شيطان نخست درباره معاد شبهه علمي ايجاد ميكند، بعد آن را صورت برهان ميبخشد و پس از تثبيت آن، در عمل وسوسه و اخلال ميكند و به تدريج انسان را به شهوتهاي عملي ميكشاند. وي برنامه گمراه كنندهٴ خود را چنين اعلام داشته است :«و قال لأتّخذنّ من عبادك نصيباً مفروضاً و لأضِلّنّهم و لَٰامنّينّهم و لامرنّهم فلَيُبتّكنّ اذان الأنعام و لامرنّهم فَلَيُغيّرنّ خلق اللّه و منْ يتّخذ الشّيطانَ وليّاً من دون اللّه فقد خسِر خسراناً مبيناً يَعدِهم ويمنّيهم و ما يعدهم الشّيطانُ إلّا غروراً أولئك مأويهم جهنّم و لا يجدون عنها مَحيصاً«﴿1﴾ شيطان به خدا گفت: من بخشي از بندگان تو را زير بار طاعت خود كشيده سخت گمراه ميكنم. آنان را به آرزوهاي دور و دراز درافكنم و به آنان دستور دهم تا گوش حيوانات ببرند، و امر كنم تا خلقت خدا را تغيير دهند، كتاب و احكام خدا را به دلخواه خود تأويل و تبديل كنند، و هر كس كه شيطان را دوست دارد، و او را سرپرست خود قرار دهد نه خداي خود را، سخت زيان كرده است؛ زياني كه بر هر خردمندي كاملا ً آشكار است. شيطان انسان را بسيار وعده دهد و آرزومند و اميدوار كند، ولي وعده و نويد شيطان به جز غرور و فريب خلق نيست. جهنّم منزلگاه شيطان و پيروان اوست و از آن گريزگاهي نخواهند يافت.
1 ـ سورهٔ نساء ، آيات 118 ـ 121
معاد در قرآن، ص 51 ـ 52 .