5آبان- 21 ذی الحجه- 27 اکتبر

* 5 آبان درگذر تاریخ

* رحلت عالم بزرگوار و فقیه جلیل آیت‏اللَّه «سید احمد زنجانی» (1352 ش)
اشاره:
آیت‏اللَّه سیداحمد زنجانی در حدود سال 1269ش (1308ق) در شهرستان زنجان به دنیا آمد و دوره مقدماتی و سطوح را در زادگاه خود به پایان برد. سپس برای ادامه تحصیل و تکمیل مبانی علمی خویش راهی حوزه علمیه قم شد و نزدیک به ده سال از محضر پر فیض آیت‏اللَّه شیخ‏عبدالکریم حائری یزدی، مؤسس حوزه علمیه قم، بهره‏ها برد تا به مقام والای اجتهاد دست یافت. وی پس از رحلت آیت‏اللَّه حائری به آیت‏اللَّه سیدمحمدحجت کوه‏کمره‏ای پیوست و به دلیل کسالت آیت‏اللَّه حجت، ایشان امور مربوط به استفتائات دفتر آن مرجع بزرگ و اقامه نماز باشکوه جماعت در مدرسه فیضیه را انجام می‏داد. پس از رحلت آیت‏اللَّه حجت، اقامه نماز جماعت مدرسه فیضیه، رسماً بر عهده آیت‏اللَّه زنجانی قرار گرفت. آیت‏اللَّه زنجانی از دهه 1320 با حضرت امام خمینی(ره) آشنا شد و جلسات بحث علمی متعددی با حضور آن دو بزرگوار تشکیل می‏شد. این عالم سترگ در طول حیات پر بار علمی خویش علاوه بر سال‏ها تدریس، به تالیف کتب ارزشمندی نائل شد که برخی از آنها بدین قرارند: اربعین، اَفواهُ الرِّجال، فروقُ الاحکام و بیست کتاب دیگر. آیت‏اللَّه سید احمد زنجانی سرانجام پس از سال‏ها کوشش در راه دین و نشر فقه جعفری در پنجم آبان 1352 ش برابر با 29 رمضان 1339 ق در 83 سالگی دیده از جهان فروبست و پس از تشییعی باشکوه، در جوار حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

* درگذشت محقق و دانشمند فرزانه استاد «سیدجلال ‏الدین محدث ارموی» (1358 ش)
اشاره:
استاد سیدجلال‏الدین محدث محدّث ارموی، مدرس، محقق، مصحّح و ادیب معاصر، در آذرماه 1283 ش در شهر ارومیه به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود و فراگیری ادبیات فارسی، به مشهد رفت و فقه، اصول، ادب، تاریخ و حدیث و رجال را در محضر علمای مشهد فرا گرفت. این استاد گرانقدر به علت شوق بسیار به مطالعه و نیز تحقیق در زمینه علوم حدیث، در جوانی از طرف آیت‏اللَّه سیدحسین عرب‏باغی، از علمای ارومیه، - با این که سیدجلال‏الدین در صنف روحانیت نبود - لقب محدث گرفت. استاد محدث ارموی پس از پایان تحصیلات به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و برای تدریس، راهی تبریز شد. وی در سال 1320 ش به هنگام ورود روس‏ها به آذربایجان، به تهران رفت و ریاست بخش کتب خطی کتابخانه ملی ایران را به عهده گرفت. استاد محدّث ارموی همچنین دکترای الهیات در رشته علوم منقول را اخذ کرد و در دانشکده معقول و منقول تدریس می‏نمود. علاوه بر آن این مدرس بزرگ، از علما و مراجع، اجازات بسیاری کسب نمود که اجازه روایت از آقا بزرگ تهرانی و شیخ محمدعلی معزّی دزفولی از آن جمله است. علامه ارموی بعد از بازنشستگی در 1347، تا پایان عمر به تألیف کتاب مشغول بود. محدث ارموی دارای کتابخانه‏ای با کتاب‏های خطی نفیس فراوان بود و لذا در شناختن نسخه‏های قدیمی و خطی بسیار ماهر بود. او یکی از پرکارترین محققین علوم حدیثی و ادبی عصر اخیر بود و همتی عالی و پشتکار عجیبی داشت. وی در راه تحقیق، خستگی و مشقت را نمی‏شناخت به طوری که در بعضی موارد، حاشیه و تعلیق او بر یک کتاب، از اصل متن بیشتر بود. کتاب‏هایی که وی تصحیح و تحقیق و چاپ نموده است بالغ بر 45 جلد می‏باشد. کتب عشق و محبت، ایمان و رجعت در 4 جلد و تشریحُ الزَلازل باَحادیثِ الاَفاضل و نیز کشفِ الکُربة در شرح دعای ندبه که حاصل شصت سال کار اوست، از جمله آثار این استادِ محقق می‏باشند. استاد سیدجلال‏الدین محدث ارموی سرانجام در پنجم آبان 1358 ش برابر با پنجم ذی‏حجه 1399 ق در 75 سالگی بر اثر سکته قلبی در تهران در گذشت و در جوار آرامگاه شیخ ابوالفتوح رازی واقع در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در شهر ری به خاک سپرده شد.

* رحلت آیت ‏اللَّه «سید روح اللَّه خاتمی» نماینده امام و امام جمعه یزد(1367 ش)
اشاره:
آیت‏اللَّه سیدروح‏اللَّه خاتمی در سال 1258 ش (1324 ق) در اردکان یزد به دنیا آمد. پس از آن که مقدمات علوم را در زادگاهش فراگرفت، راهی اصفهان شد و در آنجا از محضر استادانی همچون میرزا علی‏آقا شیرازی، سیدمحمد و سیدعلی نجف‏آبادی و حاج‏آقا رحیم ارباب استفاده برد. آیت‏اللَّه خاتمی همچنین سالیانی در حوزه علمیه قم در دروس آیت‏اللَّه شیخ عبدالکریم حائری‏یزدی شرکت کرد و به مدارج والای علمی و اخلاقی دست یافت. وی از آن پس ساکن اردکان شد و به تدریس و ارشاد مردم همت گماشت. آیت‏اللَّه خاتمی به عنوان روحانی شاخص منطقه، نقش مهمی در حرکت انقلابی مردم بر ضدرژیم پهلوی داشت و مورد توجه خاص حضرت امام‏خمینی واقع بود. این عالم دینی پس از شهادت آیت‏اللَّه صدوقی، سومین شهید محراب، از طرف حضرت امام، به نمایندگی آن حضرت وامامت جمعه یزد منصوب شد و تا پایان عمر شریف خود، در این سنگر خدمت نمود. سرانجام آیت‏اللَّه سیدروح‏اللَّه خاتمی، در 5 آبان 1367 ش برابر با 15 ربیع الاول 1409 ق در 82 سالگی دار فانی را وداع گفت و پس از تشییعی با شکوه، در زادگاهش مدفون گردید.

* مایکل بلومنتال وزیر خزانه داری آمریکا به دعوت هوشنگ انصاری وارد تهران شد. (1356ش)
اشاره:
وی با مقامات اقتصادی و سیاسی ایران مذاکرات مهمی انجام خواهد داد

* افتتاح تصفیه خانه آب تهران (1344 ش)

* در دادگستری تغییرات وسیعی صورت گرفت. تمام مقامات دیوان کیفر تغییر یافتند(1352ش)

* خانم باندرانایکه نخست وزیر سریلانکا در رأس یک هیئت عالی رتبه وارد تهران شد(1353ش)

* ذوالفقار علی بوتو وارد تهران شده و با شاه ملاقات کرد(1353ش)

* 21 ذی الحجه در گذر تاریخ

* تولد «ابن ‏قَفَطی» نویسنده‏ ی نامدار اسلام(568 ق)
اشاره:
ابن یوسف، معروف به ابن القفطی و قاضی اکرم از مشاهیر مورّخین می‏باشد و در فقه، حدیث، نحو، لغت، اصول، قرائت، منطق، نجوم و هندسه نیز ماهر بوده است. تاریخ آل سلجوق و الرُّد علی النَّصاری از اوست. وی در 88 سالگی در سال 656 ق درگذشت.

* باز پس گرفتن هرات توسط «شاه طهماسب اول»(936 ق)
اشاره:
در سال 930 ق شاه اسماعیل صفوی درگذشت و فرزند او، شاه طهماسب در یازده سالگی بر تخت سلطنت نشست و کشور دچار آشفتگی شد. نیروهای ازبکان هرات را متصرف شده و بلخ رامحاصره کردند و گمان داشتند که شاه صفوی، قادر به باز پس‏گیری آن نمی‏باشد. ولی شاه طهماسب در شانزده سالگی به همراه تعدادی از یاران شجاع خود، ازبکان را شکست سختی داد و به عقب راند و هرات را تصرف کرد.

* قتل «آقامحمدخان قاجار» مؤسس و اولین پادشاه سلسله‏ ی قاجاریه
(1211 ق)
اشاره:
آقامحمدخان قاجار پسر بزرگ محمدحسن خان قاجار قوانلو در محرم 1155 ق در گرگان متولد شد. در 1160 ق که عادل شاه، برادرزاده‏ی نادر شاه افشار برای سرکوبی محمدحسن خان، عازم مازندران شده بود، دستور داد آقامحمدخان را در خردسالی مقطوع النسل کردند. بعداز روی کار آمدن کریم خان زند و در بدری فراوانِ خاندان قاجار، به دربار زندیه فرستاده شد و مورد توجه خانِ زند قرار گرفت. آقامحمدخان به مدت 16 سال با بستگانِ خویش در شیراز در نهایت رفاهِ حال به سر برد ولی به محض اطلاع از مریضیِ کریم خان، به طرف مازندران حرکت کرد و با کمک برادرش، مدعیان را مغلوب نمود. سرانجام در 11 جمادی الثانی 1200 ق در تهران تاجگذاری نمود و از آن پس به تصرف نقاط مختلف کشور مشغول گردید. در این مدت، ده‏ها هزار نفر از مردم بی‏گناه به دستور او کشته شدند و جنایات فراوانی انجام داد. آقا محمدخان سرانجام هنگامی که در گرجستانیحضور داشت به دست دو تن از خدمتکاران خود به قتل رسید. پس از کشته شدن آقامحمد خان قاجار، چون او از خود فرزندی نداشت، برادرزاده‏اش باباخان معروف به فتحعلی شاه در عید فطر سال 1212 ق به پادشاهی رسید.

* رحلت «آخوند ملامحمد کاظم خراسانی» استاد بزرگ حوزه‏ی علمیه‏ی نجف(1329 ق)
اشاره:
آخوند ملا محمدکاظم خراسانی در سال 1255 قمری در مشهد به دنیا آمد. و در 12 سالگی وارد حوزه‏ی علمیه‏ی مشهد گردید. چند ماهی در محضر ملاهادی سبزواری و در تهران در حلقه‏ی درس میرزا ابوالحسن جلوه، شرکت کرد و سرانجام در نجف اشرف به درس میرزای شیرازی و شیخ مرتضی انصاری راه یافت. آخوند سیزده سال، از درس میرزای شیرازی استفاده کرد و اندک اندک آوازه‏ی علمی آخوند در نجف پیچید. وی پس از فوت استاد، از مجتهدان برجسته واستادان موفق حوزه بود که شاگردان فراوانی را تربیت نمود. سیدابوالحسن اصفهانی، سید ابوالقاسم کاشانی، سیدمحمد تقی خوانساری، سیدحسن مدرس، سیدصدرالدین صدر، آقا ضیاء عراقی، شیخ عبدالکریم حائری، میرزای نایینی، سیدمحمدحسین بروجردی، سیدمحمد شاهرودی و ده‏ها عالم فاضل از جمله شاگردان وی بودند. هم‏چنین تألیفات متعددی از ایشان به جا مانده است. که از جمله‏ی آنها، کتاب مهمِ کفایةُالاصول می‏باشد. از حیث مبارزات سیاسی نیز، آخوند خراسانی از مدافعان مشروطیت بود که تلاش زیادی دراین زمینه از خود نشان داد. قرار بود که بسیاری از علمای نجف، کربلا و کاظمین، خود را برای سفر به ایران آماده کنند. همچنین آخوند خراسانی آماده‏ی عزیمت به ایران بود که در شب چهارشنبه 21 ذی‏الحجه‏ی سال 1329 ق به طرز مشکوکی به دل درد دچار شد و پس از اقامه‏ی نماز صبح، در 74 سالگی به سوی دوست شتافت. برخی بر این باورند که وی به وسیله‏ی جاسوسان روسی و یا انگلیسی مسموم شده است. پیکر پاک این استوانه‏ی فقاهت پس از تشییعی با شکوه در حرم مطهر علوی به خاک سپرده شد.

* 27 اکتبر در گذرتاریخ

* کشف سرزمین «کوبا» توسط «کریستف کُلُمْبْ» دریانورد ایتالیایی (1492م)

* آغاز حکومت هیأت مدیره فرانسه در جریان انقلاب این کشور (1795م)

* مرگ «لویی بلان» نظریه ‏پرداز برجسته فرانسوی (1882م)

* روز استقلال رسمی «نروژ» و پایان اتحاد با سوئد (1905م)

* آغاز جمهوری چهارم فرانسه پس از جنگ جهانی دوم (1946م)

* تولد «دایْلن تامْس» شاعر معروف انگلیسی (1953م)

* کودتای ژنرال «محمد ایوب ‏خان» در پاکستان (1958م)

* روز ملی و استقلال «ترکمنستان» از اتحاد جماهیر شوروی سابق (1991م)