13 تير در گذر تاريخ
* تبعيد دسته جمعي علماي بزرگ شيعه از عتبات عالياتِ عراق به ايران (1302 ق)
اشاره:
پس از پايان جنگ جهاني اول و تسلط انگلستان بر امور كشور عراق، علماي نجف طي فتواهائي، حضور آنان را محكوم كرده و عليه انتخابات فرمايشي عراق كه تحت نظر انگليس بود، احكامي صادر كردند.
اين عمل آنان با خشم مقامات انگليسي مواجه شد از اينرو با اصرار استعمارگران، حاكمان عراق دستور تبعيد علماي بين النهرين به ايران را صادر كردند.
آيات عظام سيّد ابوالحسن اصفهاني، ميرزا حسين نائيني، و سي تن ديگر از بزرگان ديني، از جمله علماي تبعيد شده بودند.
اين تبعيد، واكنش شديد علماي ايران را دربرداشت و تجمعات اعتراض‏آميزي در تهران و شهرستان‏ها بر پا گرديد. پس از مدتي علماي تبعيدي وارد قم شده و مورد استقبال گرم مردم و روحانيون قرار گرفتند. سرانجام با وضع آبرومندي مجدداً به عراق بازگشتند.
* امضاي عهدنامه بين ايران و عراق در مورد اختلافات مرزي دو كشور، تحت فشار انگلستان (1316 ش)
اشاره:
اختلافات مرزي درباره اروندرود از سال‏ها قبل مورد منازعه دو كشور ايران و عراق بود. عراق در سال 1313 ش رسماً به جامعه ملل شكايت كرد و ايران را به ناديده انگاشتن تعهدات مرزي متهم نمود. در همين اوضاع كه جو تشنج بالا گرفته بود، وزير خارجه عراق در سال 1314 براي مذاكرات پيرامون حل اختلافات مرزي وارد تهران شد و اعلام كرد كه آماده‏اند تا مرز رسمي دو كشور را به رسميت بشناسند. ايراني‏ها نيز كه تحت فشار مستقيم و غير مستقيم دولتمردان انگليسي براي رفع اختلافات خود با عراق و تشكيل يك جبهه مشترك براي جلوگيري از نفوذ شوروي به خاورميانه قرار گرفته بودند به ناچار با اين درخواست موافقت كردند.
سرانجام در تاريخ 13 تيرماه 1316 ش
(4 ژوئيه 1937 م) عهدنامه‏اي ميان ايران و عراق زير فشار و نفوذ انگلستان به امضا رسيد كه درجهت منافع انگلستان در منطقه بود.
اين عهدنامه در اسفند آن سال در مجالس دو كشور تصويب و در سي‏ام خرداد سال 1317، اسناد آن در بغداد ميان وزراي خارجه دو كشور مبادله شد. مدتي پس از امضاي اين عهدنامه، باز هم اختلافات دو كشور ادامه يافت تا اينكه در حدود چهل سال بعد نيز قرارداد 1353 ش برابر با 1975 الجزاير بين دو طرف به امضا رسيد.
* درگذشت استاد «محمدمعين» اديب برجسته معاصر (1350 ش)
اشاره:
دكترمحمد معين در سال 1297 ش در شهر رشت و در خانواده‏اي روحاني به دنيا آمد. به هنگام طفوليتِ، نخست مادر و پس از 5 روز پدر را از دست داد و ... در سال 1336 كه سازمان لغتنامه دهخدا به دانشكده ادبيات دانشگاه تهران انتقال يافت، طبق اساسنامه شوراي دانشگاه، رياست آن سازمان به عهده دكتر معين محول گرديد. وي علاوه بر اخذ نشان‏هاي متعدد علمي در داخل كشور، در پائيز 1340 ش نيز از طرف دولت فرانسه، نشان عالي هنر و ادب را دريافت كرد.
دكتر معين در نهم آذر 1345 ش در دفتر گروه زبان و ادبيات فارسي دچار بي‏هوشي شد و در مرداد 1346 با همان حال جهت معالجه به كانادا اعزام شد. پس از حدود 5 سال كه در اغما بود در 13 تيرماه 1350 در 53 سالگي به رحمت ايزدي پيوست.
25 شعبان در گذر تاريخ
*قتل «ابومسلم خراساني» رهبر قيام سياه جامگان به فرمان «منصور دوانِقي» (137 ق)
اشاره:
با تلاش و همت «ابن يسار» مُلَقَّب به «ابومسلم» بود كه خلافت عباسي روي كار آمد.
با اين حال، پس از مدتي «منصور» دومين خليفه‏ي عباسي كه از موقعيت «ابومسلم» در هراس افتاده بود، با ترفندي او را به سوي مداين كشانده و در 25 شعبان سال 137 ق او را به قتل رساند. پس از قتل ابومسلم، گروهي از يارانش به خونخواهي او برخاستند و كشمكش‏هاي ناشي از اين خونخواهي تا مدت‏ها ادامه داشت.
* پايه ‏گذاری «قيام سربداران»
در سبزوار(737 ق)
اشاره:
سربداران گروهي بودند كه از ظلم و تعدي مغولان كه در آن زمان ايران را تحت سلطه‏ي خود داشتند به ستوه آمده بودند. آنان تحت رهبري روحانيون مبارزي چون شيخ خليفه، شيخ حسن جوري و عبدالرزاق، با مغولان و عوامل دست نشانده‏ي آن‏ها مبارزه كردند. شعار قيام كنندگان اين بود كه يا ظالم و ستمكار را نابود مي‏كنيم و يا بالاي دار مي‏رويم ولي ننگ را نمي‏پذيريم كه به همين دليل آن‏ها را سربداران ناميدند. سربداران حدود نيم قرن بر مناطقي از شمال شرق ايران حكومت كردند و سرانجام، تيمور گوركاني در سال 788 ق، حكومت آنان را منقرض كرد.
4 جولاي د ر گذر تاريخ
* روز ملي و استقلال «ايالات متحده امريكا» از انگلستان (1776م)
* درگذشت «فرانسوا شاتوبِريان» نويسنده، اديب و محقق شهيرفرانسوي (1848م)

* مرگ «تئودور اشتورْمْ» اديب معروف آلماني (1888م)

* درگذشت «مادام كوری» فيزيك‏دان برجسته فرانسوي (1934م)