها را تدریس نمود. ایشان در طی این سال‏ها، همواره در انجمن‏های ادبی حضوری فعال داشت و با ارائه آثار هنری - مذهبی خود، شیفتگان خاندان عصمت و طهارت را سیراب می‏ساخت و دوستداران شعر و ادب را به فیض می‏رساند. از استاد مالک بیش از پانزده اثر منظوم و منثور برجای مانده که وادی عشق، ترانه دل، سفرنامه حج و سلطان عشق به شعر، و کشور مقتدر اسلامی و خاطرات اجتماعی و سیاسی در 2 جلد به نثر، از آن جمله‏اند. استاد مالک تا واپسین روزهای زندگی خویش، جلسات تفسیر قرآن کریم و آموزش اصول بدیع و قافیه را تشکیل می‏داد و از کار دست نکشید. این سخنور خستگی‏ناپذیر سرانجام در اواسط آبان 1377ش برابر با رجب 1419ق در 87 سالگی در تهران درگذشت.

*مذاکرات نفتی ایران و کنسرسیوم آغاز شد (1349ش)

* زلزله شدیدی جنوب خراسان را در هم کوبید. (1355ش)
اشاره:
ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام کرد که این زلزله می توانست تهران را با خاک یکسان کند. در اثر این زلزله در دو روستای قائن 16 نفر مقتول و متجاوز از صد نفر مجروح شدند

* 3 محرم در گذر تاریخ

* روز آزاد شدن حضرت «یوسف (ع)» از زندان و استحباب روزه برای رفع هر گرفتاری
اشاره:
روز سوم ماه محرم روزیست که حضرت یوسف (ع) از زندان بیرون شده . در مفاتیح الجنان روایتی نقل شده که هرکه آنروز را روزه دارد ، آسان فرماید حقتعالی بر او کارهای مشگل را و برطرف کند از او اندوه را و دعایش مستجاب گردد.

* دعوت جهانی اسلام توسط پیامبر اکرم (7 ق)
اشاره:
پس از تثبیت اسلام در مدینه و نواحی اطراف آن، پیامبر اکرم (ص) به حکم صدور جهانی اسلام به نقاط دیگر دنیا، با ارسال نامه به پادشاهان و امپراتوران زمان، رسماً دعوت به اسلام را آغاز کرد. مورّخین، تعداد نامه هایى را که رسول گرامی اسلام (ص) در این زمان ارسال فرمود، بین 12 تا 26 نامه ذکر کرده‏اند. مخاطبین نامه‏ها نیز پادشاهان و فرمانروایان روم، ایران، حبشه، بحرین، یمن و برخی دیگر از سرزمین‏های بزرگ آن عصر بودند و هر کدام از آن‏ها به گونه‏ای نسبت به دعوت حضرت رسول، واکنش نشان دادند. چند سال پس از این دعوت، دین اسلام، گسترش چشمگیری یافت.

* ورود سپاه «عمر بن سعد» به سرزمین کربلا (61 ق)
اشاره:
پس از آن که حرّ بن یزید، امام حسین(ع) و یارانش را در سرزمین کربلا در محاصره‏ی خویش قرار داد و مانع حرکت آنان گردید، عبیداللَّه بن زیاد عامل یزید در کوفه، فرماندهی سپاه یزید را بر عهده‏ی عمر بن سعد گذاشت. عمر بن سعد در روز جمعه سوم محرم‏الحرام سال 61 قمری به همراه چهار هزار نیروی جنگی وارد کربلا شد و فرماندهی آنان را بر عهده گرفت. عمر بن سعد پیش از واقعه‏ی کربلا، منصب حکومت «ری» را از عبیداللَّه گرفته بود ولیکن با مخالفت اباعبداللَّه الحسین(ع) با یزید و امتناع از بیعت و حرکت آن حضرت به سوی کوفه، عبیداللَّه، حکومت «ری» را مشروط به خاتمه بخشیدن به قضیه‏ی امام حسین(ع) نمود. عمر بن سعد به خاطر دست‏یابی به حکومتِ منطقه‏ی وسیعِ ایالت «ری» - که هرگز به آن نایل نیامد - فرماندهی سپاه یزید را پذیرفت و مرتکب جنایت بزرگ غیرانسانی شد. از روزی که عمر بن سعد وارد سرزمین کربلا شد، پیوسته لشکریانی از سوی عبیداللَّه بن زیاد برای وی فرستاده می‏شد. بنابر روایتی تا ششم محرم، متجاوز از 20000 نفر در سپاه عمر بن سعد گرد آمدند.

* تولّد «ابن خَلّوف» کاتب و شاعر مسلمان (829 ق)
اشاره:
شهاب‏الدین احمد بن ابی القاسم محمد خلوف معروف به ابن خَلوف در کودکی عازم سفر مکه و سپس بیت‏المقدّس شد و در جوانی به قاهره رفت. هدف وی از این سفرها، تحصیل علم و دانش بود به طوری که در 26 سالگی در جوامع علمی قاهره، دانشمندی برجسته محسوب می‏شد. ابن‏خلوف شعر نیز می‏سرود و قصیده‏های زیبایی درمدح پیامبراکرم در دیوان اشعار او به چشم می‏خورد. دیوان الاسلام، نظمُ التَلخیص و نظم المغنی از آثار قلمی ابن خَلوف است. وی در سال 899 در 70 سالگی درگذشت.

* تعطیلی مجلس شورای‏ ملی در پی اولتیماتوم روسیه به مجلس در زمان احمدشاه (1330 ق)
اشاره:
به دنبال درخواست روسیه مبنی بر اخراج مورگان شوستر، مستشار اقتصادی آمریکا از ایران، غوغایى در کشور به راه افتاد که به تحریم کالاهای روس و انگلیس از طرفِ پیشوایان روحانی منجر گشت. مجلس در برابر این اولتیماتوم روسیه مقاومت کرد ولی چون دولت وقت تحت فشار روس و انگلیس بود، نتوانست مقاومت کند و در سوم محرم 1330 ق، مجلس را تعطیل کرد. در نتیجه، مواد اولتیماتوم قبول شد و مورگان شوسترِ آمریکایی ایران را ترک نمود. از آن پس دست نشاندگان بلژیکی بر خزانه داری کل کشور به جای شوستر مسلط شدند.

* 7 نوامبر در گذر تاریخ

* تولد «ماری ‏کوری» کاشف رادیوم و پلوتونیوم در لهستان (1867م) (ر.ک: 4 ژوئیه)

* تولد «آلبر کامو» نویسنده معروف فرانسوی (1913م)

* آغاز انقلاب بلشویک ‏ها در روسیه و روز انقلاب (1917م)

* وقوع کودتای آرام علیه «حبیب بورقیبه» دیکتاتور تونس (1987م)